پیشینه تحقیق سخن در طبیعیات و الهیات کتاب  لباب الاشارات و التنبیهات فخر رازی  دارای ۹۰ صفحه می باشد   فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
گزارش    ۶
ابن سینا و کتاب اشارات و تنبیهات    ۶
فخر رازی و کتاب اشارات و تنبیهات    ۷
گزارشی از کار فخر رازی در لباب الاشارات و التنبیهات    ۸
طبیعیات    ۴
سخن در طبیعیات و الهیات    ۱۵
نمط اول    ۱۳
تجوهُر اجسام (گوهر و حقیقت جسم)    ۱۳
مسأله اول: نفی جزء لایتجزا    ۱۷
مسأله دوم: اثبات هیولی    ۲۰
مسأله سوم: محال و ممتنع است که جرم از هیولی خالی و بینیاز باشد    ۲۲
مسأله چهارم: نسبت هیولی به صورت؛ محال است هیولی از صورت جسمیه خالی باشد    ۲۶
مسأله پنجم: هیولی همراه صورت جسمیه و صورتهای دیگر است    ۲۷
مسأله ششم: هیولی و صورت    ۲۸
مسأله هفتم: صفات اجسام    ۳۲
مسأله هشتم: خلأ    ۳۵
مسأله نهم: جهت    ۳۶
نمط دوم    ۱۵
جهات و اجسام نخستین و دومین جهات    ۱۵
سخن در دو بخش مرتب شده است:    ۳۵
[بخش اول: فلکیات (افلاک)]    ۳۵
در اول، پنج مسأله مطرح است؛    ۳۵
مسأله اول: اثبات فلک    ۳۵
مسأله دوم: صفات فلک    ۳۷
مسأله سوم: احکام کلی اجسام    ۳۹
مسأله چهارم: احکام میل    ۴۰
مسأله پنجم: بیان بقیه صفات فلک    ۴۳
[بخش دوم: عنصریات (اجسام عنصری)]    ۴۸
دو مسأله    ۴۸
مسأله اول: نیروی اجسام عنصری    ۴۸
مسأله دوم: صفات عناصر (خاک، آب، هوا، آتش)    ۴۸
مسأله سوم: بیان حکمت خداوند در خلق عناصر    ۵۶
نمط سوم    ۳۳
نفس ارضی و سماوی    ۳۳
سخن در نمط سوم در سه بخش مطرح شده است    ۵۴
بخش اول: بحث از ماهیت جوهر نفس    ۵۴
[مسأله اول: نفس همان بدن نیست]    ۵۴
[مسأله دوم: حرکت و درک انسان به واسطه جسم و مزاج نیست بلکه با نفس است]    ۵۷
بخش دوم: چیزهایی که تعلق به قوه ادراکی نفس دارد    ۵۹
[مسأله اول:  ماهیت ادراک]    ۵۹
[مسأله دوم: بیان اقسام ادراک: حسی، خیالی، عقلی]    ۶۰
مسأله سوم: حواس باطنی    ۶۱
[مسأله چهارم: اثبات قوه قدسیه]    ۶۸
[مسأله پنجم: اثبات عقل فعال و بیان کیفیت افاضه معقولات]    ۶۹
[مسأله ششم: نفس انسانی جسم و جسمانی نیست]    ۷۰
[مسأله هفتم: هر مجردی، عقل و عاقل و معقول است]    ۷۳
بخش سوم: بحث از احکام قوای محرّکه انسان    ۷۶
[مسأله اول: اقسام قوای نباتی]    ۷۶
[مسأله دوم: مراتب حرکات اختیاری و مبادی آنها    ۷۷
[مسأله سوم: حرکات افلاک، نفسانی ارادی است]    ۷۸
[مسأله چهارم: فاعل بالاراده، کاری را اراده نمیکند، مگر علم یا ظن یا اعتقاد به سزاوار بودن آن داشته باشد]    ۸۰
فهرست منابع و مآخذ:    ۱۷۸

منابع :

قرآن کریم

فخر رازی، محمد. الاربعین فی اصوال الدین، جلد ۱و۲، قاهره: مکتبه الازهریه، چاپ اول (۱۹۸۶ میلادی).

ـــــــــــــ . اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، محمد زینهم، قاهره: مکتبه مدبولی، چاپ اول (۱۴۱۳ قمری).

ـــــــــــــ . تفسیر مفاتیح الغیب، جلد ۱۷ و ۱۸، بیروت: داراحیاء تراث العربی، چاپ سوم (۱۴۲۰ قمری).

ـــــــــــــ . شرح الاشارات و التنبیهات، جلد ۲، علی رضا نجف زاده تربتی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول (۱۳۸۴ شمسی).

ـــــــــــــ ،. شرح عیون الحکمه، محمد حجازی و احمد علی سقا، تهران: مؤسسه الصادق علیه السلام، چاپ اول (۱۳۷۳ شمسی).

ـــــــــــــ . المباحث المشرقیه فی علم الهیات و الطبیعیات، جلد ۱، قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم (۱۴۱۱ قمری).

ـــــــــــــ . المحصل، دکتر اتای، عمان: دار الرازی، چاپ اول (۱۴۱۱ قمری).

ـــــــــــــ . المطالب العالیه من العلم الالهی، جلد ۱ و ۳ و ۴ و ۷ و ۹، حجازی سقا، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ اول(۱۴۰۷ قمری).

ـــــــــــــ . النفس و الروح و شرح قواهما، محمد صغیر معصومی، تهران: افست تهران (۱۴۰۶ قمری).

ابن سینا، حسین بن عبدالله. الاشارات و التنبیهات، محمود شهابی خراسانی، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم (۱۳۹۰ شمسی).

ـــــــــــــ . الشفاء- اللهیات، سعید زائد و الاب قنواتی، قم: مرعشی نجفی (۱۴۰۴ قمری).

ـــــــــــــ . رسائل ابن سینا، قم: انتشارات بیدار (۱۴۰۰ قمری).

مقدمه

یکی از منابع مهم و با ارزش فلسفه مشاء، کتاب اشارات و تنبیهات شیخ الرئیس ابو علی سینا است. بسیاری از فلاسفه، بر این کتاب شرح نوشته و بسیاری دیگر، استفاده های علمی برده اند. یکی از شرح های این کتاب، شرح فخر رازی است. فخر رازی، یکی از متکلمین بزرگ اشعری است.  وی با این‌که در فلسفه بسیار قلم فرسایی کرده، اما رابطه خوشی با فلسفه ندارد، از این رو در شرح خود بر اشارات و تنبیهات، ایرادها و اشکال های فراوانی به ابن سینا می کند. چنان‌که در کتاب اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین می گوید: «خداوند به من توفیق داد کتاب هایی که در بردارنده ردّ فلاسفه است را بنویسم هم‌چون کتاب نهایه العقول و مباحث مشرقیه و شرح اشارات و تنبیهات[۱]». روی کرد فخر رازی در تمامی آثارش اعم از فلسفی، کلامی و تفسیری، یک روی‌کرد کلام اشعری است و نظرات کلامی وی در همه آثارش به روشنی نمایان است.

فخر رازی، به اهمیت کتاب اشارات و تنبیهات عنایت داشته است؛ از این رو در مورد این کتاب دو گونه کار کرده؛ اول آن که این کتاب را شرح نموده است که برخی اهل دقت، آن را «جرح» نامیده اند. دوم آن که این کتاب را تلخیص نموده و چکیده ای از آن ارائه کرده است. هر چند او در مقدمه خود بر کتاب لباب الاشارات و التنبیهات می گوید: من فقط چکیده اشارات و تنبیهات ابن سینا را ارائه می دهم و کاری به صحیح و فاسد آن ندارم، اما از آن روی که فخر رازی چنین روحیه ای ندارد در همه نمط های ده گانه بر کلام شیخ، ایراد گرفته و در بسیاری موارد، نظرات شخصی خویش را بیان نموده است. البته گفتی است که این اظهار نظرها، دوگونه است: در برخی موارد، با عبارت هایی هم چون «أنا اقول»، نظر خویش را بیان می دارد که در این موارد جداسازی نظر فخر رازی از نظر ابن سینا برای همه میسر است. اما در برخی موارد، فخر رازی نظر خویش را در قالب اشاره و تنبیه بیان می دارد؛ در این موارد جدا سازی نظر فخر رازی از نظر ابن سینا تنها بر خواننده زیرک و دارای شامه قوی فلسفی، امکان پذیر است. جداسازی نظرات فخر رازی از نظرات ابن سینا در این پایان نامه، انجام شده است.

با توجه به این که این کتاب، خلاصه و چکیده کتاب گران سنگ اشارات و تنبیهات ابن سینا است، می توان با مطالعه لباب الاشارات و التنبیهات، یک دوره فلسفه مشاء، از طبیعیات گرفته تا فلسفه و عرفان را با تکیه بر دیدگاه های فلسفی، کلامی فخر رازی مطالعه نمود. ولی با کمال تأسف، این کتاب در پرتو شرح های گوناگونی که بر اشارات و تنبیهات نوشته شده، به ویژه شرح فخر رازی و نیز با گذر زمان، مورد غفلت قرار گرفته است، در حالی که کتاب لباب الاشارات و التنبیهات، تنها اثری است که به طور خلاصه اما کامل، یک دوره فلسفه مشاء را در خود جای داده است. بنابراین این کتاب، به دلیل خلاصه بودن، روان بودن و جامع بودن؛ هم از اشارات و تنبیهات و هم از شرح های اشارات و تنبیهات، بهتر است.

گزارش

امام فخر الدین محمد رازی، یکی از برجسته ترین علمای جهان اسلام است. او در کلام، فلسفه و تفسیر صاحب نظر بوده و کتاب های وی در هر یک از علوم مربوط، جزء منابع دسته اول است. اما در بررسی شخصیت علمی فخر رازی، این گونه در می یابیم که او در تمامی آثارش، بر مدار کلام اشعری سخن می گوید. فلسفه‏اى که او در آثارش عرضه داشته، فلسفه‏اى از نوع خاصّ و به شدّت متأثّر از آراء کلامى است که در آن اصول و براهین فلسفى تا آن جا مورد قبول و اعتبارند که با عقاید کلامى در تعارض نباشد و إلّا هر جا میان قواعد فلسفى با مبانى کلام اشعرى تعارضى روى دهد، او جانب متکلّمان را مى‏گیرد و آراء فلاسفه را مورد تخطئه قرار مى‏دهد. او در آثار فلسفى اش در مسائل مهمّى از قبیل: اثبات هیولى، اثبات صور نوعیّه ؛ امتناع اجتماع فعل و قبول در شى‏ء بسیط؛ عینیّت وجود و ماهیّت در واجب؛ مسبوقیّت حادث به مادّه؛ قاعده «الواحد لا یصدر عنه إلّا الواحد» و امتناع صدور کثیر از واحد و امثال این ها، به خاطر جانب دارى از آراء متکلّمان اشعرى به ابطال اصول مورد اتّفاق فلاسفه مى‏پردازد.

ابن سینا و کتاب اشارات و تنبیهات

یکی از مهم ترین منابع مکتب فلسفی مشاء، کتاب اشارات و تنبیهات شیخ الرئیس ابو علی سینا است. این کتاب برخلاف سایر آثار ابن سینا دارای فصل بندی دقیق است که در بخش منطق ده نهج و در بخش فلسفه ده نمط گنجانده شده و اشاره، تنبیه، تبصره، وهم از عناوین هر یک از نهج ها و نمط هاست. با این‌که ابن سینا جامع بین معقول و منقول است، اما هرگز در بحث های عقلی از آیات و روایات استفاده نکرده است. اگر از ابتداء اشارات و تنبیهات تا آخر آن را مطالعه کنیم حتی یک آیه قرآن نمی یابیم مگر خاتمه کتاب که می گوید: «کفی بالله وکیلا»[۲]. این کمال هنر نمایی ابن سینا است که معقول را با منقول خلط نمی کند و در بحث عقلی، صرفا عقلی بحث می‌کند.

نکته مهم دیگری که در اشارات و تنبیهات، خود نمایی می کند؛ این است که ابن سینا، بر خلاف سایر آثارش از ریاضیات بحث نمی کند و به جای آن، از عرفان سخن به میان می آورد. همین نشان گر فاصله گیری ابن سینا از مکتب عقلی محض مشاء ارسطوئی  و بهره گیری از افکار نو افلاطونی است. همین مطلب را می توان در نمط دهم آن‌جا که ابن سینا از حکمت متعالیه سخن می گوید، می توان فهمید.

فخر رازی و کتاب اشارات و تنبیهات

فخر رازی، ابن سینا را بهترین فیلسوف مکتب مشاء معرفی می کند[۳]. همین اعتقاد برای یک متکلم اشعری کافی است تا برای فلسفی کردن کلام اشعری به آثار ابن سینا به ویژه اثر برجسته او یعنی اشارات و تنبیهات، روی بیاورد. فخر رازی به عمق علمی اشارات و تنبیهات پی برده بود؛ به همین دلیل یک بار آن را شرح می کند و در شرح خود در هیچ مسأله ای ابن سینا را از تیرهای سهمگین اشکال هایش بی نصیب نمی گذارد و دیگر بار به تلخیص و تهذیب آن، تحت عنوان لباب الاشارات و التنبیهات، همت می گمارد که اگر کسی توان مطالعه شرح اشارات و تنبیهات او را نداشت، کتاب لباب الاشارات و التنبیهات را مطالعه کند.

گزارشی از کار فخر رازی در لباب الاشارات و التنبیهات

فخر رازی در مقدمه خود بر این کتاب بیان می کند که به دنبال خلاصه کردن اشارات و تنبیهات است و کاری به صحیح و فاسد آن ندارد مگر این که در برخی موارد مطالبی را بیان کند. اما آن هنگام که لباب الاشارات و التنبیهات به طور دقیق مطالعه شود، خواهیم دید که فخر رازی تنها در پی خلاصه کردن یا روان سازی عبارت های ابن سینا نبوده، هر چند که این هم بخشی از کار وی در این کتاب است، اما در واقع او مفاهیم و محتوای اشارات و تنبیهات ابن سینا را در اسلوب مورد پسند خویش، البته با تحفظ بر نظم منطقی ابن سینا در ارائه مطالب، به رشته تحریر در آورده است. او در بیان مطالب پای بند به عین عبارت های ابن سینا نیست و به شرح خود بر اشارات و تنبیهات بسیار نظر دارد.

فخر رازی در شرح خود بر اشارات و تنبیهات، در قید و بند عبارت های ابن سینا بوده است، از این رو با همان بیان و بنان ابن سینا در شرح مطالب، پیش رفته است. اما در لباب الاشارات و التنبیهات، چون قلم از خود فخر رازی است در هر مطلبی استدلال را طبق روش خود تبیین می کند. از این رو به چند نمونه اشاره می نمایم و تفصیل آن ها در ترجمه و تبیین نمط ها خواهد آمد:

۱-­ در نمط اول، فخر رازی مثال صفحه­ای که مرکب از اجزاء غیرقابل تجزیه باشد، را در کتاب مباحث المشرقیه به عنوان برهان ششم در ابطال جزء لایتجزی آورده است.[۴]

۲-­ در نمط دوم، استدلال ابن سینا بر اثبات مزاج را ابطال می کند. در این راستا همان اشکال هایی که در شرح اشارات و تنبیهات بیان کرده را همین جا می آورد.

.[۱] فخر رازی، اعتقادات فرق المسلمین والمشرکین، تقدیم و تصحیح و تعلیق: محمد زینهم، قاهره: مکتبه مدبولی، چاپ اول (۱۴۱۳) ص۱۱۱٫

۲٫ احزاب، ۴۸٫

.[۳] فخر رازی، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، ص۱۰۸

.[۴] فخر رازی، المباحث المشرقیه فی علم الهیات و الطبیعیات، قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم (۱۴۱۱) ج ۲، ص ۲۴٫

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.