پیشینه تحقیق شرح حال و سبک شعر میرشمس‌الدین فقیر دهلوی دارای ۴۷ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.
فهرست مطالب
شرح حال فقیر دهلوی ۴
وضع شعر و ادب در دوره فقیر ۹
سبک شعر فقیر ۱۲
سطح زبانی ۱۳
۱ـ سطح آوایی ۱۳
۲ـ سطح لغوی: ۱۷
۳ـ سطح نحوی ۲۱
سطح ادبی ۲۳
سطح فکری ۳۰
مدح و منقبت اهل بیت(ع) ۳۳
تتبّع و تأثیرپذیری از شاعران متقدّم ۳۴
قصیده مصنوع ۴۰
منابع
ـ قرآن کریم.
ـ شمیسا، سیروس (۱۳۶۹)، سیر غزل در شعر فارسی، چ دوم، تهران: فردوس.
ـ آرزو، سراج‌الدین علی (۱۴۰۱ ق)، تنبیه‌الغافلین فی اعتراض علی اشعار الحزین، تصحیح و تحشیه محمد اکرم اکرام، لاهور: دانشگاه پنجاب.
ـ خاقانی شروانی(۱۳۷۵)، دیوان اشعار، ویراسته میرجلال‌الدین کزازی، تهران: نشر مرکز.
ـ فتوحی، محمود (۱۳۸۵)، نقد ادبی در سبک هندی، چ اول، تهران: سخن.
ـ ــــــــــــــــ (۱۳۹۱)، سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روشها، چ اول، تهران: سخن.
ـ ــــــــــــــــ (۱۳۹۲)، نازک‌خیالی اصفهانی و دورخیالی هندی، سال اول، شماره اول، تهران:
ویژه‌نامه نامه فرهنگستان (شبه قاره).
ـ فخرالدین عراقی(۱۳۸۶)، کلیات، تصحیحنسرینمحتشم، چ سوم، تهران: زوار.
ـ فقیر دهلوی(۱۹۲۰)، حدائق‌البلاغه، به اهتمام میر امیر بخش، لاهور.
ـ شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۶)، شاعر آینه‌ها، چ چهارم، تهران، آگه.
ـ ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۷۸)، ادبیات فارسی: از عصر جامی تا روزگار ما، چ اول، تهران: نشر نی.
ـ ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۴)، موسیقی شعر، چ هشتم، تهران، آگه.
ـ ــــــــــــــــــــــــ(۱۳۸۵)، شاعری در هجوم منتقدان (پیرامون شعر حزین لاهیجی)، تهران: نشر نگاه.
ـ ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۱)، رستاخیز کلمات: درس‌گفتارهای نظریه ادبی صورتگرایان روس، چ اول، تهران: سخن.
شرح حال فقیر دهلوی
«میرشمس‌الدین» متخلص به «فقیر» ادیب، شاعر و بلاغی شهیر هند در سال ۱۱۱۵ هـ . ق در شاهجهان‌آباد (دهلی) دیده به جهان گشود. از طرف پدر «عباسی» بود و از جانب مادر «سیادت‌نسب». در تذکره‌ها به نام والدین او اشاره‌ای نشده اما او را از بزرگ‌زادگان دهلی نوشته‌اند و از احفاد شاه اعظم خانی. (عاشقی عظیم‌آبادی، ۱۳۹۲: ۱۲۳۶؛ گوپاموی، ۱۳۱۶: ۱۳۳۶؛ آرزو، ۱۳۸۵: ۱۲۶۷) مؤلف تذکره آتشکده نام او را «میرشمس الدین محمد» ضبط کرده (آذر بیگدلی، ۱۳۸۷: ۵۲۴) که با توجه به اطلاعات منابع دیگر هم‌عصر فقیر نمی‌تواند درست باشد.
فقیر در زادگاهش به تحصیل دانش و ادب پرداخت و در علوم دینی وادبی(شعر و عروض و قافیه و معانی و بیان و بدیع) سرآمد روزگار شد. «از فاضلان عصر خود تحصیل مراتب علمیه نموده، استعداد کثیره و سرمایه وافر پیدا ساخت و زبان‌دانی و خوش‌لسانی به مرتبه‌ای رسانید که اهل عجم از وی حساب برمی‌داشتند و وی را از فصحا می‌انگاشتند و در مراتب‌دانی اقسام نظم در ابنای زمان ممتاز اقران بود».(عاشقی عظیم‌آبادی، ۱۳۹۲: ۱۲۳۶)
مؤلف مجمع‌النفائس درباره پایه سخن‌دانی او می‌نویسد: «خیلی شریف‌النفس و کثیرالاخلاق واقع شده… خدایش سلامت دارد که امروز مثل وی در هند نیست… مشق سخن و صفای زبان را به جایی رسانده که اهل زبان حساب از او برمی‌دارند بلکه دم از تلمّذش می‌زنند. در فضل و کمال و شعر و انشا و فنون دیگر مثل عروض و قافیه و معانی و بیان و بدیع یکتای روزگار و منتخب لیل و نهار است». (آرزو، ۱۳۸۵: ۱۲۶۷)واله داغستانی، هم‌نشین و دوست فقیر که منظومه «واله سلطان» شرح داستان دلدادگی اوست، در تذکره ریاض‌الشعرا، فقیر را اسوه سخنوران جهان و در عربیّت و فقه و کلام به زمان و نادره دوران دانسته و می‌گوید: «در زهد و پرهیزگاری یگانه آفاق و در ورع و تقوا در عالم طاق است. در فن سخنوری به اعتقاد راقم حروف، هیچ یک از متقدّمین و متأخّرین را پایه او نبوده و نیست؛ چه جمیع محسنات و لوازم سخنوری را جامع است». (واله داغستانی، ۱۳۸۴: ۸۷ ـ ۱۶۸۶)
درباره شغل و حرفه او در تذکره‌ها سخنی به میان نیامده اما از بیت زیر برمی‌آید که از راه کتابت گذران عمر می‌کرده است:
| همچو نظیری‌ام فقیر رزق ز خامه می‌رسد | طعمه ز استخوان سزد حوصله همای را (همان، ص۷۱) |
مصراع دوم این بیت از غزل نظیری تضمین شده است.
بسامد بالای اصطلاحات کتابت در صور خیال شعر فقیر، این احتمال را تقویت می‌کند:
| ـ هر که حرف نرگس مست تو را سازد رقم
ـ در دیده خون نماند که عنوان نویسمش ـ عاری از طغرای مشکین بود منشور جمال ـ نوشی است در لب تو که چون رشته نبات |
صفحه را باید نخست ازموج می مسطر زند (همان، ص۱۱۴)مکتوب اشتیاق به پایان رسید و ماند (همان، ص۱۱۷) تا به طرف عارضش زلف معنبر وانشد تحریر وصف او خط مسطر کند لذیذ |
آبای فقیر مذهب تسنّن داشتند اما او شیعه دوازده امامی بود. عشق و محبت به اهل بیت(ع) در سراسر آثارش مشهود است. او شیعه‌ای معتقد بود و حتی در برخی ابیاتش چهره‌ای از یک شیعه متعصّب می‌بینیم و گاه نیز اشعارش یادآور قصاید ناصرخسرو است:
| ای منکر علی نفسی به جیب کش دجال را تو خضر ره خود شمرده‌ای بت‌خانه را تو قبله امید ساختی حبّ علی است روز جزا موجب نجات آن را که تخم دوستی او به دل نکاشت حبّ تو بر موافق واجب کند بهشت جز نصب دار نیست گر اهل خرد کنند |
***
|
کز بغض و کین به گردن تو طوق لعنت است ما را ز لطف مهدی هادی هدایت است ما را به سوی کعبه جان روی حاجت است (همان، ص۲۲۸)این یک فریضه است به از صدهزار فرض سنّت ثمر نبخشد و ناید به کار فرض بغض تو بر منافق کرده است نار فرض رفعت برای خصم تو در روزگار فرض (همان، ص۲۱۱) |
قریب به اتفاق قصایدش در منقبت اهل بیت(ع) استو در جای جای غزلهایش نیز به مدح امیرالمؤمنین(ع) پرداخته است. دو مثنوی بلند «شمس‌الضحی» و «درّ مکنون» و نیز مثنوی کوتاه «در واقعه جانسوز کربلا» مؤید شیفتگی و ارادت وافر فقیر به خاندان نبوت و مذهب تشیع است. اگرچه غالب قصاید فقیر درمدح اهل بیت(ع) است و خود نیز در پایان ترجیع‌بند دوازده‌بندی که در مدح امیرالمؤمنین(ع) سروده است، ضمن گلایه از هنرناشناسی ابنای روزگار، به این موضوع اشاره دارد:
| بیگانه‌اند از هنر ابنای روزگار یک فرق شد که مادح شاه ولایتم اوقات صرف مدح سلاطین نمی‌کنم مداح آن شهم که نگاه عنایتش تـا شـد زبـان بـه کـامم از ایـن مــدح کـامـی |
|
گویی که پیششان به هنر آشنا نیم زیباست بر سر افسر صاحب‌قرانیم کین دیگران زمینی و من آسمانیم هم قدر من فزاید و هم قدردانیم فــرمــانـروای مـمـلـکــت قـــدردانــیــم(همان، ص۲۲۹) |
اما اینگونه نبوده که ممدوح دیگری نداشته باشد. او در یکی از قصایدش که در ستایش امیرالمؤمنین(ع) است، ضمن ابراز شوق زیارت آرامگاه امام علی(ع) در نجف و گلایه از سرزمین هند، می‌گوید:
| شـهـا بـه حـال فـقـیـر شـکـستـه دل رحـمـی | که گشته اسـت به زنـدان خـاک هنـد اسیر | |
| دهـان بـه حـرص گشـاده کمـر بـه حـد بستـه | چـو حلقـه گشتـه مقیـم در امیر و وزیر (همان، ص۲۱۰) |
برهان‌الملک، سادات‌خان (سعادت‌خان) نیشابوری، سردار ایرانی‌تبار هندی و بنیانگذار سلسله نواب‌های اَوَده، از جمله ممدوحان فقیر بوده که قصیده‌ای در توصیف قصر او سروده است.
در یک قصیده کوتاه نیز در مدح«احمد علی خان» پرداخته که در بخشی از قصیده اینگونه می‌گوید:
| سخـن‌رس صـاحبا، آن عنـدلیب نغمه‌پردازم | که در باغ منـاقب می‌زنـم پیـوسته دستانی |
| ز مدح دین به دنیادادگان ننگ است فکرم را | به مدحت طبع من برمی‌زند از حب ایمانی…
(همان، ص۲۲۰) |
فقیر در ابتدا «مفتون» تخلص می‌کرد و چند غزل نیز در دیوانش با این تخلص وجود دارد. ظاهراً در جوانی عاشق‌‌پیشه و خوش‌طبع بوده چنانکه دوست نزدیکش، واله داغستانی، درباره‌اش می‌گوید: «بی‌شور محبتی و جذبه عشقی نمی‌بودی، گاه بودی که با پنج شش معشوق سروکار داشتی و گاه تخفیف داده به یک کس قناعت کردی…» (واله داغستانی، ۱۳۸۴: ۱۶۸۷) اما در حدود سال ۱۱۵۰ ه.ق ترک تعلقات دنیوی کرده و کسوت فقر در بر کشید. مؤلف تذکره نتایجالافکار می‌نویسد: «… در همان روزها متوجه سیاحت دکن گشته، در اورنگ‌آباد رنگ قیام ریخت و پس از پنج سال به معیّت قزلباشخان امید به شاهجهان‌آباد مراجعت کرد. امرا و اکابر آن بلده فرخنده تعظیم و تکریمش می‌پرداختند. علی‌الخصوص فی‌مابین او و علیقلیخان ظفرجنگ داغستانی سررشته ارتباط و اتحاد به مرتبه کمال استحکام یافته بود و لختی به رفاقت نواب عمادالملک و فیروزجنگ بن آصف جاه پرداخت. پس‌تر قطع تعلق مرافقت نموده در اکبرآباد منزوی گشت» (گوپاموی، ۱۳۱۶: ۱۳۳۶). در تذکره‌ها درباره ازدواج فقیر نکته‌ای نیامده و گویا تا آخر عمر در تجرد و انزوا زیسته است. فقیر شور و اشتیاق فراوانی برای زیارت کربلا و نجف داشت ودر مواضع متعددی از دیوانش به این موضوع اشاره کرده است:
| ـ چـشـمـم همـیـشه مـی‌پـرد از شـوق کـربـلا
|
کحل بـصـر ز خـاک شـهـیـدانـم آرزوست
(همان، ص۸۴) |
|
| ـ به غیـر خـاک نـجـف هیچ جـا قـرارم نیسـت
|
کـه طـفـل نـیـک شـنـاسـد کـنـار مـادر را
(همان، ص۶۲) |
در آخر عمر برای زیارت اماکن متبرکه عازم عراق شد و در راه بازگشت به هند (در سال ۱۱۸۳ ه.ق) کشتی‌اش در دریا غرق شد.
آثار و تألیفات
آثار بر جای مانده از فقیر در نظم و نثر به شرح زیر است:
آثار منظوم:
الف) دیوان اشعار، شامل غزلیات، قصاید، ترجیع‌بند، ترکیب‌بند، قطعات و رباعیات است.
ب) مثنوی‌ها، شامل منظومه‌های بلند و چند مثنوی کوتاه:
۱ـ تصویر محبّت (۱۱۵۸ ه .ق): این مثنوی داستان عشق رامچند به محبوبش و ازدواج آن دو و پایان سوزناک آن است. تصویر محبت در ۸۲۳ بیت و در بحر هزج مسدس محذوف سروده شده است و حاصل دوران میانسالی و پختگی فقیر دهلوی است.
تصویر محبت در سال ۱۹۷۸م به اهتمام عابد رضا بیدار در پتنه هند منتشر شده است.
۲ـ واله سلطان (۱۱۶۰ ه .ق): این مثنوی داستان واقعی عشق نافرجام و جانسوز واله داغستانی، دوست نزدیک فقیر و مؤلف تذکره مشهور ریاض‌الشعرا، به دختر عمویش خدیجه سلطان است. «فقیر سرگذشت این دلدادگی را به درخواست واله و برای تسکین خاطر او به نظم کشیده است. این مثنوی در ۳۲۳۰ بیت و بر وزن لیلی و مجنون سروده شده و در ادب فارسی هند شهرت بسیاری دارد. کلام فقیر در این منظومه زیبا، استادانه و روان و نشانه‌ای است از توانایی گوینده در زبان و ادب فارسی» (صفا، ۱۳۸۸، ج ۲/۵: ۱۴۱۸). این مثنوی در سال ۱۳۵۴ توسط مهردخت برومند تصحیح و منتشر شده است.
۳ـ درّ مکنون (۱۱۶۹ ه.ق): این مثنوی داستان عشق ملیکه خاتون، دختر قیصر روم، به امام حسن عسکری(ع) و ازدواج با ایشان و ولادت حضرت مهدی(عج) است که در چهارهزار بیت سروده شده است.
۴ـ شمس‌الضحی(۱۱۷۳ه .ق): این مثنوی حماسه‌ای دینی در مدح و ستایش و بیان کرامات معصومین(ع) است که در چهارده لمعه سروده شده است.
تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ را پرداخت نمایید.
ارسال نظر