پیشینه تحقیق اسباب نزول، شأن نزول و زمان نزول و نقش آن در تفسیر دارای ۸۵ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

فصل اول:مفهوم شناسی    ۵
۱ ـ ۱ . معنا شناسی    ۵
۱ـ ۱ ۱٫ مفهوم شناسی«زمان نزول»    ۵
۱ ـ ۱ ۱ـ ۱٫ معنای لغوی «زمان»    ۵
۱ ـ ۱ ۱ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «زمان نزول»    ۶
۱ـ ۱ ۲٫ مفهوم شناسی«مکان نزول»    ۶
۱ـ ۱ ۲ ـ ۱٫ معنای لغوی «مکان»    ۶
۱ـ ۱ ۲ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «مکان نزول»    ۷
۱ـ ۱ ۳٫ مفهوم شناسی«نزول قرآن»    ۷
۱ـ ۱ ۳ـ ۱٫ معنای لغوی «نزول»    ۷
۱ـ ۱ ۳ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «نزول قرآن»    ۸
۱ـ ۱٫ ۴٫ مفهوم شناسی« تفسیر»    ۱۰
۱ـ ۱٫ ۴ ـ ۱٫ معنای لغوی «تفسیر»    ۱۰
۱ـ ۱ـ ۴ ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «تفسیر»    ۱۱
۱ـ ۱٫ ۵٫ مفهوم شناسی«قرآن »    ۱۲
۱ ـ ۱ـ ۵ ـ ۱٫ معنای لغوی «قرآن»    ۱۲
۱ ـ ۱ ـ ۵ ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «قرآن»    ۱۴
فصل دوم:    ۱۵
فهم معنا با توجه به فضای نزول    ۱۵
مقدمه    ۱۵
۲ـ ۱٫ اسباب نزول    ۱۷
۲ـ۱ـ ۱٫ معنای لغوی « اسباب»    ۱۸
۲ ـ ۱ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی« اسباب نزول»    ۱۸
۲ـ ۱ـ ۳٫ تأثیر شناخت سبب نزول بر تفسیر قرآن    ۲۰
۲٫ شناخت مصادیق آیات    ۲۴
۳٫ دفع توهم حصر    ۲۷
۴٫ شناخت حکمت تشریع بعضی احکام    ۲۹
۵٫ شناخت محدوده شمول حکم    ۳۳
۲ـ ۱ ـ ۴٫ ضرورت شناخت روایات اسباب نزول    ۳۸
۲ـ ۱ـ ۵٫ معیار شناخت روایات صحیح اسباب نزول    ۴۰
۲ ـ ۲ . شأن نزول و نقش آن در تفسیر    ۴۵
۲ ـ ۲ ـ ۱ . معنای لغوی « شأن »    ۴۵
۲ ـ ۲ ـ ۲ .  تعریف اصطلاحی « شأن نزول »    ۴۶
۲ ـ ۲ ـ ۳ . قرینه بودن شأن نزول در تفسیر    ۴۹
۲ ـ ۳ .  فرهنگ زمان نزول و نقش آن در تفسیر    ۵۱
۲ ـ ۳ ـ ۱ . معنای لغوی « فرهنگ »    ۵۱
۲ ـ ۳ ـ ۲ . تعریف اصطلاحی «فرهنگ »    ۵۲
۲ـ ۳ ـ ۳٫ قرینه بودن فرهنگ زمان نزول در تفسیر    ۵۳
فصل سوم:    ۶۰
زمان و مکان نزول    ۶۰
مقدمه    ۶۰
۳ ـ ۱ . زمان و مکان نزول    ۶۱
۳ ـ ۱ ـ ۱٫ معنای لغوی «مکی و مدنی»    ۶۲
۳ ـ ۱ ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی « مکی و مدنی»    ۶۲
۳ـ ۱ ـ ۳ . معیار های تقسیم آیات مکی و مدنی    ۶۳
۳ ـ ۱ ـ ۴٫ چگونگی تعیین مکی و مدنی آیات و سوره ها    ۶۵
نتیجه گیری    ۷۰
فهرست منابع    ۷۱

منابع

قرآن کریم

. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱ و ۵ و ۹ و ۱۰ و ۱۲ و ۱۳، بیروت: دارصادر، ۱۴۱۴ ق

الحسینی الزبیدی، سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱و ۱۳، کویت، لجنه التراث العربی، ۱۳۸۵ق

مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، ج۱۱و ۱۲، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب،۱۳۶۰ ش‏

. مظفر، محمد رضا، منطق، ج۲، علی شیروانی، چ ۵، قم: دارالعلم، ۱۳۷۵ش

. معارف، مجید، مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی، تهران: نبأ، ۱۳۸۳ش

. معرفت، محمد هادی، تاریخ قرآن، قم: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، ۱۳۷۵ ش

. ______________، علوم قرآنی، چ ۲، قم: التمهید، ۱۳۸۰ ش

. ______________، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، چ۲، قم: مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۵ق

.  ______________، تفسیر و مفسران ، ج۱و ۲، قم: التمهید، ۱۳۷۹ ش

. ______________، نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، حکیم باشی و حسن رستمی، علی اکبر و….، قم: التمهید، ۱۳۸۵ ش

. معین، محمد، فرهنگ فارسی (معین)، ج۲ و۴، تهران: دبیر، ۱۳۸۲ش

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۳۳ و۳۷ و۴۵، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۴۱ش

فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۳ و ۴ و ۵ و ۷ و ۸، قم: هجرت، ۱۴۱۰ ق

. فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ج ۲، بی جا، بی تا.

المقدسى، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ‏، ج۱ و ۲، محمد رضا شفیعى کدکنى، تهران: آگه،۱۳۷۴ش

. الفیروزآبادی، مجد الدین محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ج۲ و ۴، بیروت: دار الجیل، بی تا

فصل اول:مفهوم شناسی

 ۱ ـ ۱ . معنا شناسی

۱ـ ۱ ۱٫ مفهوم شناسی«زمان نزول»

۱ ـ ۱ ۱ـ ۱٫ معنای لغوی «زمان»

«زمان[۱]» از ماده «زمن»، «از لغات مشترک میان عرب و عجم است[۲]» و به «اسمی که برای وقت، چه کم باشد و چه زیاد[۳]»، «عصر[۴]» و «چیزی که دائم در حرکت[۵]»، «وقت، هنگام، دور و عهد[۶]»، «زمانه، روزگار، دهر[۷]» و… معنا شده است.

برای مشخص شدن معنای «زمان» به تفاوت معنایی «زمان» با دیگر واژه ها می پردازیم: «زمان» و«أمد»: «زمان» هم برای مبدأ و هم غایت و نهایت استعمال می شود یعنی برای زمان های گذشته و حال و آینده به کار می رود ولی «أمد» فقط به اعتبار هدف و غایت استعمال مى‏شود و تنها برای زمان آینده است[۸].

«زمان» و «ابد»: «ابد» زمانی است پیوسته برخلاف «زمان» که پیوسته نیست[۹].

«زمان» و«دهر»: «زمان» هم به مدت بسیار اطلاق مى‏شود و هم به مدت اندک اما از مدت طولانى به «دهر» تعبیر می شود[۱۰].

۱ ـ ۱ ۱ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «زمان نزول»

در این تحقیق «زمان نزول» عبارت است از: اوقاتی که فرازهایی از آیات قرآن کریم بر حضرت محمد(ص) پیامبر اسلام وحی شده است.

۱ـ ۱ ۲٫ مفهوم شناسی«مکان نزول»

۱ـ ۱ ۲ ـ ۱٫ معنای لغوی «مکان»

«مکان[۱۱]» اسم ظرف است و به «جای، محل، جایگاه[۱۲]، موضع بودن چیزی، قرارگاه هر چیز از زمین و جای شیء[۱۳]» معنا شده است. این واژه به نظر بعضی از اهل لغت مشتق از «کون»؛ «بودن و هستی» است که در اثر کثرت استعمال به معنی مطلق «جا» به کار می‌رود[۱۴] و بعضی دیگر معتقدند از ماده «مکن» به معنای «جایی که چیزی را در بر

می‌گیرد[۱۵]» است.

کلمه «مکان» صرف نظر از ریشه آن ۳۲ مرتبه به معانی «جای، جایگاه، جایگزین و وضع و موقع» در قرآن کریم به کار رفته است.

۱ـ ۱ ۲ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «مکان نزول»

در این نوشته منظور از «مکان نزول» عبارت است از: هر جا و هر شهری است که پیامبر(ص) به آنجا قدم گذارده اند و آیاتی از قرآن کریم بر آن حضرت نازل شده است.

۱ـ ۱ ۳٫ مفهوم شناسی«نزول قرآن»

۱ـ ۱ ۳ـ ۱٫ معنای لغوی «نزول»

واژه «نزول» از «نزل» به معنای «فرود آمدن یا فرو افتادن[۱۶]؛ از بالا به پایین است[۱۷]» مانند «فرود آمدن باران از آسمان یا فلانی از اسبش فرود آمد[۱۸]» و نیز به معنای «جاگیر شدن و در جایی اقامت افکندن» است[۱۹].

برخی اهل لغت «نزول» را به معنای «هبوط» آورده اند[۲۰]. اما کسانی بین این دو فرق گذاشته

و گفته اند: «هبوط» به معنای فرود آمدن قهری است مانند فرود آمدن سنگ[۲۱] و در کاربرد آن در مورد انسان دلالت بر تحقیر و نقص دارد[۲۲] برخلاف «نزول»؛ این لفظ در مواردی چون ملائکه[۲۳] و باران[۲۴] به کار رفته و اشاره به عظمت و شرافت دارد[۲۵]. در«هبوط» به مقصد فرود، جایی که غیر از مبدأ است توجه شده اما در «نزول»، مبدأ؛ جای اولی که چیزی می‌خواهد از آن جدا شود مورد نظر بوده و به استقرار یافتن در جای دوم توجه ای نمی‌شود.[۲۶].

کلمه «نزول» با مشتقاتش در مجموع ۲۹۳مرتبه در قرآن کریم آمده است.

۱ـ ۱ ۳ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «نزول قرآن»

بدون تردید در زمینه نزول قرآن هیچ یک از معانی لغوی که دلالت بر نزول مادی و مکانی دارد نمی تواند مورد نظر باشد. زیرا قرآن کریم که مرتبه ای از علم خداوند متعال است، جسم نیست تا در مکانی قرار گیرد و یا از بالا به پایین فرو فرستاده شود. بنابراین با وجود اختلاف نظر در میان دانشمندان علوم قرآنی[۲۷]، باید واژه «نزول» را در مورد قرآن به معنای مجازی به کار برد. منظور از «نزول قرآن کریم» ظهور وحی در پیامبر اکرم(ص) است؛ نزول معنوی و روحانی که تنها ایشان حقیقت آن را دانسته و درک می کردند[۲۸]. بدین معنا که قرآن حقیقتی والا است که منشأ اصلی آن علم ذاتی خداوند است و از آنجا که دور از دسترس فهم متعارف انسانها است خدای رحمان و رحیم جهت تمام کردن عنایت و رحمت خویش آن حقیقت را به مرتبه ظهور فعلی و در قالب الفاظ متجلی ساخته و به پیامبر خویش وحی نموده است[۲۹]. و به اعتبار بلندی مقام خدای تعالی و پستی مقام عبودیت است که آمدن قرآن از آن مقام به این مقام «نزول» نام گرفته است[۳۰].

بنابر نظر عده ای از دانشمندان، نزول قرآن کریم دو بار بوده است:

الف ـ نزول اجمالی: معارف الهی واقع در قرآن یک باره بر قلب پیامبر فرود آمده است تا روح آن حضرت سرشار از نور معرفت قرآنی گردد.

ب ـ نزول تفصیلی: در دوران رسالت، قرآن با الفاظ معین و آیات پیاپی، تدریجی بر پیامبر(ص) فرود آمده است که گاهی با حوادث و وقایعی مرتبط بوده است.

آنها، آیه شریفه هود/۱ را شاهد بر اندیشه تعدد نزول قرآن گرفته اند[۳۱]:

«… کِتَابٌ أُحْکِمَتْ ءَایَاتُهُ ثمُ‏َّ فُصِّلَتْ مِن لَّدُنْ حَکِیمٍ خَبِیر»

«…[این‏] کتابى است که آیتهاى آن از نزد دانایى با حکمت و آگاه استوار و پایدار گشته- که به کتابى دیگر منسوخ نشود- و آنگاه به تفصیل بیان شده است»

نزول تدریجی قرآن از یک طرف امداد معنوی مستمر برای پیامبر(ص) بوده است[۳۲] و از طرفی، رسالت اسلام با انواع بحران های سیاسی، فرهنگ ها و پرسش های مختلف از سوی مشرکان رویارو بوده است. موضع گیری های مناسب و تفسیر و تبیین متناسب از سوی پیامبر(ص) نیازمند آن بوده است که نزول قرآن به شکل تدریجی انجام پذیرد[۳۳]. ویژگی نزول تدریجی این کتاب آسمانی، بیانگر قابلیت تعیین زمان نزول هر یک از آیات و سوره های قرآن کریم است. این مطلب را قراین تاریخی و اشاره های موجود در آیات  تأیید می کند.     ‏

۱ـ ۱٫ ۴٫ مفهوم شناسی« تفسیر»

۱ـ ۱٫ ۴ ـ ۱٫ معنای لغوی «تفسیر»

«تفسیر» مصدر باب تفعیل از ماده «فسر» به معنای «ابانه[۳۴]»، «بیان[۳۵]»، «تفصیل کتاب[۳۶]»،

«کشف[۳۷]و آشکار نمودن امر پوشیده[۳۸]» و «توضیح دادن[۳۹]» است. معنای مشترک میان آنها بیان نمودن و آشکار کردن است. و از آنجا که «فسر» و «تفسیر» هر دو متعدی هستند به

دلیل معنای مبالغه باب تفعیل و مغایرت آن با معنای ثلاث مجرد، تفسیر به معنای به خوبی آشکار کردن است[۴۰].

این واژه یک بار به همین معنا[۴۱] در قرآن کریم به کار رفته است.

۱ـ ۱ـ ۴ ـ ۲٫ تعریف اصطلاحی «تفسیر»

برای «تفسیر» تعریف های متعددی ارائه شده است. به دو نمونه از آنها اشاره می شود:

آیه … خویی: «تفسیر، واضح کردن منظور خداوند از کتاب عزیز است[۴۲]»

این تعریف به صورت کلی هدف اصلی مفسر را که عبارت است از بیان مفاهیم کتاب خدا و آشکار نمودن مراد خداوند است، بیان نموده است. و هیچ اشاره ای به مقدمات لازم برای تفسیر اعم از قواعد ادبیات عرب یا قراینی مانند سبب نزول و… نکرده است. در ضمن مفسر برای دریافت مقصود کتاب خدا ابتدا باید مفاهیم آیات را درک کند در حالیکه تعریف مذکور این مرحله را نیز در نظر نگرفته است.

[۱] در انگلیسی «زمان» مطابق است با واژه های« time»: وقت، فرصت، روزگار و… و« date»: زمان، تاریخ و… .

Abbas aryanpur kashani and manoochehr aryanpur kashani، the english-persian collegiate dictionary, Vol. I, Twelfth Impression, Tehran: Sepehr, 1992 M, P 2317, 548.

[۲] علی اکبر دهخدا، لغت نامه دهخدا، ج۲۷، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۴۱ش، ص ۴۲۸٫

[۳] اسماعیل بن حماد ابی نصرالجوهری الفارابی، تاج‏اللغه و صحاح‏العربیه المسمی الصحاح، ج۵، بیروت: دارالفکر،۱۴۱۸ق، ص ۲۱۳۱٫

[۴] محمد بن مکرم‏ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۳، بیروت: دارصادر، ۱۴۱۴ق، ص ۱۹۹٫

[۵] مجد الدین محمد بن یعقوب الفیروز آبادی، القاموس المحیط، ج ۴، بیروت: دار الجیل، بی تا، ص ۲۳۳٫

[۶] محمد معین، فرهنگ فارسی(معین)، ج۲، تهران: دبیر، ۱۳۸۲ش ، ص ۱۲۲۸٫

[۷] علی اکبر دهخدا، پیشین، ج۲۷، ص ۴۳۰٫

[۸] حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم،۱۴۱۲ق، ص ۸۸٫

[۹] همان، ص ۵۹٫

[۱۰] حسین بن محمد راغب اصفهانی، پیشین، ص ۳۱۹٫

[۱۱] در انگلیسی «مکان» مطابق است با «place»: « فضا، جا، مکان، ناحیه، نقطه، محل و… . «location» : موقعیت، تعیین محل و…»

Thatl.Vol. II، P1638,Vol.I، P 1268.

[۱۲] محمد معین، پیشین، ج۴، ص ۳۰۷۷٫

[۱۳] فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، چ۳، تهران: نا صر خسرو، ۱۳۷۲ش، ص ۱۲۶٫

[۱۴] ر. ک: علی اکبر دهخدا، پیشین، ج۴۵، ص ۹۷۵؛ خلیل بن احمد فراهیدی، العین، ج۵، قم: هجرت،۱۴۱۰ق، ص ۳۸۷٫

[۱۵] مجد الدین محمد بن یعقوب الفیروز آبادی، پیشین، ج ۴، ص ۲۷۴؛ حسین بن محمد راغب اصفهانی، پیشین، ص ۷۷۲ و ۷۷۳٫

[۱۶] مجد الدین محمد بن یعقوب الفیروز آبادی، پیشین، ج۴، ص ۵۷٫

[۱۷] احمد بن محمد فیومى، مصباح المنیر، ج۲، بی جا، بی تا، ص ۶۰۰٫

[۱۸] حسن مصطفوى، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، ج۱۲، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب،۱۳۶۰ ش‏، ص ۸۷٫

[۱۹] خلیل بن احمد فراهیدی، پیشین، ج۷، ص ۳۶۷٫

[۲۰] ر. ک: ابی الحسین احمد بن فارس بن زکریا الرازی، معجم مقاییس اللغه، ج۲، بیروت: دار الکتب العلمیه،۱۴۲۰ق، ص ۵۵۴٫

[۲۱] بقره/ ۷۴

[۲۲] بقره/ ۶۱

[۲۳] شعراء/۱۹۳

[۲۴] نمل/۶۰

[۲۵] ر. ک: حسین بن محمد راغب اصفهانی، پیشین، ص ۸۳۲٫

[۲۶] ر. ک: حسن مصطفوى، پیشین، ج۱۱، ص ۲۳۵٫

[۲۷] ر. ک: بدرالدین محمد بن عبد ا…زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، چ۲، بیروت: دارالمعرفه، ۱۴۱۵ق، ص ۲۲۹؛ جلال الدین سیوطی، الاتقان فی علوم القرأن، ج۱، منشورات رضی و…، ص ۱۲۴ و ۱۲۵٫

[۲۸] ر. ک: محمود رامیار، تاریخ قرآن، تهران: امیر کبیر، ۱۳۶۹ش، ص ۱۸۱٫

[۲۹] ر. ک: محمد باقر سعیدی روشن، علوم قرآن، قم: مؤسسه آموزش و پرورش امام خمینی(ره)، ۱۳۷۷ش، ص ۱۳۵٫

[۳۰] ر. ک: سید محمد حسین طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۳، سید محمد باقر موسوى همدانى، چ۵، قم: دفترانتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه، بی تا، ص۸ .

[۳۱] ر. ک: سید محمد حسین طباطبائی ، پیشین، ج۲، ص ۲۰و ۲۱؛ سید محمد باقر حکیم، علوم قرآنی، ج۱، محمد علی لسانی فشارکی، تهران: تبیان، ۱۳۷۸ش، ص ۲۵ و۲۶٫

[۳۲] فرقان/۳۲

[۳۳] فرقان/۳۳

[۳۴]مجد الدین محمد بن یعقوب الفیروز آبادی، پیشین، ج۲، ص ۱۱۴٫

[۳۵] ابی الحسین احمد بن فارس بن زکریا الرازی، پیشین، ج۲، ص ۳۵۵٫

[۳۶] خلیل بن احمد فراهیدی، پیشین، ج۷، ص ۲۴۷٫

[۳۷] سید محمد مرتضی الحسینی الزبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۳، کویت، لجنه التراث العربی، ۱۳۸۵ق، ص ۳۲۳٫

[۳۸] محمد بن مکرم‏ابن منظور، پیشین، ج ۵، ص ۵۵٫

[۳۹] احمد بن محمد فیومی، پیشین، ج۲، ص ۴۷۳٫

[۴۰] علی اکبر بابائی و دیگران، روش شناسی تفسیر قرآن، چ۲، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و… ، ۱۳۸۵ش، ص۶٫

[۴۱] فرقان/ ۳۳

[۴۲] سید ابوالقاسم الموسوی الخوئی، البیان فی تفسیر القرآن، چ۸، بی جا: انوار المهدی، ۱۴۰۱ق، ص ۳۹۷٫

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.