پیشینه تحقیق بیابان زدایی و مدلهای ارزیابی بیابانزایی دارای ۴۰ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

مقدمه    ۵
۲-۱- تعریف مفاهیم و واژههای کلیدی    ۷
۲-۱- ۱- مناطق خشک    ۷
۲-۱-۲- بیابان    ۸
۲-۱-۳- بیابانزایی    ۹
۲-۱-۴- مدل    ۱۰
۲-۲- مدلهای ارزیابی بیابانزایی    ۱۰
۲-۲- ۱- مدلهای ارزیابی بیابانزایی در جهان    ۱۰
۲-۲- ۱-۱- روش فائو-یونیپ    ۱۰
۲-۲- ۱-۲- روش ارزیابی بیابان زایی موسسه تحقیقات بیابان ترکمنستان    ۱۳
۲-۳- ۱-۳- روش ارزیابی بیابان زایی مدالوس (MEDALUS)    ۱۴
۲-۲- ۲- مدلهای ارزیابی بیابانزایی در ایران    ۲۲
۲-۲- ۲-۱- اصول و مفاهیم روش MICD    ۲۲
۲-۲- ۲-۲- اصول و مفاهیم روش IMDPA    ۲۴
۲-۳- شبکههای باور بیزین    ۲۶
۲-۳- ۱- مطالعات انجام شده در مورد استفاده از شبکه های باور بیزین در علوم محیطی    ۳۰
۲-۴-  جمع بندی :    ۳۱
مراجع    ۳۳

مراجع

[۱] ابریشم، ا، ۱۳۸۳، ارزیابی و تهیه نقشه بیابان‌زایی با تحلیل روشهای FAO-UNEP، ICD و MICD در منطقه فخرآباد مهریز، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، ص۱۳۰٫

[۲] آتشگاهی، م، حاجی هاشمی جزی، م،آذرنیوند، ح،۱۳۸۹، اثرات تغییر اقلیم بر منابع طبیعی نقش آن در بیابان­زایی و راهکارهای مقابله با آن، دومین همایش ملی فرسایش بادی.

[۳] احمدی، ح، اختصاصی، م ر، گلکاریان، ع، و ابریشم، ا، ۱۳۸۵، ارزیابی و تهیه نقشه بیابان­زایی با استفاده از مدل مدالوس تغییر یافته در منطقه فخر آباد مهریز یزد، نشریه دانشکده منابع طبیعی، جلد۵۹، شماره ۳، ص ۵۳۲-۵۱۹٫

[۴] احمدی، ح، الهام السعادات، ا، اختصاصی، م ر، جعفری، م و گل­کاریان، ع، ۱۳۸۴، ارزیابی و تهیه نقشه وضعیت بیابان­زایی با استفاده از مدل ICD و MICD در منطقه فخر آباد – مهریز، نشریه بیابان، جلد ۱۰، شماره ۱،ص ص ۱۸۸ –

[۵] احمدی، ح، ابریشم، ا، ۱۳۸۴،”ارزیابی و تهیه نقشه وضعیت بیابان­زایی با استفاده از مدل ICD و MICD در منطقه فخر آباد مهریز”  مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران، ج ۱۰، شماره ۱، ص ص ۱۸۷ –

[۶] احمدی، ح، و همکاران، ۱۳۸۳، گزارش نهایی طرح تدوین شرح خدمات جامع و متدولوژی تعیین معیارها و شاخص­های بیابان‌زایی در ایران، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.

[۷] اختصاصی، م، سپهر، ع، ۱۳۹۰، روشها و مدل های ارزیابی و نهیه نقشه بیابان­زایی، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ اول.

[۸] اختصاصی، م ر، ۱۳۸۹، گیاهان مناسب تثبیت تپه‌ها و پهنه‌های ماسه‌ای در ایران، چاپ دوّم، انتشارات دانشگاه یزد، ۲۳۰ ص.

[۹] اختصاصی، م ر و مهاجری، س، ۱۳۷۵، روش طبقه­بندی نوع و شدت بیابان­زایی اراضی ایران، مجموعه مقالات دومین همایش ملی بیابان­زایی و روش­های مختلف بیابان‌زدایی، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، ص ۱۳۴ –

[۱۰] اداره کل مطالعات و بررسی های اقتصادی، ۱۳۸۸، خلاصه سیمای آب و هوایی اقلیم و منابع آب استان اصفهان ، اداره کل منابع طبیعی و استان اصفهان.

[۱۱] آزادنیا، ف، ۱۳۸۵، بررسی معیارهای آب و خاک در بیابان­زایی منطقه عین خوش دهلران( دشت ابوغویر)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

[۱۲] افخمی اردشیری، س، ۱۳۸۶، اثر تغییر کاربری زمین بر خطر بیابان‌زایی دشت گرگان در پنجاه ساله اخیر و مقایسه دو مدل بیابان‌زایی IMDPA و ESAS، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ۱۷۴ ص.

[۱۳] اکبری، م، کریم­زاده، ح م، مدرس، ر و چکشی، ب، ۱۳۸۶، ارزیابی و طبقه­بندی بیابان­زایی با فناوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه خشک شمال اصفهان)، فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد ۱۴، شماره ۲، ص ۱۴۲-۱۲۴٫

[۱۴] بخشنده مهر، ل، ۱۳۸۷، بررسی کمی بیابان­زایی دشت سگزی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

مقدمه

بیابان‌زایی به معنی از دست رفتن توانایی حاصلخیزی دایمی اراضی به دلیل تغییرات شرایط اکولوژیکی و مدیریتی است که در مناطق مختلف آب و هوایی می تواند اتفاق بیافتد.در حال حاضر بیابان­زایی معضلی گریبان­گیر برای بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه می­باشد [۶].

دفتر بیابان‌زدایی ایران ۱۷ استان ایران را به عنوان«مناطق بیابانی شده» تعریف کرده است که حدود ۷۰ درصد کل جمعیت ایران را شامل می‌شود. مناطق بیابانی شده در ایران اغلب با ویژگی‌های اراضی خشک مشخص شده­اند [۶۲].بیش از ۵/۶۴ درصد از مساحت کشور با بارندگی کمتر از ۲۵۰ میلیمتر تحت تأثیر شرایط اقلیمی فراخشک و خشک می‌باشد[۸].

طبق بررسی­های صورت گرفته توسط IFAD^[1]، بیابان­زایی ۴۰ درصد از کل اراضی زمین را تهدید نموده و سالانه ۱۲ میلیون هکتار از اراضی را زیر تأثیر مستقیم خود قرار می­دهد. این پدیده سالانه ۴۲ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی زیان رسانده و حدود دو میلیارد نفر از مردم جهان با این پدیده روبرو بوده و سالانه موجب مهاجرت پنج میلیون نفر از شهر و کاشانه خود می­شود [۲۱]. همچنین طبق برآورد کنفرانس جهانی بیابان­زایی و بیابان­زدایی (UNCCD^[2])، پدیده بیابانزایی در آینده بیش از ۷۸۵ میلیون نفر انسان مناطق خشک را که معادل ۷/۱۷ درصد جمعیت کل جهان می­باشند، تهدید  ,خواهد کرد. از این تعداد، ۶۰ تا ۱۰۰ میلیون نفر به طور مستقیم به علت کاهش حاصلخیزی اراضی و دیگر فرآیندهای بیابان­زایی، تحت تاثیر قرار می­گیرند. بیابان­زایی می­تواند در همه شرایط اقلیمی به وقوع بپیوندد و شدت آن بستگی به رژیم طبیعی آن منطقه دارد. در مناطقی با اقلیم گرم و خشک، فرآیند بیابان­زایی می­تواند سرعت پیدا کند و به صورت فاجعه درآید. این فرآیند همواره با تخریب خاک و منابع آب، پوشش گیاهی و دیگر منابع همراه است [۱]

چنین است که بیابان­زایی در میان ۳۷ چالش مهم جهانی، یکی از سه چالش اصلی فراروی بشر در قرن ۲۱ (پس از چالش­های مهم تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین) گزینش می­شود. بی­گمان، هنگامی که موضوعی واجد چنین درجه­ اهمیتی کلاس­بندی شده و مقابله با آن از جایگاه ممتازی در بین اولویت­های مشترک شهروندان زمینی برخوردار باشد؛ شناخت، ارزیابی و پایش مستمر آن بسیار حیاتی و تأثیرگذار قلمداد می­شود [۲۴].

با توجه به اهمیت معضل بیابان­زایی، مطالعات زیادی انجام شده، ولی پژوهشگران معتقدند ارزیابی بیابان­زایی زمانی  به طور رضایت بخشی امکان­پذیر است که معیارها و شاخص­های مناسب و معتبر مربوط به این پدیده تعیین شود؛ اما تاکنون امکان تعیین چنین شاخص­هایی که بتوان از آنها در سطوح مختلف جهانی، ناحیه­ای، منطقه­ای، ملی و محلی استفاده نمود میسر نشده است.

تاکنون روش­های بسیاری جهت ارزیابی بیابان­زایی ارائه شده است که از آن جمله می­توان روش فائو – یونیپ ( ۱۹۸۴)،  روش آکادامی علوم ترکمنستان ( بابایف ، ۱۹۸۵)، روش مدالوس (۱۹۹۹) و روش­هایی از جملهICD[3] ( اختصاصی – مهاجری ، ۳۷۵ ) را ذکر نمود.

روش کار مدالوس[۴] که از جدیدترین روش­های ارزیابی بیابان­زایی است، توسط کمیسیون اروپا ارائه گردیده و در اکثر کشور­های حاشیه مدیترانه و خاور میانه اجرا شده و نتایج مثبتی به دنبال داشته است [۹۱].

در روش مدالوس چهار معیار خاک، اقلیم، پوشش گیاهی و مسائل مدیریتی به عنوان عوامل اصلی در بیابانی شدن مورد بررسی قرار می­گیرد. در ارزیابی هر کدام از این معیارها ، چندین شاخص که بیانگر، وضعیت کیفی آن  معیار می­باشند، مطالعه می­شوند. این شاخص­ها امتیاز­دهی شده و با توجه به وضعیت کیفی ، وزن کمی بین ۱ تا ۲ می گیرند. وزن ۱ بیان کننده بهترین حالت و وزن ۲ بازگو کننده وضعیت نامناسب شاخص می­باشد . سپس با استفاده از میانگین هندسی وزن شاخص­ها ، وضعیت کیفی هر معیار ارزیابی و نقشه کیفیت هر معیار تهیه می­شود . در نهایت ، با استفاده از میانگین هندسی معیارها و ورود داده­ها به سیستم اطلاعات جعرافیایی ( GIS ) وضعیت فعلی بیابان­زایی در منطقه مشخص شده و نقشه آن ترسیم می­گردد. تمامی داده­های مورد نیاز در این مدل، در  سامانه­های اطلاعات جعرافیایی تعریف می­شوند تا محاسبات مورد نیاز با توجه به الگوریتم­های تعریف شده برای محاسبه شاخص­ها و در نهایت تهیه نقشه بیابان­زایی راحت تر صورت گیرد [۱۱۴].

مدل مدالوس و دیگر مدل­های ارزیابی بیابان­زایی در نتایج و اندازه­گیری­های خود دارای عدم اطمینان بوده ، و این مدل­ها عدم قطعیت­های موجود را در نظر نمی­گیرند. در سال‌های اخیر سیستم‌های پشتیبانی تصمیم ، جهت جمع آوری و یکپارچه سازی بهترین اطلاعات موجود برای اتخاذ تصمیم­گیری­های مناسب در سطح وسیعی از علوم، گسترش یافته است که مدل شبکه‌ی تصمیم­گیری بیزین  یکی از مدل‌هایی است که برای ایجاد انواع مختلف سیستم­های تصمیم­گیری مورد استفاده قرار گرفته است. شبکه‌های باور بیزین (Bayesian Belief Networks) یا به طور مخفف BBN_S با عناوین دیگری نظیر شبکه‌های اعتقادی، شبکه‌های بیز و شبکه‌های احتمالی معمولی نیز شناخته می­شوند[۱۱۸]. این مدل می تواند تا حدی عدم اطمینان­های موجود در نتایج ارزیابی را تعیین و با تولید نقشه، توان ریسک بیابان­زایی با شدت­های متفاوت بیان کند.

این شبکه‌ها در طیف گسترده‌ای از مسائل، از تجزیه و تحلیل داده‌های متنی گرفته تا تشخیص طبّی استفاده می شوند [۴۸]. استفاده از این روش منجر به سهولت درک روابط علت و معلولی میان متغیرها شده و می­تواند با سایر ابزارهای‌ تحلیلی برای تصمیم‌های مدیریتی ترکیب شده و ابزارهای پشتیبانی تصمیم‌گیری را ایجاد کنند[۹۸].

شبکه‌ی تصمیم‌گیری بیزین، روشی سودمند است که می تواند اطلاعات و داده‌های کمی را به خوبی با دانش کیفی کارشناسی تلفیق نماید [ ۸۸ ، ۶۵ و ۶۶].از طرفی دیگر، این شبکه ها را می­توان به عنوان هوش مصنوعی  قلمداد کرد. تکنیک‌های مدل‌سازی بیزین دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها را برای پرسش­های تحلیلی و مدیریتی داده‌های جهان واقعی، کاربردی و مفید ساخته است [۱۱۸].

۲-۱- تعریف مفاهیم و واژه­های کلیدی

۲-۱- ۱- مناطق خشک

در بیابان­زایی تعریفی که از مناطق خشک به عمل آمده است متکی بر تعریف  یونیپ (۱۹۹۱) از خشکی است. طبق این تعریف مناطق خشک جهان نقاطی هستند که نسبت میانگین سالانه بارندگی (P) به میانگین سالانه تبخیر و تعرق بالقوه ( ETP) در آنها در یک دوره ۳۰ ساله ( بین سالهای ۱۹۵۱ – ۱۹۸۰( کمتر از ۶۵% بوده است [۲۳]. چنانچه مناطق خشک براساس آب و هوا تعریف شوند ۳۶ درصد و چنانچه براساس پوشش گیاهی تعریف شوند ۳۵ درصد سطح زمین را در بر می­گیرند [۱۱۷].

طبقه­بندی فوق توسط میگز به نمایندگی از سازمان یونسکو صورت گرفته است. میگز طرحش را بر پایه شاخص رطوبتی قابل دسترس تورنت – وایت (I_m )  بناء نهاد که به صورت رابطه ۱ بیان شده است .

رابطه ( ۲-۱ ) :                                                   ) PET I_m = ( 100 S- 60 D

که در آن PET تبخیر و تعرق پتانسیل جمع ­آوری شده از داده­های هواشناسی، S  و به ترتیب D رطوبت مازاد و کمبود رطوبت براساس پایه­ای یکساله  از داده­های ماهانه است [۸۳].

۲-۱-۲- بیابان

در لغت‌نامه‌های معتبر، بیابان به مناطق خشک، بدون پوشش و عاری از سکنه تعبیر شده است، منطقه‌ای که به دلیل کمبود آب،ادامه حیات با مشکل مواجه شده و تراکم جمعیت موجودات زنده بسیار کم است [۱۵].

در فرهنگ ایران، واژه بیابان، به مناطق خشک و کم آب و علف اتلاق می­شود، که در فارسی کهن؛ ویاپان^[۵]، در فرهنگ عرب؛ صحرا^[۶] و در زبان لاتین و انگلیسی معادل کلمه دِزِرت^[۷] آمده است [۷].

بیابان واژه نامأنوسی در ایران و بسیاری از سرزمین­های خشک و کم ­آب جهان نیست؛ ولی بیابان ی­شدن (بیابان­زایی) برای بسیاری از ساکنین ایران و حتی ساکنین مناطق نیمه­ خشک تا مرطوبِ جهان واژه­ای ناشناخته و حیرت­آور است [۷].

تا چند دهه قبل که نشانه­های ناشی از فعالیت­های تخریبی انسان در طبیعت مشهود نبود و یا به طور جدی سایر منابع زیستی را تهدید نمی­کرد، کلمه بیابان معمولاً به اراضی اتلاق می­شد که براساس ساختارهای اقلیمی و زمین­شناسی حاکم بر آن، از منابع آب و پوشش گیاهی محدودی برخوردار بودند. در این مدت نیز بیابانها و شدت بیابانی بودن اراضی نیز از دیدگاه­های اقلیمی (هواشناسی) مورد تجزیه و تحلیل قرار می­گرفت؛ به­طوری که غالب اقلیم­شناسان جهان بر­اساس پارامترهای اصلی اقلیمی یعنی مقدار بارش و درجه حرارت، مناطق بیابانی و غیر بیابانی را از هم تفکیک می­نمودند و یا پاره­ای از اقلیم­شناسان از جمله آمبرژه برای گویاتر نمودن ویژگی­های اقلیمی از فاکتور پوشش گیاهی آن‌ هم از دیدگاه نوع و ترکیب گونه­ای و نه از بعد انبوهی و میزان تولید بهره می­جستند [۹].

به تعبیر دیگر، بیابان مکانی است که در آن مشکلات محیطی، زندگی انسان را با مشکل روبرو می­سازد. در بوجود آمدن شرایط بیابانی عوامل مختلف اقلیمی، زمین­ شناسی، پوشش­ گیاهی، خاک­شناسی، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی نقش خاص خود را ایفا نموده و بر یکدیگر نیز تأثیر­گذار می­باشند [۴۷].

در دستورالعمل تشخیص و نحوه واگذاری اراضی بیابانی و کویری تبصره پنج ماده ۳۴ قانون حفاظت و بهره ­برداری از جنگل­ها و مراتع، مشخصات بیابان­های ایران آمده است که:

«نسبت بارندگی به تبخیر و تعرق کمتر از ۲/۰ باشد، درصد تاج پوشش گیاهان پایای آن کمتر از ۱۰ درصد و در مناطقی که رژیم رطوبتی خاک آکوئیک است، درصد تاج پوشش آن کمتر از ۲۵ درصد باشد [۵۶].

در اینجا به تعدادی از تعاریف و معیارهای تفکیک بیابان­ها از دیدگاه اقلیم­شناسان جهان اشاره می­کنیم:

الف- تورنتوایت (۱۹۴۸): تبخیر و تعرق بالقوه ماهانه و سالانه بیشتر از بارندگی ماهانه و سالانه باشد.

ب- گوسن (۱۹۵۲): بیابان به مناطقی اتلاق می­شود که متوسط بارندگی ماهانه آن کمتر از دوبرابر متوسط درجه حرارت ماهانه در تمام روزهای سال باشد.

ج- دومارتن (۱۹۵۴): مناطق با ضریب خشکی کمتر از پنج را جزء مناطق بیابانی می­داند.

د- آمبرژه (۱۹۵۵): بیابان به مناطقی اتلاق می­شود که دارای ۱۲ ماه متوالی بدون بارش (خشک) باشد.

[۱]International Fund for Agricultural Development (IFAD).

[۲]United Nation Conference of Combating Desertification

[۳] Iranian Classification of Desertification

[۴] Mediterranean Desertification and Land Use (MEDALUS)

[۵]Vyapan

[۶]Sahara

[۷]Desert

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.