711 views
پیشینه تحقیق اندیشههای اقتصادی اسلام و مبانی و ماهیت اقتصاد اسلامی دارای ۹۱ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.
مقدمه ۵
۱- نیازها، اندیشهها و ریشههای ترکیب دین و اقتصاد ۵
۲- عناصر و زمینههای پیوند اقتصاد و دین ۶
۳- تجزیه و تحلیل اقتصادی از دین ۹
فصل اول: سیر تاریخی اندیشههای اقتصادی اسلام ۱۵
۱-۱)اندیشه اقتصادی اسلام از اوایل ظهور اسلام تا اواخر قرن ۱۹ ۱۵
۲-۱)آیات و روایات با جهتگیری اقتصادی ۱۶
۳-۱)موضوعات اقتصادی در متون فقهی و فلسفی ۲۱
۴-۱)اندیشه اقتصادی اسلام در قرن ۲۰ ۲۸
فصل دوم : مبانی و ماهیت اقتصاد اسلامی ۲۹
۱-۲)مبانی اقتصاد اسلامی ۲۹
۱-۱-۲) مالکیت در اقتصاد اسلامی ۲۹
۱-۱-۱-۲) نظر اسلام درباره مال و ثروت ۲۹
۲-۱-۱-۲)مفهوم و اهمیت مالکیت خدا و جانشینی انسان در قرآن ۳۱
۱-۲-۱-۱-۲) حق و تکلیف در مالکیت ۳۳
۲-۲-۱-۱-۲) دیدگاههای مشترک صاحبنظران اقتصاد اسلامی در مورد مالکیت ۳۴
۳-۲-۱-۲) اختلاف نظر در مورد قلمروهای مالکیت در اسلام ۳۴
۲-۱-۲) کار در اقتصاد اسلامی ۳۹
۱-۲-۱-۲) اهمیت و نقش کار در اسلام ۳۹
۲-۲-۱-۲) رابطه میان کار و مالکیت در اسلام ۴۱
۳-۲-۱-۲) هدف از کار ۴۲
۴-۲-۱-۲) کار و استراحت ۴۳
۳-۱-۲) عدالت در اقتصاد اسلامی ۴۴
۱-۳-۱-۲) تعریف عدالت و قسط ۴۷
۲-۳-۱-۲) انواع عدالت ۴۹
۳-۳-۱-۲) عدالت اقتصادی ۴۹
۴-۳-۱-۲)نظریه توزیع در اقتصاد اسلامی ۵۱
۵-۳-۱-۲) نظریات توزیع قبل و بعد از تولید ۵۳
۴-۱-۲) نقش دولت و بازار در اقتصاد اسلامی ۵۵
۱-۴-۱-۲) مالیهی عمومی در اقتصاد اسلامی ۶۰
۲-۴-۱-۲) جایگاه بازار و اخلاقیات بازار در اقتصاد اسلامی ۶۴
۳-۴-۱-۲) تأمین نظام مالی در اقتصاد اسلامی ۶۸
۴-۴-۱-۲) محدودهی دخالت دولت در اقتصاد اسلامی ۷۱
۵-۴-۱-۲) ماهیت دولت و ساختار بازار در اقتصاد اسلامی ۷۴
۲-۲) ماهیت اقتصاد اسلامی ۷۷
۱-۲-۲) نظر گروهی از صاحبنظران اقتصادی مسلمان در مورد عدم وجود اقتصاد اسلامی و عدم نیاز به آن ۷۸
۲-۲-۲) نظریات پژوهشگران مختلف در مورد وجود اقتصاد اسلامی ۷۸
منابع ۸۴
قرآن کریم
کتاب مقدس(عهد قدیم و عهد جدید)
نور احمدی، محمّد جواد، اقتصاد دینی از منظر اندیشنمادان مسلمان و مسیحی،تهران:دانشگاه امام صادق(ع)،۱۳۸۹٫
دادگر، یدالله، «مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصاد اسلامی»فصل نامه پژوهش ،شماره سوم ،۱۳۷۸٫
دادگر،یدالله، «ادبیات دوران معاصر اقتصاد اسلامی »، فصلنامه پژوهش،شماره چهارم،۱۳۷۹٫
دادگر،یدالله، «نگرشی بر اقتصاد اسلامی ، معرفت ها ، ارزش ها و روشها »،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۸٫
دادگر،یدالله، «نگاهی مقایسه ای به نظام اقتصادی صدر اسلام»،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۸۰٫
دادگر، یدالله ،«تحلیلی بر علمی نبودن اقتصاد اسلامی از نظر آیت الله صدر»،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۸٫
دادگر،یدالله و نجفی ، سید محمّد باقر، مبانی فقهی پیشرفته اقتصاد اسلامی ، کرمانشاه: دانشگاه رازی،۱۳۸۰٫
زرقا، محمّد انس، «اسلامی کردن علم اقتصاد،مفهوم و روش»، ترجمه منصور زراء نژاد،فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی،شماره های ۱۳و۱۳۸۳،۱۴٫
آمدی، غررالحکم و دررالکلم، شرح و ترجمه فارسی: سیّد هاشم رسولی محلاتی،۲ جلد، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی ،۱۳۷۷٫
اجتهادی، ابوالقاسم، وضع مالی و مالیه مسلمین از آغاز تا پایان دوره اموی، تهران: سروش، ۱۳۶۳٫
شریعتی، علی ،مجموعه آثار (۲۶) ،تهران: نشر، آزمون، چاپ چهاردهم،.۱۳۸۶
صادقی تهرانی، علی،« تحقق تاریخی نظام اقتصاد اسلامی»، فصلنامه پژوهش دانشگاه امام صادق(ع)،شماره۱۱و۱۳۷۹،۱۲٫
صادقی تهرانی، علی ،گامی در تحلیل اقتصادی ویژگی های رفتاری در نظام اقتصاد شهری تمدن اسلامی،مجموعه مقالات اولین مجمع بررسیهای اقتصاد اسلامی،مشهد،۱۳۶۸٫
صدر ، کاظم،اقتصاد صدر اسلام،تهران ، دانشگاه شهید بهشتی،شماره اول،۱۳۷۳٫
صدر ، کاظم،تجربه مسلمانان صدر اسلام در دستیابی به توسعه اقتصادی،دانشگاه شهید بهشتی،شماره دوم،۱۳۷۵٫
صدر ، کاظم،«تعامل علم اقتصاد و مکتب اقتصاد اسلامی»،فصلنامه پژوهشهای اقتصادی،شماره پنج وشش،۱۳۸۱
صدر، محمّد باقر، اسلام و مکتبهای اقتصادی، ترجمه محمّد نبی زاده ،قم:چاپ مهر قم، ۱۳۵۵
صدر، محمّد باقر ،اقتصاد ما ،جلد اول، ترجمه محمّد کاظم موسوی،تهران: انتشارات برهان و انتشارات اسلامی،.۱۳۵۰
صدر، محمّد باقر ،اقتصاد ما، جلد دوم، ترجمه عبدالعلی اسپهبدی،تهران:انتشارات اسلامی،۱۳۷۵٫
صدیقی، نجات الله ودیگران، مباحثی در اقتصاد خرد،نگرش اسلامی،ترجمه حسین صادقی، تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۵٫
برای همه ی اندیشمندان، صاحب نظران و پژوهشگرانی که تمایل دارند امور اقتصادی را از منظر دین مطالعه کنند، اقتصاد دینی جنبه خاصی دارد ضمن اینکه صاحب نظران فلسفی، علوم اجتماعی و دینی نیز به این مطالعات علاقهمندند؛ زیرا ارزیابی سیاستها و حتی نظریههای اقتصادی از منظر دین، برای اندیشمندان عرصه های یاد شده با اهمیت تلقی میشود. [۱] با وجودی که تمامی نگرشهای علمی – اجتماعی به مذهب؛ در پی توضیح عقاید ، رفتارها و نهادهای مذهبی هستند، فرضیههای متفاوتی را به کار میگیرند و بر عنوانها و پرسشهای متفاوتی تأکید میورزند و به همین دلیل ضریب اهمیت مطالعات دینی برای اندیشمندان مختلف، متفاوت است؛ برای مثال بسیاری از جامعه شناسان، روانشناسان و مردم شناسان بر دنیای غیر دینی (سکولاریسم) تأکید دارند و صرفاً برای مذهب به توجیهات جامعه شناختی و روان شناختی عقیده دارند و ریشهی فکری و فلسفی ناب و مستقلی را برای عقاید و رفتارهای مذهبی قبول ندارند. در عین حال گروههایی از این اندیشمندان، مانند بسیاری از اقتصاددانان و دیگر صاحب نظران علوم اجتماعی، به ویژه پس از دههی ۱۹۷۰ رفتارها، عقاید و نهادهای مذهبی را با عقلانیت ابزاری و غیرابزاری مورد توجه و مطالعه قرار دادهاند و برای آن بنیانهایی( به ویژه فلسفی) قائل هستند. [۲]
در ضمن هر دو شاخه مطالعات دین و اقتصاد (تحلیل اقتصادی از دین و اقتصاد دینی) از پیشینهی قابل توجهی برخوردارند؛ برای مثال صاحب نظرانی مانند، گری بکر، رابرت برو، یاناکان[۳]، استارک[۴] و فینک[۵]، مطالعات خود را بیشتر در مقولهی «اقتصاد دین» متمرکز ساختهاند. همچنین گی[۶]، کوران[۷]، پوپر[۸]، واترمن[۹] عمدتاً به بررسی «اقتصاد دینی» پرداختهاند .شاید بتوان آدام اسمیت را اولین اقتصاددانی دانست که آغازگر مطالعات دین و اقتصاد ( به ویژه در شاخهی تحلیل اقتصادی از دین ) در اواخر قرن ۱۸ بوده است. او ادعا میکند که کارگزاران متدین و غیرمتدین به طور یکسان دنبال کسب نفع شخصی از فعالیتهای خود هستند. وی بازار کالا را با بازار مذهب قابل مقایسه میداند، اما بررسیهای گسترده در این شاخه از دین و اقتصاد از اواخر قرن ۲۰ دههی ۱۹۷۰ ، آغاز شد. تحلیلهای دین و اقتصاد در شاخهی اقتصاد دینی قدمت زیادی ندارد و بیشتر محصول قرن بیستم است. اولین نوشتههای اقتصاد اسلامی به سال ۱۹۱۰ و پس از آن مربوط میشود و اولین نوشتههای اقتصاد مسیحی، اقتصاد بودایی و مانند آن به دهه ۱۹۷۰ و پس از آن تعلق دارد. [۱۰]
در حال حاضر علاوه بر انتشار کتب و مقالات، اجرای طرحها، راهاندازی کنفرانسها، کارگاهها و نشستهای تخصصی، کلاسها، رشتهها و گرایشهای آموزشی نیز در عرصههای دین و اقتصاد در حال برگزاری است. همچنین در این ارتباط انجمنهای علمی شکل گرفته است و مجلاتی علمی به صورت مستقل در این زمینه منتشر میشود و مقالات دیگری نیز در نشریات غیرمرتبط با دین و اقتصاد به چاپ میرسد . پایگاههای اطلاعاتی نسبتاً زیادی نیز به این موضوع اختصاص یافته است؛ برای نمونه میتوان از جامعه مطالعات علمی دین در آمریکا، انجمن اقتصاددانان مسیحی انگلستان، انجمن اقتصاددانان مسیحی آمریکا، انجمن اقتصاددنان بودایی، انجمن بینالمللی اقتصاد اسلامی، انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران، نشریات دین و اقتصاد در آمریکا و اروپا، مطالعات علمی دین در آمریکا، نشریه جامعه شناسی دین از انگلستان، تحقیقات اقتصاد اسلامی IDB ، فصلنامه اقتصاد اسلامی و مانند ان نام برد[۱۱].
همان گونه که اشاره شد دین، به طورکلی مجموعهای از اخلاق، عقاید و احکام است. با فرض پذیرش این تعریف کلی از دین، دین و اقتصاد میتوانند حداقل سه پیوند با هم داشته باشند:
یکی پیوند اخلاقی و ارزشی است؛ دوم، ارتباط عقیدتی و ایمانی است و سوم، پیوند مربوط به احکام و امور فقهی و حقوقی است. برخی از صاحب نظران، دین را مجموعهای از عقاید و نهادهایی تعریف میکنند که مبتنی بر نیروهای خارق العاده است . البته تعریفهای دیگری نیز از دین شده است. هر نوع تعریف که مبنا قرار گیرد، به طور بالقوه توجه به پیوند عناصر موجود در قلمرو دین و اقتصاد از نظر علمی و تجربی مؤثر و مفید است. توجه به این روابط و عناصر از جهت علمی در استخراج چارچوبهای نظری از این رشته مؤثر است و از نظر عملی نیز به خاطر تأثیر بر رفتار کارگزاران، دادههای تجربی متفاوتی ایجاد می کند. [۱۲]
مناسب است اجمالاً به مفاد عناصر سه گانهی دین؛ یعنی اخلاق، عقاید و احکام اشاره شود. اخلاق، گزارههایی از خوب بودن، بد بودن، درست یا غلط بودن و مانند آن را نشان میدهد و عقاید، اصولی از هر دین را تشکیل میدهد که توضیح ایمان به خدا و چگونگی پیدایش جهان، انسان، پیامبران و دنیای پس از مرگ را شامل میشود . احکام دینی نیز مجموعهای از مقرراتی است که هر دین برای پیروان خود در امور مختلف ترسیم میکند.
اکنون به مصادیقی دیگر از پیوند اقتصاد و امور دینی اشاره میکنیم. اندیشمند مشهور کارل پولانی[۱۳] تصریح میکند که امور اقتصادی، نهادها و امور غیراقتصادی درهم تنیده هستند؛ مثلاً نقش عنصری مانند دین در کارکرد اقتصاد همانقدر است که نهادهای پولی یا ابزار کار فیزیکی است. برخی از صاحب نظران عقیده دارند پس از جنگ سرد جوامع مختلف به مسائل فرهنگی و به ویژه اعتقادی خود حساس شدهاند و تمایل دارند که زندگی اجتماعی آنها با دین نیز پیوند داشته باشد. فوکویاما[۱۴] این موضوع را به تحولات پس از جنگ سرد مرتبط میداند، اما موضوع پدیدهای ریشهدار است و جدا کردن دین از زندگی اقتصادی و اجتماعی بر خلاف طبیعت به نظر میرسد. [۱۵]پرفسور برو[۱۶] اقتصاددان برجستهی هاروارد میگوید: مطالعهی ما در مورد تأثیر عقاید و کارکردهای دینی بر رفتارها و متغیرهای اقتصادی، پاسخ بسیار معناداری داده است. وی تصریح میکند که این بررسی که با استفاده از دادههای شصت کشور و طی بیست سال انجام شده است، «فرضیهی سکولاریزاسیون» را رد کرده است. طبق این فرضیه بین عقاید و کارکردهای دین و شاخصهای توسعه یافتگی ( برای مثال رشد سواد و ثروت ) پیوند منفی وجود دارد؛ یعنی هرچه جوامع پیشرفتهتر میشوند و سواد شهروندان بالا میرود، توجه به اندیشهها و کارکردهای دینی کمتر میشود. اما مطالعه برو به اثبات رابطه مستقیم بین دین و توسعه میانجامد. برو و همکارش مک کلری[۱۷] اضافه میکنند که ارتباط مثبت دو متغیر یاد شده در دو دین مسیحی کاتولیک و اسلام از دیگر ادیان معنادارتر بوده است. جالب است که مطالعهی برو نشان میدهد که عقاید و رفتارهای دینی نه تنها بر توسعه و پیشرفت عمومی اقتصاد، بلکه بر رشد اقتصادی نیز تأثیر مثبت دارد. [۱۸]
تحولات علمی در حوزه اقتصاد دینی در اواخر قرن بیستم، به گونهای بودهاست که برخی از اندیشمندان از آن به عنوان یک «انتقال پارادایمی» نام میبرند؛ حتی برخی از متفکران ادعا میکنند که اقتصاد دینی «دولت رفاه» خاصی را مطرح میکند که از اقتصاد آزاد جنبهی اجتماعیتری دارد ؛ مثلاً از حقوق کارگر در مقابل حقوق مربوط به سرمایه دفاع میکند. مطالعات زیادی نشان میدهد که این نگرش به امور اقتصادی میتواند حتی در ایمن سازی نظام اقتصادی فردگرایانه نقش مؤثری داشته باشد. [۱۹]
در هر صورت ادبیات رشتهی اقتصاد دینی در ابعاد گوناگون و به صورتی طیف گونه در حال گسترش است؛ به گونهای که برخی از نگرشهای افراطی درون طیف یاد شده این رشته را با رشتهی ارتدکس نئوکلاسیک قابل رقابت میدانند و برخی دیگر آن را تنها در حد یک اندیشه و نهایتاً یک مکتب قبول دارند و گروهی دیگر اقتصاد دینی را در قالب حقوق و فقه میپذیرند. اما در مقابل، عدهای دیگر حتی ادعای تولید علم اقتصاد دینی را دارند و گروهی دیگر ضمن اینکه قائل به وجود نظام و مکتب اقتصاد دینی هستند، نوعی روششناسی خاص برای آن توصیه میکنند. گروهی اقتصادهای دینی را به عنوان قرائتهایی از اقتصاد متعارف مورد توجه قرار میدهند و گروهی دیگر قائل هستند که الگوهای خرد و کلان از اقتصاد متعارف نیز قابل انطباق با اقتصادهای دینی هستند. [۲۰]
[۱] . Finke, Roger and Stark, Roger, The Churching of America: Winners and Loosers in our Religous Economy, PP201-202.
[۲] . Gorringe, Timothy J., Capital and the Kingdom: Theological Ethics and Economic Order, P22
[۳] .Iannacone
[۴] .Astark
[۵] .Fink
[۶] .Gey
[۷] .Koran
[۸] .Poper
[۱۰] . Harris, Abram L, Economics and Social Reform, P32
[۱۱] – برای نمونه میتوان به مجموعه مقالات نشستهای تخصصی اقتصاد اسلامی از دانشگاههای تربیت مدرس و امام صادق (ع) در ایران و سایت IDB مجله اقتصاد مسیحی ارگان انجمن اقتصاددانان مسیحی امریکا و انگلستان و مجله بررسیهای اسلامی ارگان انجمنهای بینالمللی اقتصاد اسلامی مراجعه کرد.
[۱۲] . Stivers, Robert L., (editor), Reformed Faith and Economics, P22
[۱۳] .Karl Polany
[۱۴] .Fokoyama
[۱۵] . Stackhouse, Max L., Public Theology and Political Economy: Christian Stewardship in Modern Society, P30
[۱۶] .Brow
[۱۷] .Mac Kelery
[۱۸] . Taylor, Michael, Good for the Poor: Christian Ethics and World Development, P76
[۱۹] . Worland, Stephen Theodore, Scholasticism and Welfare Economics, PP.323-400.
[۲۰] . Worland, Stephen Theodore,op.cit., P45
تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ را پرداخت نمایید.
ارسال نظر