پیشینه تحقیق امامت در قرآن از منظر محقق طوسی و فاضل قوشچی دارای ۹۳ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

مقدمه    ۵
۱-۱٫ فصل اول: قوشچی    ۷
۱-۱-۱٫ زیست نامه قوشچی:    ۸
۲-۱-۱٫ قوشچی و شرح التجرید:    ۹
۲-۱٫ فصل دوم: روش شناسی قوشچی در مبحث امامت    ۱۱
۱-۲-۱٫ تبعیت از روش اشعری:    ۱۲
۲-۲-۱٫ خروج از منهج اشعری    ۱۴
۳-۲-۱٫ نقش پررنگ اجماع در روش شناسی قوشچی    ۱۴
۴-۲-۱٫ نقش تواتر در روش شناسی قوشچی    ۱۵
۵-۲-۱٫ نقش تعصّب در امامت پژوهی قوشچی    ۱۵
۶-۲-۱٫ حجیت صحابه    ۱۷
۳-۱٫ فصل سوم: امامت؛ بحثی کلامی    ۱۹
۱-۳-۱٫ مبحث امامت از منظر اهل سنت:    ۲۰
۲-۳-۱٫ مبحث امامت در نگاه شیعه:    ۲۲
۳-۳-۱٫ ادله شیعه:    ۲۳
۴-۱٫ فصل چهارم: چیستی امامت    ۲۵
۱-۴-۱٫ مقدمه    ۲۶
۲-۴-۱٫ واژه امام در لغت    ۲۶
۳-۴-۱٫ واژه امام در قرآن    ۲۷
۴-۴-۱٫ تعریف امامت از منظر متکلمان اسلامی:    ۲۸
۵-۱٫ فصل پنجم: وجوب امامت    ۳۲
۱-۵-۱٫ مذهب امامیه:    ۳۴
۲-۵-۱٫ مذهب اشاعره:    ۳۴
۳-۵-۱٫ دلایل وجوب امامت در نگاه محقق طوسی و فاضل قوشچی:    ۳۴
۴-۵-۱٫ دلایل وجوب امامت از منظر محقق طوسی:    ۳۵
۵-۵-۱٫ دلایل وجوب امامت از منظر فاضل قوشچی:    ۳۶
۶-۵-۱٫ بررسی ومقایسه آراء دو محقق:    ۳۸
۶-۱٫ فصل ششم: قاعده لطف و وجوب امامت    ۴۰
۱-۶-۱٫ تعریف و اقسام لطف:    ۴۱
۲-۶-۱٫ لطف و حکمت الهی:    ۴۳
۳-۶-۱٫ تقسیم لطف بر اساس فاعل آن:    ۴۴
۴-۶-۱٫ برهان لطف بر وجوب امامت:    ۴۴
۵-۶-۱٫ اشکال نخست (اشکال صغروی):    ۴۵
۶-۶-۱٫ اشکال دوم (اشکال کبروی):    ۴۷
۷-۶-۱٫ اشکال سوم (اشکال صغروی):    ۴۸
۲٫ بخش دوم: امامت در قرآن از منظر محقق طوسی و فاضل قوشچی    ۵۲
۱-۲٫ فصل هفتم: آیه ولایت    ۵۳
۱-۱-۲٫ بیان محقق طوسی:    ۵۵
۲-۱-۱-۲٫ اشکال اول قوشچی: (در معنای ولایت)    ۵۶
۲-۲-۱-۱-۲٫ تحقیق در معنای ولی:    ۵۹
۲-۲٫ فصل هشتم: آیه اولی الامر    ۷۲
۱-۲-۲٫ تقریر قوشچی:    ۷۵
۳-۲٫ فصل نهم: آیه امامت    ۷۷
۱-۳-۲٫ بیان محقق طوسی:    ۷۸
فصل دهم: آیه «مع الصادقین»    ۸۲
۱-۱-۳٫ ایراد قوشچی:    ۸۳
فهرست منابع    ۸۶

 منابع

قرآن کریم

زرکلی، خیر الدین، الاعلام، بیروت: دار العلم، ۱۹۸۰م.

هیثمی،ابن حجر، الصواعق المحرقه علی اهل الرفض و الضلال و الزندقه، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۹۹۷م.

تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد فی علم الکلام، ج۲، پاکستان: دار المعارف النعمانیه، ۱۴۰۱ه.ق.

تفتازانی، مسعود بن عمر،المطول، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۵ق.

قدیانی، عباس، فرهنگ توصیفی تاریخ ایران، بی جا: انتشارات فرهنگ مکتوب، چاپ پنجم، بی تا.

قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران: مکتبه الصدر، بی تا.

قوشچی، علی بن محمد، شرح تجرید العقائد، قم: منشورات الرضی، بی تا.

کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه محمد باقر کمره ای، تهران: انتشارات اسوه، ۱۳۸۵ه.ش.

بحرانی، هاشم، غایه المرام و حجه الخصام فی تعیین الامام من طریق الخاص و العام، تحقیق علی عاشور،بی جا: بی­نا، بی­تا.

بحرانی، ابن میثم، النجاه فی القیامه فی تحقیق أمر الامامه، قم: مؤسسه الهادی، ۱۴۱۷ه.ق.

بحرانی،ابن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، قم: مکتبه آیه الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۴۰۶ه.ق.

مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، چاپ اول، مؤسسه الوفاء، لبنان، ۱۴۰۴ه.ق.

مرعشی نجفی، شهاب الدین، شرح احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم: منشورات مکتبه آیه الله العظمی مرعشی نجفی، بی تا.

مقدمه

بحث امامت و خلیفه رسول­الله، از قدیمی‌ترین بحث‌های تاریخ اسلام است که با وجود مرور زمان هنوز از مباحث مهم کلامی روز شمرده می‌شود.

بزرگ ترین و نخستین مسأله مورد نزاع میان مسلمانان بعد از رحلت پیامبر اکرم۶، امامت می‌باشد. مهمترین ویژگی مذهب شیعه امامیه در مقایسه با مذاهب اهل سنت در همین موضوع است.

یکی از مهم ترین کتب کلامی شیعه امامیه که در آن عقاید شیعه گردآوری و تبیین و دفاع شده است، کتاب تجرید العقائد محقق طوسی است. این کتاب به خاطر ایجاز و عمق مطالب مورد اهتمام بسیاری از متکلمین مسلمان واقع شده است و از میان شیعه و سنی شروح متعددی بر آن نگاشته شده است.

علاء الدین علی بن محمد قوشچی سمرقندی، از دانشمندان و متکلمین اهل سنت شرحی بر این کتاب نوشته است که به شرح جدید شهرت یافته است.

قوشچی که از بزرگان اشاعره به شمار می‌آید، بیشتر آراء خواجه را قبول دارد، ولی در موضوع امامت کتاب تجرید العقائد نقد‌های بسیاری کرده است.

این مقاله  به تجزیه و تحلیل نقد‌های فاضل قوشچی در مبحث امامت تجرید العقائد بپردازد و به آنها پاسخ دهد.

این تحقیق در دو بخش تنظیم شده است و هر بخش نیزمتشکل از چندین فصل می‌باشد.

بخش اول: در این بخش به تعاریف و وجوب امامت مطرح شده است و فصل‌های این بخش به قرار زیر است:

فصل اول: زیست نامه قوشچی؛در این فصل به محل تولد، پدر و اساتید و آثار قوشچی و ویژگی‌های شرح تجرید وی پرداخته شده است.

فصل دوم: روش شناسی قوشچی در مبحث امامت؛ در این فصل برخی از روش‌هایی که به طور ضمنی از مطالعه شرح تجرید العقائد قوشچی به دست می‌آید،توضیح داده شده است.

فصل سوم: امامت، بحثی کلامی؛ در این فصل با بیان ادله اثبات شده است که بر خلاف ادعای اهل سنت، امامت بحثی کلامی است نه فقهی.

فصل چهارم: چیستی امامت؛ این فصل به تعریف امامت از منظر متکلمان اسلامی و مقایسه آنها می‌پردازد.

فصل پنجم: وجوب امامت؛ ادله وجوب امامت در نگاه محقق طوسی و فاضل قوشچی در این فصل جای داده شده است.

فصل ششم: قاعده لطف و وجوب امامت؛ در این فصل تعریف لطف و اقسام آن، رابطه آن با امامت و شبهات قوشچی و پاسخ آنها مطرح شده است.

بخش دوم: امامت در قرآن از منظر محقق طوسی و فاضل قوشچی

فصل هفتم: آیه ولایت؛ در این فصل به شبهات قوشچی به استدلال محقق طوسی به آیه ولایت پاسخ داده شده است.

فصل هشتم: آیه اولی الامر؛ در این فصل به شبهات قوشچی به استدلال محقق طوسی به آیه اولی الامر  پاسخ داده شده است.

فصل نهم: آیه امامت؛ در این فصل به شبهات قوشچی به استدلال محقق طوسی به آیه امامت  پاسخ داده شده است.

فصل دهم: آیه «مع الصادقین»؛ در این فصل به شبهات قوشچی به استدلال محقق طوسی به آیه «مع الصادقین»  پاسخ داده شده است.

۱-۱٫ فصل اول:قوشچی

۱-۱-۱٫ زیست نامه قوشچی:[۱]

علاء الدین علی بن محمد قوشچی (متوفی۸۷۹ه.ق.) معروف به فاضل قوشچی و ملاعلی قوشچی، در سمرقند تولد یافت و در همان جا شروع به تحصیل کرد. از سالروز تولد وی اطلاع دقیقی در دسترس نیست. از جمله اساتید وی در سمرقند، قاضی زاده رومی و امیر الغ بیک در علم ریاضی بود.  وی در تحصیل علم پرتلاش بود، از این رو در جوانی به غالب علوم دست یافت. پدرش از خادمین دربار سلطان الغ بیک حاکم ماوراء النهر و حافظ باز شکاری او بود؛ از این رو به قوشچی شهرت یافتند، زیرا قوشچی به زبان ترکی به معنای نگهدار باز شکاری می‌باشد.

قوشچی بعد از مدتی برای تحصیل به کرمان رفت. برخی گفته­اند: این مسافرت مخفیانه صورت گرفته است[۲]. در همان دیار بود که کتاب شرح التجرید را نگاشت و پس از مدتی دوباره به وطن خویش سمرقند مراجعت نمود. پس از بازگشت در تکمیل رصد خانه سمرقند به کمک دانشمندان مشهور دیگری؛ چون غیاث الدین جمشید و معین الدین کاشانی و قاضی زاده رومی مشارکت نمود. حاصل این رصد خانه، زیج مشهور الغ بیک بود که بر اساس داده‌های آن رصد خانه در سال ۸۴۱ق. تهیه شد.

با توجه به این که ساخت رصد خانه در سال ۸۲۴ق. به پایان رسیده است و وفات قوشچی نیز در سال ۸۷۹ق.اتفاق افتاده است، معلوم می‌شود که قوشچی شرح تجرید را در جوانی نوشته است.

امیر الغ بیک که خود فردی دانشمند و دوست دار علم و دانش بود در سال ۸۵۳ق.[۳] مرد.پس از فوت امیر الغ بیک قوشچی  به تبریز کوچ کرد. به احتمال قوی این مهاجرت بعد از سن پنجاه سالگی بوده است. در تبریز، مورد تکریم حاکم آن سامان؛ اوزون حسن واقع شد. مدتی در تبریز اقامت داشت و پس از چندی اوزون حسن او را برای میانجیگری پیش سلطان عثمانی؛ سلطان محمد خان فرستاد[۴].

قوشچی در سرزمین عثمانی با احترام حاکم عثمانی مواجه شد به گونه ای که از او خواست آنجا بماند و برای هر روز او دویست درهم تعیین کرد و برای هر کدام از فرزندان و خویشان او نیز منصبی داد[۵]. قوشچی تا آخر عمر در آنجا ماندگار گشت. او را پس از رحلتش  به سال ۸۷۹ ه. ق در قسطنطنیه (استانبول)، در کنار قبر ابو ایوب انصاری، صحابی پیامبر اکرم۶ دفن کردند.

۲-۱-۱٫ قوشچی و شرح التجرید:

تجرید العقائد خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی ۶۷۲ق.) را برخی مهم‌ترین متن کلامی در جهان اسلام به شمار آورده‌اند. استحکام و در عین حال ایجاز این متن، بسیاری از متکلمان را بر آن داشته که بر آن شرح و حاشیه بنویسند؛ و از این روی در میان شارحان این کتاب نه تنها شیعیان، که متکلمان برجسته‌ای از اهل سنت نیز به چشم می‌خورند. برجسته‌ترین شروح شیعی این کتاب را می‌توان شرح علامه حلی (متوفی ۷۲۶ق.) با نام کشف المراد و شرح ناتمام فیاض لاهیجی با نام شوارق الإلهام دانست.

در میان اهل تسنن، نخستین شرح مهم این کتاب از شمس‌الدین محمود اصفهانی (متوفی ۷۴۶ق.) است. وی که از متکلمان اشعری به شمار می‌رود، در مباحث مورد نزاع شیعیان و اشاعره به نقد دیدگاه‌های خواجه پرداخته است. این شرح مدت‌ها متن درسی بود و بر آن حواشی مهمی، چون حاشیه میر سید شریف جرجانی نوشته شده است. شرح اصفهانی، «تشیید القواعد» نام دارد، ولی به شرح قدیم تجرید مشهور است.

علاءالدین علی‌بن محمد سمرقندی قوشچی، دومین شارح مهم تجرید در میان اهل سنت و به‌ویژه اشاعره است.

قوشچی از بزرگان مکتب اشاعره و از فقهاء حنفیه است. وی  علاوه بر کلام و فقه در علوم دیگری چون؛ ریاضی، هندسه، نجوم، تفسیر و ادبیات عرب صاحب قلم بوده است.

شهید مطهری درباره شرح تجرید وی می‌نویسد: «شرح قوشچی‏، در تاریخ فلسفه الهی نقش فعالی داشته است»[۶].

برخی از آثار دیگر او به شرح زیر است:

الرساله المحمدیه فی علم الحساب

مسره القلوب فی دفع الکروب فی علم الهیئه

العنقود الزاهر فی نظم الجواهر فی التصریف

الفتحیه فی علم الهیئه

تفسیر البقره و آل عمران

رساله فی موضوعات العلوم[۷]

قوشچی، اشعری و حنفی بود، و از این خاستگاه، در شرح خویش به نقد مواضع امامیه پرداخته است. شرح قوشچی، که به شرح جدید تجرید معروف است، نمونه ای روشن از گفت‌وگوها و مباحثات آکادمیک کلامی میان شیعیان و اهل سنت است؛ و از این جهت، ارزش فراوانی دارد.

شرح قوشچی مورد توجه متکلمان پس از خود قرار گرفت و از این‌رو حواشی ارزشمند متعددی بر آن نوشته شد. برجسته‌ترین این حواشی، مجموعه پنج حاشیه از جلال‌الدین دوانی و سید صدرالدین دشتکی شیرازی، معروف به سید سند، است که در نقد یک‌دیگر نگاشته‌‌اند و پس از وفات سید سند با حاشیه‌ای از فرزندش میر غیاث‌الدین منصور دشتکی شیرازی در نقد دوانی تکمیل شده است. این مجموعه به طبقات جلالیه و صدریه مشهور گشته است[۸]. با توجه به این نکته که قوشچی معاصر دوانی و دشتکی بود، می‌توان شهرت شرح قوشچی را از زمان خودش حدس زد.

از دیگر حواشی مشهور شرح قوشچی می‌توان به حاشیه شمس‌الدین محمد خفری که نوعی محاکمه میان طبقات است، و حاشیه مقدس اردبیلی که از دیدگاه امامیه بر بخش الاهیات آن نوشته شده است، اشاره کرد.

-۱٫ فصل دوم:روش شناسی قوشچی
در مبحث امامت

مواردی را که می‌توان به عنوان روش شناسی قوشچی در باب امامت به آن اشاره نمود، عبارتند از:

۱-۲-۱٫ تبعیت از روش اشعری:

نخستین نکته ای که در باب روش شناسی قوشچی اهمیت دارد، این است که قوشچی امامت را از منظر یک اشعری مورد مطالعه و پژوهش قرار داده است، زیرا وی یک اشعری و از بزرگان اشاعره به شمار می‌آید. از همین رو است که با رویکردی فرع انگارانه و نه اصل اعتقادی به امامت می‌نگرد.

در همین رهگذر است که قوشچی در اکثر قریب به اتفاق اشکالاتی که بر شیعه امامیه وارد کرده است، راه تقلید از سایر بزرگان اشاعره پیموده است و می‌توان ادعا نمود که اشکال جدیدی مطرح نکرده است. وی در بیان این اشکالات از فخر رازی (۶۰۶ق.) و عضد الدین ایجی(متوفی ۷۵۶ق.) صاحب مواقف و سعدالدین تفتازانی (متوفی ۷۹۲ق.) مؤلف شرح المقاصد فی علم الکلام و میر سید شریف جرجانی (متوفی ۸۱۶ق.) شارح مواقف تبعیت کرده است، حتی گاهی دیده می‌شود که عین عبارت آنها را بدون کوچک ترین تغییری آورده است. لذا نگارنده این تحقیق می‌کوشد که دست کم در پاورقی به این موارد اشاره نماید.

گاهی قوشچی از بیان برخی اشکالاتی که پیشینیان او بر ادله شیعه مطرح کرده بودند، اجتناب کرده  است؛ مثلا در صحت  حدیث منزلت خدشه ای نکرده است و حال آن که ایجی در مواقف[۱] آن  را صحیح ندانسته است.

هم چنین به اشکالی که برخی مثل ایجی درباره حدیث غدیر مطرح کرده‌اند، نپرداخته است و به جوابی که خود در بیان استدلال شیعه آورده است، قانع شده است. اشکالی که برخی مطرح کرده‌اند این است که وزن مفعل به معنای افعل استفاده نمی‌شود در نتیجه مولی در این حدیث نمی‌تواند به معنای اولی در تصرف باشد[۲].خود قوشچی در پاسخ این اشکال می‌گوید که امامیه نمی‌گویند مولی وصف (مشتق) و به معنای اولی است، بلکه مولی را اسم (جامد) به معنای اولی می‌دانند.

هم چنین قوشچی[۳] به تبع تفتازانی[۴] به پاسخ اشکالی که برخی از اشاعره[۵] در ذیل حدیث منزلت مطرح کرده اند- که منزلت عام نیست به این دلیل که اخوت نسبی هارون نسبت به موسیA درباره حضرت علیA منتفی است، در نتیجه نمی‌توان عام بودن منزلت را اثبات کرد- پاسخ داده است که اخوت به سبب واضح بودن خروجش، در حکم مستثنی است.

قوشچی در کتاب شرح تجرید در برخی موارد تنها به شرح اکتفا می‌کند، این مطلب را می‌توان دلیل بر موافقت او با مصنف دانست.موارد مهمی که قوشچی از این روش متابعت کرده است به قرار زیر است:

۱٫شأن نزول آیه ولایت: امامیه شأن نزول آیه ولایت (مائده آیه ۵۵) را حضرت علیA می‌داند. قوشچی در برابر این باور شیعه، سکوت اختیار کرده است و حتی قوشچی در برابر اتفاقی که شیعه  درباره شأن نزول این آیه مدعی است، سکوت خود را نمی‌شکند. این سکوت نشانگر همراهی او با این باور شیعه است.

۲-در ذیل آیه امامت (لاینال عهدی الظالمین) در برابر استدلال محقق طوسی که عهد را به معنای امامت گرفته است، سکوت اختیار کرده است. بر خلاف برخی دیگر از اهل سنت که می‌گویند عهد در این آیه به معنای نبوت است. بنابر این از این سکوت وی و عدم ایراد وی بر خواجه طوسی با وجوداین که بنای نقد خواجه را دارد، روشن می‌گردد که وی نیز مراد از عهد را در این آیه امام می‌داند و با برخی از هم مذهبان خود موافق نیست.

 ۲-۲-۱٫ خروج از منهج اشعری

قوشچی در مواردی از مذهب اشاعره فاصله گرفته است و نتوانسته است التزام عملی خود را به این مذهب حفظ کند.

جلب منافع و دفع مضار را که قوشچی، به عنوان یکی از ادله وجوب امامت مطرح ساخته است[۶] با توجه به این که این دلیل، یک دلیل عقلی است با مبنای اشاعره که قائل به حسن و قبح عقلی نیستند، سازگار نیست.از همین روست که محقق طوسی عین همین اشکال را بر فخر رازی نیز می‌گیرد، زیرا وی نیز مرتکب همین اشتباه شده است[۷].

[۱]. عبد الرحمن بن احمد ایجی، المواقف، ( بیروت، دار الجیل، ۱۹۹۷م.) چاپ اول، ج۳، ص۶۰۳٫

[۲]. همان، ص۶۰۲٫

[۳]. علی بن محمد قوشچی،  شرح تجرید العقائد،(قم:  انتشارات شریف الرضی، بیدار، بی تا)ص۳۷۰٫

[۴]. مسعود بن عمر تفتازانی، شرح المقاصد فی علم الکلام ( پاکستان، دار المعارف النعمانیه، ۱۴۰۱ق) چاپ اول، ج۲، ص۲۹۱٫

[۵]. ایجی، همان، ص۶۰۳٫

[۶]. قوشچی، همان، ص۳۶۵٫

[۷]. محمد بن محمد طوسی، تلخیص المحصل، (بیروت: دار الاضواء، ۱۴۰۵ه.ق) ص۴۰۷٫

[۱]. خیر الدین زرکلی، الاعلام، (بیروت: دار العلم، ۱۹۸۰م) چاپ پنجم، ج۵، ص۹؛ عمر کحاله، معجم المؤلفین،( بیروت، مکتبه المثنی، بی تا)ج۷، ص۲۲۷ ؛ عباس قمی، الکنی و الالقاب،( تهران، مکتبه الصدر، بی تا) ج۳، ص۹۴؛ زبیدی، تاج العروس، (دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق) ج۹، ص۱۷۸؛ دهخدا، لغت نامه دهخدا، (تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ه.ش.) چاپ دوم، ج۱۲،ص۱۷۸۱۰٫

[۲]. قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۹۴٫

[۳]. عباس قدیانی، فرهنگ توصیفی تاریخ ایران، (تهران: انتشارات فرهنگ مکتوب، بی تا) چاپ پنجم، ج۱، ص۳۹۴٫

[۴]. زرکلی، ج۵، ص۹٫

[۵]. قمی، همان، ج۳، ص۹۶٫

[۶]. مرتضی مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، ( تهران، صدرا،۱۳۸۶) ص۱۹٫

[۷]. کحاله، همان.

[۸]. آقا بزرگ تهرانی، الذریعه الی آثار الشیعه، ج۳، ص۳۵۴٫

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.