پیشینه تحقیق نظریه گفتمان و نظریه لاکلا و موفه دارای ۵۱ صفحه می باشد   فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

مقدمه:    ۴
میشل فوکو    ۷
میشل پشو    ۱۰
فرکلاف    ۱۲
نظریه گفتمان لاکلا و موفه    ۱۴
مؤلفهها و مفاهیم نظریه لاکلاو موفه    ۱۶
۱- دال و مدلول    ۱۷
دالّ مرکزی    ۱۸
دال شناور    ۱۸
اختیاری بودن رابطه دال و مدلول    ۱۸
عنصر،وقته ، حوزه گفتمانگونگی    ۲۰
۲-  مفصل بندی    ۲۰
هویت یابی    ۲۱
هویت جمعی و هویت سوژه    ۲۲
۳-  بی قراری    ۲۲
۴- ضدیت و غیرت    ۲۳
برجسته سازی و حاشیه رانی    ۲۴
منطق تفاوت، منطق هم ارزی     ۲۵
رقابت    ۲۵
۵- هژمونی و تثبیت معنا    ۲۶
انسداد  یا توقف    ۲۸
ساختارشکنی    ۲۹
۶- قدرت    ۳۰
۷- اسطوره، تصور اجتماعی، وجه استعاری    ۳۱
دالّ خالی    ۳۳
قابلیت دسترسی، قابلیت اعتبار    ۳۳
۸- موقعیت سوژه ای و سوژگی سیاسی    ۳۴
امکانیت و تصادف    ۳۵
اهمیت نظریه لاکلا وموفه    ۳۶
روش شناسی گفتمان و اصول آن    ۳۹
جمعبندی    ۴۴
منابع فارسی:    ۴۸
منابع لاتین :    ۵۹

منابع :

ون دایک، تئون‌ای، مطالعاتی در تحلیل گفتمان، ترجمه: میرفخرایی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها،۱۳۸۲٫

تاجیک، محمدرضا، گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان ، ۱۳۷۹٫

تاجیک، محمدرضا، گفتمان، پاد گفتمان و سیاست، مؤسسه توسعه علوم انسانی، تهران ، ۱۳۸۳٫

تاجیک، محمد رضا، روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران: فرهنگ گفتمان ،۱۳۸۳٫

_________  ، تاریخ ایران کمبریج، قسمت سوم دوره پهلوی، ترجمه: تیمور قادری، ج ۷ ،تهران: مهتاب،۱۳۸۷٫

عضدانلو، حمید، گفتمان و جامعه، تهران: نشر نی، ۱۳۸۰٫

آشوری، داریوش، ما و مدرنیست، تهران: موسسه فرهنگی صراط، ۱۳۷۶٫

__________ ، اسنادی از احزاب سیاسی در  ایران، تهران: اداره کل آرشیو اسناد و موزه، دفتر رییس جمهور، ۱۳۷۹٫

بیل، جمیز وراجر لوئیس، مصدق ، نفت و ناسیونالیسم ایرانی ، تهران : نشر نو ، ۱۳۶۸٫

حسینی‌زاده، سیدمحمدعلی، اسلام سیاسی در ایران، قم: دانشگاه مفید ، ۱۳۸۶٫

حقیقت، سیدصادق، روش‌شناسی علوم سیاسی، قم: مفید، ۱۳۸۵٫

دریفوس، هیوبرت، میشل فوکو فراسوی ساختگرایی وهرمنوتیک، ترجمه: حسین بشیریه، تهران: نشر نی، ۱۳۷۶٫

دوانی، علی، نهضت روحانیون ایران ،۱۰ جلد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی ،۱۳۷۷٫

رهبری، مهدی، معرفت و قدرت: گفتمان هویت، تهران: کویر، ۱۳۸۸٫

رهبری، مهدی، درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی ایران، بابلسر: دانشگاه مازندران، ۱۳۸۴٫

رهبری، مهدی، مشروطه ناکام: تأملی در رویارویی ایرانیان با چهره ژانوسی تجدد، تهران: کویر، ۱۳۸۹٫

مقدمه:

گفتمان.از جمله مفاهیم  مهم و پر کاربردی که در شکل دادن به تفکر فلسفی، اجتماعی و سیاسی مغرب زمین در نیمه دوم قرن بیستم نقش بسزایی داشت و هنوز هم دارد، مفهوم گفتمان[۱]است (عضد انلو،۱۳۸۰: ۱۳). این واژه که سابقه آن به قرن ۱۴ میلادی باز می گردد، از واژه فرانسویDiscours   و لاتین Discurs-us به معنای گفتگو، محاوره، گفتار و از واژه discurs-um  به معنای طفره رفتن، سرباز کردن، تعلل ورزیدن و… بکار رفته است (مک دانل،۱۳۸۰: ۱۰). اما ظاهرِاً اولین بار اریک هریس  این اصطلاح را در مقاله خود تحت عنوان «تحلیل گفتمان» به کار برده است. وی در این مقاله دیدی صورت گرایانه و ساختارگرایانه  به جمله و متن  دارد (تاجیک ،۱۳۷۹: ۲۲).

بعد از مدت نسبتاً کوتاهی این مفهوم راه خود را درحوزه‌های فرهنگی و زبان ما باز کرد که در زبان فارسی به معنای گفتار، سخن، وعظ، خطابه تعبییر شده است (عضدانلو، همان منبع: ۱۳). از همین‌رو این واژه در طول زمان توسط محققان رشته‌های مختلف با معانی متفاوت، ولی نزدیک به‌ هم بکار رفته است؛ اما به گفته‌ی تئون ای‌ون دایک مفهوم آن همانند مفاهیمی چون زبان، ارتباط، جامعه و فرهنگ اساساً مبهم است. (ون دایک ،۱۳۸۲: ۱۵). در بیان کلاسیک آن، گفتمان به زبان، به عنوان حرکت و عمل تعبییر شده است به عبارت دیگر گفتمان و مفاهیم که اجزای تشکیل دهنده ساختار زبان هستند ثابت و پایدار نبوده و در زمان‌ها و مکان‌های متفاوت ارتباطات آنها به دلیل شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دگرگون شده و معانی متفاوتی را القا می کنند (عضدانلو،۱۳۸۰: ۱۶-۱۳). دراواخر دهه‌ی ۱۹۶۰ابتدا در فرانسه تحولاتی در نگرش و چگونگی شکل‌گیری و پیدایش معنایی[۲] به وجود آمد که نتایج عینی آن شامل نظریه‌پردازی در باب گفتمان بوده است (مک دانل، ۱۳۸۰ :۵۵).

نظریه گفتمان از علوم تفسیری[۳] مانندهرمونتیک، پدیده شناسی، ساختارگرایی و شالوده‌شکنی الهام می‌گیرد (مارش و استوکر ۱۳۷۸: ۱۹۶). هر چند نظریه گفتمان ریشه‌های قوی در سنت و دیدگاه‌های نظری گذشته دارد، اما رویکردی نسبتاً نو در تحلیل سیاسی است. این نظریه در ایده‌ها و مفروضات خود از رویکردهای نویسندگان مارکسیست همچون آنتو نیوگرامشی ولویی آلتوسر و نظریه‌پردازان فرامدرنیست مانند: میشل فوکو و ژاک دریدا و فردیناند سوسوربهره برد (مارش و استوکر، همان:۲۲۰). ریشه نظریه‌های گفتمان به زبان‌شناس سوئیسی «فردیناند  سوسور» باز می‌گردد. وی با طرح ساختارهای زبانی، نخستین گام‌ها را در ایجاد نظریه گفتمان برداشت (هدایت،۱۳۸۵: ۴۵۷). این نظریه با الهام از زبان‌شناسی سوسوری بر اهمیت زبان در بازنمایی و بازسازی جهان اجتماعی تاکید می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت که نظریه گفتمان در دو حوزه متفاوت رشد یافت؛ در حوزه زبان شناسی و در حوزه فلسفه سیاسی. این نظریه در حوزه زبان شناسی به گفتمان انتقادی شهرت دارد که مهمترین نظریه پرداران آن ون دایک، روث وداک و فرکلاف است و در حوزه فلسفه سیاسی؛ فوکو و لاکلاو و موفه سرشناس‌ترین نظریه‌پردازان گفتمان به شمار می‌روند.

نظریه گفتمان به تدریج تحول یافت و به حوزه‌ی علوم اجتماعی وارد گردید ، سیر تحول تحلیل گفتمان در زبان شناسی را می‌توان به ترتیب در قالب تحلیل گفتمان ساختار گرا، نقش‌گرا و تحلیل گفتمان انتقادی خلاصه کرد. در تحلیل گفتمانی ساختارگرا، گفتمان به مثابه زبان در سطحی بزرگ‌تر از جمله به کار گرفته    می‌شود، تحلیل گفتمانی نقش‌گرا که گفتمان را به مثابه زبان به هنگام کاربرد تعریف می کند، اولویت را به نقش و بافت کاربرد زبان می دهد و تحلیل انتقادی گفتمان که تحت تاثیر آثار فوکو، پشو، کاللاو و موفه    می‌باشد، معتقد است که تحلیل سنتی گفتمان تنها در سطح توصیف صرف بازمانده است. از این رو مفاهیم دیگری چون قدرت و ایدئولوژی را وارد تحلیل گفتمانی کردند(سلطانی، ۱۳۸۰: ۳۶).

گفتمان از دهه ۱۹۷۰ میلادی به بعد در اشکال و قالب‌های مختلفی ظاهر گشت که مهمترین آن «شیوه تحلیل گفتمانی»[۴] است و به مثابه  ابزار روش شناسی نو ظهوری بتدریج در حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی راه یافت .( Micheal mann,1989 :95) روش تحلیل گفتمان برآیند یک «چرخش استعلایی» در فلسفه غرب است که بر تصوری، ساخت‌گرایانه مبتنی است و بیش از تمرکز بر واقعیت، بر شرایط پیدایش آنها تاکید می‌ورزد (نظری،۱۳۸۷: ۲۹). به عقیده مک دانل «تحلیل گفتمان به مطالعه و بررسی آن دسته از کارکردها، تاثیرات زبان شناختی، معنا شناختی، نشانه شناختی  یا سبکی و نحوی می پردازد که توصیف و تشریح آن‌ها مستلزم در نظر گرفتن توالی، ترادف و توارد جمله و همین طور ساختار جمله است» (مک دانل ، ۱۳۸۰:۱۶).

روش تحلیل گفتمان در صدد فهم کنش‌های معنادار و آرمان‌های اجتماعی در زندگی سیاسی است، این نظریه به تحلیل شیوه‌ای می‌پردازد که طی آن سیستم معنایی یا گفتمان، فهم مردم از نقش خود در جامعه را شکل می‌دهند و بر فعالیت سیاسی آنها تاثیر می گذارند. بهره گیری از روش تحلیل گفتمانی زمینه‌ای را فراهم می‌سازد تا با درک الگو و انگاره های معنا بخشی که در متن کنش های اجتماعی وجود دارد، میزان ساختارهای نهفته را مورد شناسایی قرار داد و دریافت، که چگونه به مقتضای صورت‌بندی گفتمانی نحوه خاصی از بودن و عمل سیاسی محوریت می‌یابد (نظری، ۱۳۸۷: ۳۰ ). بنابراین موضوع تحلیل در نظریه گفتمان عبارت است از اینکه؛ چگونه گفتمان‌ها و ساختارهایِ معناییِ برخی کنش‌ها را ممکن می‌سازند، چگونه این  گفتمان ها ایجاد می‌شوند، عمل می‌کنند و تغییر می یابند (مارش و استوکر، ۱۳۷۸: ۳۲)؟

دغدغه اصلی در نظریه گفتمان آن است که مردم در جوامع، چه درک و شناختی نسبت به خود دارند؛ به عبارت دیگر تعریف مردم در جوامع گوناگون از خودشان چیست؛ و نیز آنها به تبع این تعریف و شناخت، چگونه عمل می کنند؟ الگوی رفتاری ناشی از این فهم و شناخت چیست؟ (همان منبع، ۱۳۷۸: ۲۰۷) به عنوان مثال شناخت کسی که تحت سیطره یک حکومت دیکتاتوری زندگی می‌کند از خویشتن، با شناخت شهروندی که در یک حکومت دموکراتیک بر مبنای آزادی و برابری انسان ها زندگی می‌کند کاملاً متفاوت است؛ متعاقب آن، شیوه رفتار و الگوی عمل این دو نفر نیز با یکدیگر تفاوت ماهوی خواهند داشت. (کسرایی و پوزش شیرازی ،۱۳۸۷: ۳۴۰)

نظریه گفتمان معتقد است که یک کنش یا مفهوم (به‌عنوان یک متن)، تنها می‌بایست در چارچوب زمان و مکان و در ارتباط با کنش‌ها و مفاهیم دیگر (به‌عنوان زمینه) معنا شود. بنابراین یکی از ویژگی‌های اساسی گفتمان این است که گفتمان ها در طول زمان دستخوش تغییر و تحولات می‌شوند (فرکلاف،۱۳۷۹:۱۷). به عقیده مک دانل گفتمان پدیده، مقوله و جریان اجتماعی است به تعبیر بهتر گفتمان جریان و بستری است که دارای زمینه اجتماعی است (رهبری، ۱۳۸۸: ۳۵). یک گفتمان ممکن است مثبت باشد یا منفی. گفتمان مثبت مانند گفتمان میهن پرستانه‌ی (بسیج زیر پرچم) یا به منظور بسیج افکار عمومی و گفتمان منفی نیز مانند تصویری از یک دشمن ساختن است (جورج لیکاف، ۱۳۸۴:۱۴۷). در کل باید گفت هر گفتمان شرایطی را بوجود می آورد که فقط در آن شرایط خاص معنی می‌دهد. گفتمان عناصری از گفتمان‌های گذشته را می‌گیرد، معنای آنها را تغییر می‌دهد و مفهومی که خود می‌خواهد به آن می‌بخشد (کدیور، ۱۳۷۸ :۳۳).

پیش از ورود به بحث نظریه لاکلا و موفه و تشریح دیدگاه این دو نظریه پرداز ، به اختصار دیدگاه‌های چند تن از دانشمندانی که در باب نظریه گفتمان صاحب‌نظر هستند، می‌پردازیم.

میشل فوکو

متفکر و فیلسوف برجسته فرانسوی که تحول اساسی در مفهوم گفتمان به‌ وجود آورد و در تمام رویکردهای گفتمانی از او یاد می‌شود؛ میشل فوکواست. او اولین کسی است که گفتمان را به مثابه نظریه تدوین کرده‌ است. زبان‌شناسی انتقادی و به‌ویژه رویکردهای جدید گفتمانی، وامدار اندیشه‌های اوست (کچویان، ۱۳۸۲: ۶۲). تحلیل نظریه فوکو درآثار بایگانی شناسانه و نظریه‌ی قدرت او در آثار تبارشناسانه‌اش شکل گرفتند. وی با استفاده از تحلیل گفتمانی، تحلیل بایگانه‌ شناسانه‌ای از شرایط امکان پیدایش علوم انسانی بدست می‌دهد و نشان‌دهنده‌ی این نکته است که چگونه انسان از عصر روشن‌گری به بعد، موهوم دانش قرار می‌گیرد. در واقع اوج نظریه‌پردازی پیرامون گفتمان را می‌توان در آثارفوکو بویژه در دوره بایگانی شناسی وی یافت (علی سلطانی،۱۳۸۳: ۵۰- ۳۸).

فوکو از جمله کسانی است که بعد از مارتین هایدگر و امیل بنونیست، حوزه عمل گفتمانی را با عینیت جامعه بررسی می کند ( عضدانلو،۱۳۸۰: ۵۲-۵۱). فوکو در تحلیل‌ها و دیدگاه‌های خود راجع به گفتمان درصدد پاسخ به  این سوال بود که چه چیزی مبانی وحدت و انسجام یک صورت‌بندی گفتمانی خاص را تشکیل می‌دهد. او در این راستا به مفهوم «معرفت پایه‌ای» یا «اپیستم»[۵] رسید، جهان نگرش اساسی که فرایند تولید ذهنی در عصر یا دوره خاص را متحد و یکدست می‌سازد (مک دانل، ۱۳۸۰ :۳۲)گفتمان از نظر فوکو عبارت است از: «تفاوت میان آنچه می‌توان در یک دوره معین (برطبق قواعد دستوری و منطقی) به‌ صورت درست گفت و آن‌چه در واقع گفته می شود». (:۱۸  ( M.foucault  ,۱۹۷۸ از نظر میشل فوکو، گفتمان جنبه‌ی ظاهری و سطحی زبان نیست؛ بلکه خود زبان جنبه‌ایی از گفتمان است. وی سه سطح از گفتمان را طرح‌ریزی می‌کند؛ گاه به مثابه حوزه عام همه گفته‌ها و نوشته‌ها، گاه به مثابه مجموعه‌ایی از گفته‌های مشخص و متمایز، و گاه نیز به عنوان کردارهای منظمی که دلالت بر مجموعه‌ای از گفته‌ها دارد. تعریف اول به همه کاربردهای واقعی گفتاری و نوشتاری زبان به صورت روزمره اشاره دارد؛ تعریف دوم به صورت بندی‌ها و یا حوزه‌هایی خاص مانند گفتمان نژاد پرستی، گفتمان فمنیسم، و یا گفتمان سرمایه‌داری دلالت می‌کند و در نهایت تعریف سوم، به ساختارهای سیاسی- اجتماعی باز می‌گردد. که شرایط و قواعد گفته‌ها و نوشته‌ها را تعیین می کنند (سلطانی، تحلیل گفتمان انتقادی ). اگر چه فوکو از ادامه نظریه‌پردازی راجع به گفتمان منصرف شد. اما مفهوم نوینی که وی از قدرت ارائه داد، تاثیر عمیقی بر نظریات بعدی به جای  گذارد (سلطانی،۱۳۸۳: ۴۹).

مفهوم قدرت از منظر فوکو اساسی‌ترین مفهوم و لازمه فهم نظریه وی است. قدرت از دیدگاه وی بسیار وسیع و فراتر از زبان است. از نظر فوکو، قدرت در گفتمان گسترده می‌شود، اما تنها از طریق زبان و سنبل‌ها عمل نمی‌کند؛ بلکه از طریق کردارهای نهادینی که وی آنها را «اعمال غیر زبانی» می‌نامد نیز اعمال می‌شود. علت این امر، آن است که او بین نهادهای گفتمانی و غیر گفتمانی تفاوت قائل می‌شود (کیت نش ،۱۳۸۰: ۴۶).

« قدرت به عقیده فوکو قبل از هر چیز مولد[۶]است». (کیت نش، همان: ۳۹) وی قدرت را آن‌طور که و بر آن را در دست حاکمان و فروانروایان باشد و فرمانبران فاقد آن هستند، نمی‌داند. به عقیده فوکو قدرت صرفاً سرکوب‌گر نیست، بلکه نیروی مولد است که، سازنده گفتمان، دانش، بدن‌ها و ذهنیت‌هاست ((Jorgensen & Philips ,2002 :13.

[۱] . discourse

[۲]. Meanings

[۳] . inter peretative

[۴] . Analysis  discourse

[۵] .  Episteme

[۶]  . Productive

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.