پیشینه تحقیق شعر طنز و معروف ترین شاعران طنزپرداز عصر مشروطه  دارای ۳۷ صفحه می باشد   فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

۱٫ بخش اوّل: شعر طنز    ۴
۱-۱٫ کلّیات    ۴
۱-۲٫ تعریف طنز    ۵
-۱-۲٫ نگاهی به جایگاه طنز در ادبیّات پیش از مشروطیّت    ۶
۲٫ بخش دوم: معروفترین شاعران طنزپرداز عصر مشروطه    ۱۰
-۲-۱٫ ایرجمیرزا    ۱۱
۲-۲٫ سیّد اشرفالدّین قزوینی( نسیم شمال)    ۱۴
۲-۳٫ میرزاده عشقی    ۱۶
۲-۴٫ عارف قزوینی    ۱۸
۲-۵٫ میرزا علیاکبرخان دهخدا    ۲۱
۲-۶٫ ادیبالممالک فراهانی    ۲۳
۲-۷٫ ابوالقاسم لاهوتی    ۲۵
۲-۸٫ ملکالشّعرای بهار    ۲۷
۲-۹٫ فرّخی یزدی    ۳۰
فهرست منابع    ۳۴

منابع

کسروی، احمد (۱۳۸۵)، تاریخ مشروطه­ی ایران، تهران، مؤسسه­ی انتشارات نگاه.

گلدمن، لوسین (۱۳۷۵)، فلسفه­ی روشنگری، ترجمه­ی شیوا (منصوره) کاویانی، تهران، فکر روز.

لاهوتی، ابوالقاسم (۱۳۸۰)، دیوان کامل ابوالقاسم لاهوتی، با مقدّمه و تصحیح مجتبی برزآبادی فراهانی، تهران، اوستا فراهانی.

مؤمنی، محمّدباقر (۱۳۵۲)، ادبیّات مشروطه (سخنرانی)، آمفی­تئاتر دانشکده­ی فنّی دانشگاه تهران، گلشایی.

میرزاده عشقی، محمّدرضا (۱۳۵۰)، کلّیات مصوّر، تالیف و نگارش علی­اکبر مشیر سلیمی، تهران، امیرکبیر.

ــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۵۷)، دیوان میرزاده عشقی، به کوشش علی­اکبر مشیر سلیمی، تهران، انتشارات جاویدان.

ـــــــــــــــــــــــــ (۱۳۲۹)، سال‌نامه­ی کشور ایران، تهران، اداره­ی انتشارات کشور ایران.

آرین­پور، یحیی (۱۳۸۷)، از صبا تا نیما، تاریخ ۱۵۰ ساله­ی ادب فارسی، تهران، انتشارات زوّار.

شفیعی کدکنی، محمّدرضا (۱۳۷۲)، مفلس کیمیافروش نقد و تحلیل شعر انوری، تهران، سخن.

ـــــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۰)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران، انتشارات علمی.

خسروپناه، عبدالحسین (۱۳۸۹)، جریان­شناسی فکری در ایران، تهران، تعلیم ­و ­تربیب اسلامی.

خیام نیشابوری (۱۳۷۳)، رباعیات خیام نیشابوری، با مقدّمه و تصحیح محمّدعلی‏ فروغی و قاسم غنی، تهران، ناهید.

درودیان، ولی­الله (۱۳۸۴)، دهخدای شاعر، تهران، امبیرکبیر.

 ۱٫ بخش اوّل: شعر طنز

۱-۱٫ کلّیات

طنز و علی­الخصوص شعر طنز از لطایف و ظرایف خاصّی برخوردار است. طنز، هجو، هزل و… گرچه دارای افتراقاتی هستند، امّا وجه اشتراکی، همچون لبخند آن­ها را به هم پیوند زده­ است. شوخی و خنده­ای که غالباً نه از سرِ بی­مسئولیتی و بی­خود شدن از خود پدید می­آید، بلکه عملی برآمده از تفکّری عمیق در دورن است. طنز ساختار­شکنی است و نویسنده در پیِ آن است تا با ایجاد یک فضای مبتنی بر تناقضات، سخن خود را بر پیکره­ی عقل و روح مخاطب حکّاکی کند.

گرچه برخی ریشه­هایی قوی برای طنز مرسوم فعلی که صبغه­ای اجتماعی به خود گرفته ­است، در ادبیّات کلاسیک ایران قائل نیستند، امّا به هر تقدیر نمی­توان از لطافت­ها و زبردستی­های طنّازانه­ی بزرگان ادبی همچون حافظ، سعدی، مولانا و … چشم­پوشی کرد. به نظر می­رسد که محقّقان بیشتر به دنبال طنز اجتماعی در آثار ادبی قدیم ایران هستند و کمتر به لطافت­های بیانِ شیوایِ شعرای حکیم ایران در تعلیم و تعلّم توجّه نموده­اند.

سراج­الدّین قمری آملی (میان ۵۵۰ تا ۶۲۵ هجری) که نمونه­ای از طنزپردازان گمنام، امّا موفق قرن ششم و هفتم هجری قمری است در مثنوی «کارنامه»­ی خود، علل گرایشش به دایره­ی طنز را اینگونه توجیه­ می‌کند: معلوم است که آدمیزاد را از عالم غیب که آن‌را امر می­گویند و از عالم شهادت که آن را خَلق می‌گویند، آفریدند. یکی عالم روح است و دیگری عالم جسم. چنانکه شاعر اشارت کرده­است و گفته: «ترا از دو عالم بر آورده­اند». هرچه در عالم جدّ است بیشتر از عالم نفسانی است و هر چه در عالم هزل است از نتایج جسم است و ابّهت مردم را از آن­که گاه­گاه طیران طبع بیشتر به سوی هزل باشد و بد نیست که گفته: «جد همه ساله خون مردم بخورد». و نیز به تجربه معلوم شد که مردم هزل را بیشتر خریداری می­کند که جدّ را، خاصه در این روزگار و اهتزاز و نشاطی که از هجو زایَد، بیشتر از آن است که از مدح خیزد. زیرا که اغلب مردم مستحقّ نکوهشند. چون مردم را هجو گویی «وضع الشیء فی موضعه» باشد و لذّت عبارت است از ادراک چیزی ملایم و موافق. پس چون هجوِ مردم گویی، حقّ به مستحقّ رسانیده­باشی و کسی که سامع بود چیزی موافق ادراک کرده باشد، لذّت خوشتر».  (فرجیان،۱۳۷۰، ص ۷۹۹)

از همین‌رو در این بخش، سعی داریم تا نگاهی بر پیشینه­ی طنز در ادبیّات ایران داشته ­باشیم و تعریفی جامع از مبنا و مفهوم طنز ارایه دهیم و از این طریق، به موضوع طنز در عصر مشروطه  بپردازیم.

۱-۲٫ تعریف طنز

طنز (Satire) یا حدّ اقل طنز اجتماعی در ادبیّات ایران، پدیده­ای ناآشنا به حساب نمی­آید و در آثار عبید زاکانی و حافظ، گونه­های مختلفی از آن دیده ­می­شود.

ارائه­ی تعریف دقیق، جامع و مانع برای طنز، چندان آسان به نظر نمی­رسد. این دشواری از یک طرف به علّت ماهیت، ساختار و کارکرد پیچیده­ی آن است و از طرف دیگر به مرزِ باریک و عموماً لغزنده­ی این مفهوم با مفاهیم مشابه آن همچون هزل، هجو، فکاهی و… مربوط می­شود. از سوی دیگر، تعیین معادل­های مناسب فارسی برای این حوزه­ی وسیع واژگانی، کار تعریف و تعیین چارچوب برای این مفهوم را با آشفتگی و سردرگمی روبه­رو ساخته­است. برای مثال، واژه­ی انگلیسی Satire در ترجمه­ی فارسی، معادل­های گوناگونی، همچون هجو، هزل و طنز را پذیرفته­است.

استعمال کلمه­ی طنز برای انتقادی که به صورت خنده­آور و مضحک بیان شود، در فارسی معاصر سابقه­ی طولانی ندارد. هر چند که طنز در تاریخ بیهقی و دیگر آثار قدیم زبان فارسی، به کار رفته­است، ولی استعمال وسیعی به معنی فعلی کلمه و یا بهتر بگوئیم معنی Satire اروپایی نداشته ­است. کلمه­ی Satire که از زبان یونانی می­آید، در اکثر زبان­های اروپایی معنای واحدی دارد و اصولاً به آثار طنز­آمیز و انتقادی اطلاق می­شود. در فارسی، عربی و ترکی، کلمه­ی واحدی که دقیقاً این معنی را در هر سه زبان برساند، وجود نداشته ­است. سابقاً در فارسی، «هجو» به کار برده­ می­شد که بیشتر جنبه­ی انتقاد مستقیم و شخصی دارد و جنبه­ی غیرمستقیم و طنز­آمیز بودن «ساتیر» را دارا نیست و اغلب آموزنده و اجتماعی هم نیست. هجو ضدّ مدح است و اصولاً صراحت لفظی که در آن است، نمی­تواند نظیر لحن طنز­آمیزِ «ساتیر» باشد. در فارسی «هزل» را نیز به کار برده­اند که ضدّ «جدّ» است و بیشتر جنبه­ی مزاح و مطایبه دارد. (جوادی، ۱۳۸۴، ص ۱۱) سعدی می­گوید:

به تعبیر آرین­پور آن نوع ادبی که در زبان غربی Satire نامیده­ می­شود و در فارسی طنز اصطلاح شده است، عبارت از روش ویژه­ای در نویسندگی است که ضمن دادن تصویری هجو­آمیز از جهات زشت و منفی و ناجور زندگی، معایب و مفاسد جامعه و حقایق تلخ اجتماعی را به صورت اغراق­آمیز، یعنی زشت­تر و بد ترکیب­تر از آنچه هست، نمایش می­دهد تا صفات و مشخّصات آن­ها روشن­تر و نماین­تر جلوه کند و تضادّ عمیق وضع موجود، با اندیشه­ی یک زندگی عالی آشکار گردد. بدین ترتیب قلم طنزنویس با هر چه که مرده و کهنه و واپس مانده­است و با هر چه که زندگی را از ترقّی و پیشرفت باز می­دارد، بی­گذشت و اغماض مبارزه­می­کند. (آرین­پور، ۱۳۸۷، ص ۳۶)

 -۱-۲٫ نگاهی به جایگاه طنز در ادبیّات پیش از مشروطیّت

طنز، هجو و هزل را نمی­توان از ادبیّات غنی فارسی مُنفکّ ساخت. بسیاری از سروده­های شعرای مطرح ادب فارسی، دارای لطایف طنزی هستند. هر چند که کمتر در شعر کلاسیک فارسی، سروده­ای به طور کامل طنزگونه بوده­است.

در ادبیّات فارسی، به ‏خصوص در میان آثار داستانی، اثری که سرتاسر طنز باشد، مثل برخی از آثار ادبی فرنگی‏ نداریم، امّا در لابه‏لای آثار، حتّی در میان شاهکارها، به قطعه‏های طنزآمیز زیبایی بر می‏خوریم. ادبیّات ما سرشار از مضامین طنز­آور است و در متون نظم و نثر فارسی، بسیاری از شعرا از جمله خاقانی، سنایی، انوری، جامی، سعدی، حافظ و عبید زاکانی، از نوعی از طنز که ­می­تواند ملیح و با ظرافت بیان شود و یا به صراحت و بی­پروایی تکیه کند وجود دارد. به عنوان مثال در طنزهای حافظ، نوش و نیش همراه ­است. طنز باید متوجّه نابسامانی‏های اجتماعی باشد و طنز حافظ نیز از این قاعده مستثنی نیست.

زمانه­ی حافظ، زمانه‏ای است پر از تزویر و ریاست. شاه، وزیر، عالم، فقیه و زاهد، همه در کار ریایند و ریاکار. در این میان‏ زاهد بیشتر از همه هدف کنایه‏های حافظ است. حافظ زاهد را محور و سمبل ریاکاری قرار می‏دهد. حکّام و فرمانروایان هم ریاکاری می‏کنند، امّا خریدار ریای حاکم و فرمانروا را هم همان زاهد ریاکار است. این‏ است که حافظ زاهد را بیش از همه ­می‏کوبد. امّا چنین‏ نیست که طنزهای او همیشه متوجّه مسایل اجتماعی‏ باشد. گاهی معشوق هم، معشوقی که تجاهل می‏کند و عشّاق فراوان خود را نادیده­ می‏گیرد، موضوع طنز وی قرار می‏گیرد. سعدی نیز استاد طنز است.

ایرج پزشکزاد در کتاب «طنز فاخر سعدی» چهره­ای را از سعدی به ما می­نمایاند که با آنچه ما از وی به عنوان یک شیخ نصیحت­گر، در ذهن داریم متفاوت است و به­ ویژه بر اساس حاصل یک پژوهش، مطرح می‌سازد که نویسندگان و منتقدین غربی، سعدی را یک طنزپرداز برجسته ­می­شناسند. طنز سعدی طنزی است ساده و در خدمت پند و اندرز. در گلستان می­خوانیم:

دست و پا برهنه­ای، هزارپایی را بکشت. صاحبدلی بر او گذر کرد و گفت سبحان­الله ! با هزار پای که داشت، چون اجلش فرارسید، از بی­دست­وپایی گریختن نتوانست.

و یا در جای دیگر می­خوانیم: یکی از ملوک بی­انصاف، پارسایی را پرسید: از عبادت­ها کدام افضل­ است؟ گفت: ترا خواب نیم­روز، تا در آن یک نفس خلق را نیازاری!

یکی دیگر از نمونه­های طنز­پردازی در ادبیّات پیش از مشروطه، مربوط به عبید زاکانی است. عبید با زبانی شیرین و ساده در بیشتر آثار خود، عموم طبقات اجتماعی‏ زمان را مورد نقد قرار داده­است. دورویی، نان به نرخ روز خوردن، سخن نه براساس حقّ، بلکه در راستای غرض‏ها و منافع شخصی و به­منظور خوش­آمدن زبردستان گفتن، در تمام دوره­ی عبید امری است‏ ساده و عادی؛ درست به همین سادگی که در حکایت زیر از او می‏خوانیم.

«سلطان محمود را در حالت گرسنگی بادنجان بورانی پیش‏ آوردند، خوشش آمد. گفت: بادمجان طعامی است خوش، ندیم در مدح‏ بادمجان فصلی پرداخت. ‏[سلطان‏] چون سیر شد، گفت: بادمجان مضّر­ چیزی است و ندیم باز در مضرّت بادمجان مبالغی تمام کرد. سلطان‏ گفت: ای مردک! نه این زمان مدحش می‏گفتی؟[ندیم‏] گفت: من ندیم‏ تواَم، نه ندیم بادمجان؛ مرا چیزی می‏باید گفت که تو را خوش آید، نه‏ بادمجان را.» (عبید زاکانی، ۱۹۹۹، ص ۲۳۳)

عبید نیز هدف خود را از بیان هزل، انتقادی جدّی می‏داند از اخلاق نکوهیده­ی مردمی که در دوره­ی‏ وحشت‏زای چنگیز و اعقابش، به انواع مفاسد و رذیلت‏ها تن داده و تا دیرزمانی آن تأثیرات را بر فرزندانشان به یادگار گذارده‏اند.

انوری نیز که به قول جامی، یکی از سه پیامبر شعر فارسی است‏، مانند خلف خود، عبید زاکانی، چون‏ در زمانه خریداری برای علمش نیافت، به هزّالی روی آورد تا دادِ خود را از کهتر و مهتر بستاند. در آثار او زیباترین نمونه‏های اشعار انتقادی ادب فارسی را می‏توان دید. به­راستی «انوری در تصویر کاریکاتوری بعضی افراد و اشیا،  الحقّ استادی است بی‏بدیل.» (شفیعی کدکنی، ۱۳۷۲، ص ۵۱) برای نمونه در قطعه­ی زیر وضع جامعه‏ای که در آن، مردم را به اتّهام‏های واهی می‏گرفتند و گرفتار می‏کردند و می‏کشتند، بهتر از این نمی‏توان ترسیم کرد.

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.