پیشینه تحقیق تعاریف مصلحت و حکم و انواع آن و مصلحت در فقه اهل سنت دارای ۶۸ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

فصل اول :تعاریف و مفاهیم    ۵
۱-۱ معنای لغوی و اصطلاحی مصلحت    ۵
۱-۱-۱٫ معنای لغوی مصلحت :    ۵
۱-۱-۲٫ معنای اصطلاحی مصلحت:    ۶
معنای اصطلاحی مصلحت در نزد فقها:    ۷
۱-۲٫ مصلحت بر اساس شهادت شارع:    ۷
۱-۳٫ بررسی رابطه مصلحت با ضرورت و بحث اهم و مهم    ۸
۱-۳-۱٫ نسبت بین مصلحت و اهم و مهم    ۸
۱-۳-۲٫ نسبت بین مصلحت و ضرورت:    ۱۰
۱-۳-۳٫ تفاوت اضطرار و ضرورت    ۱۲
۱-۴٫ حکم و انواع آن    ۱۳
۱-۴-۱٫ تعریف حکم:    ۱۳
تعریف حکم در اصطلاح    ۱۵
۱-۴-۲٫ انواع حکم:    ۱۶
۱-۴-۳٫ حکم ثابت و متغیر:    ۱۶
۱-۴-۴٫ احکام اولیه، ثانویه    ۱۹
۱-۴-۴-۱٫ تعریف حکم اولیه و حکم ثانوی:    ۱۹
۱-۴-۴-۲٫ حکومت در لغت    ۲۱
۱-۴-۴-۳٫ حکومت در اصطلاح    ۲۱
۱-۴-۴-۴٫ تبیین حکم حکومتی    ۲۲
۱-۴-۴-۵٫ حکم حکومتی و نظریات راجع به آن:    ۲۳
۱-۴-۴-۶٫ دیدگاه علامه طباطبایی درباره ی حکم حکومتی :    ۲۷
۱-۴-۴-۷٫ تحلیل و بررسی دیدگاه علامه:    ۲۸
نتیجه گیری فصل اول :    ۲۹
فصل دوم : مصلحت در فقه اهل سنت    ۳۱
مقدمه    ۳۱
۲-۱٫ معنای لغوی مصالح مرسله:    ۳۲
۲-۲٫ معنای اصطلاحی مصالح مرسله :    ۳۲
۲-۳٫ تقسیمات مصالح    ۳۴
۲-۳-۱٫ مصالح از جهت شدت و ضعف و اهمیت آن:    ۳۴
۲-۳-۲٫  مصلحت از دیدگاه شارع:    ۳۶
۲-۳-۳٫ مصلحت از جهت ثابت و متغیر بودن :    ۳۹
۲-۴٫ نظریه عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعیه    ۴۰
۲-۵٫ تبعیت احکام از مقاصد شریعت    ۴۲
۲-۵-۱٫ تعریف مقاصد شریعت    ۴۳
۲-۵-۲٫ مقاصد شریعت از منظر علمای اهل سنت    ۴۳
۲-۶٫ جایگاه مصلحت در نزد فقهای اهل سنت    ۴۵
۲-۶-۲٫حاجیات    ۴۶
۲-۶-۳٫ تحسینات (اخلاقیات)    ۴۶
۲-۷٫ منبع بودن مصالح مرسله از منظر فقهای اهل سنت    ۴۷
۲-۷-۱٫ نسبت و رابطه مصالح مرسله با قیاس    ۴۹
۲-۷-۱-۱٫ تعریف قیاس    ۴۹
۲-۷-۱-۲٫ اقسام قیاس    ۵۰
۲-۷-۱-۳٫ تحریر محل نزاع    ۵۱
۲-۷-۱-۴٫ تبیین رابطه مصالح مرسله با قیاس    ۵۱
۲-۷-۲٫ نسبت و رابطه مصالح مرسله با استحسان    ۵۳
۲-۷-۲-۱٫ معنای لغوی و اصطلاحی استحسان    ۵۳
۲-۷-۲-۲٫ اقسام استحسان    ۵۵
۲-۷-۲-۳٫ تبیین رابطه مصالح مرسله با استحسان    ۵۶
۲-۷-۳٫ نسبت و رابطه مصالح مرسله با ذرایع    ۵۶
۲-۷-۳-۱٫ معنای لغوی و اصطلاحی ذرایع    ۵۶
۲-۷-۳-۲٫ تبیین رابطه مصالح مرسله با ذرایع    ۵۸
۲-۸٫ ثمرۀ فقهى اختلاف نظر در حجیت مصالح مرسله:    ۵۸
نتیجه گیری فصل دوم    ۵۹
منابع    ۶۱

منابع

قرآن کریم

کلانتری، علی اکبر ، حکم ثانوی در تشریع اسلامی ، بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۸٫

مکارم شیرازى، ناصر ، دائره المعارف فقه مقارن، در یک جلد، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام، قم، ۱۴۲۷ ه‍ ق،

محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، چاپ یازدهم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۳۸۳

صرامی، سیف الله، احکام حکومتی و مصلحت، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، چاپ اول، ۱۳۷۳ﻫ .ش.

ایازی، سیدمحمدعلی، ملاکات احکام و شیوه های استکشاف آن،پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده فقه و حقوق، قم،۱۳۸۶ﻫ .ش.

روح الله،موسوی خمینی، الاجتهاد والتقلید، مؤسسهتنظیم ونشرآثارامام خمینی، ۱۳۷۶ش.

همو،صحیفهنور،مرکزمدارک فرهنگی انقلاب اسلامی،تهران،وزارت ارشاداسلامی،۱۳۶۱ش.

همو،ولایت فقیه، ولایت فقیه، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، تهران، بی تا

عمیدزنجانی،عباسعلی،فقه سیاسی،تهران،امیرکبیر،۱۳۶۶ش.

مصباح یزدی،محمدتقی،حقوق وسیاست درقرآن،مؤسسهآموزشی وپژوهشی امام خمینی،۱۳۷۹ش.

مصطفوی، سید جواد، ترجمه أصول کافی، تألیف أبی جعفر محمدبن یعقوب بن اسحاق کلینی، مکتبه الصدوق، تهران، ۱۳۸۱٫

صرامی، سیف الله « مبانی احکام حکومتی از دیدگاه امام خمینی ، مجموعه آثار کنگره بررسی مبانی فقهی امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۴

صرّامی، سیف الله، درآمدی بر جایگاه مصلحت در فقه، مجله قبسات، سال نهم / تابستان ۱۳۸۳

فصل اول :تعاریف و مفاهیم

مقدمه:

مصلحت، عنوانی آشنا و پر کاربرد درفقه و اصول است. مفهوم خیر، صلاح و منفعت که از واژه مصلحت فهمیده می شود می تواندهمه خواسته ها وآرزوهای انسان را پوشش دهد؛ هرچند در مصادیق آن اختلاف و اشتباه فراوان است. ادیان الاهی به طور عام و دین اسلام به طور خاص مدعی خیر و صلاح بشر هستند که از طریق آن، سعادت و رستگاری انسان رقم می خورد. صلاح ، خیر وسعادت آنگاه به دست می آید که به دستورها و خواسته های اسلام عزیز جامه عمل پوشانیده شود. مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَکَرِاو أنثَی وَ هُوَ مـُومِنٌ فَلَنُحیِینَّهُ حَیَاهً طَیـِّبَهً [۱]

در ابتدا به تعاریف آن ها اعم از لغوی و اصطلاحی بپردازیم. مفاهیمی چون مصلحت ، حکم ، مصالح مرسله و مشتقات آن، رابطه مصلحت با مسائلی چون ضرورت ، تکلیف ، عقل و … از جمله مفاهیم موثری هستند که بحث از آن ها اجتناب ناپذیر است.

۱-۱ معنای لغوی و اصطلاحی مصلحت

۱-۱-۱٫ معنای لغوی مصلحت :

علما و اندیشمندان درباره‌ی این مسأله تعاریف گوناگونی ارائه داده‌اند که به چند نمونه از مهمترین آنها اشاره می کنیم :

مصلحت از ریشه « صلح » در برابر « مفسده » است و مقصود همان معنایی که در مقابل فساد است می باشد. الصلاح ضد الإفساد و هما مختصان فی أکثر الإستعمال بالأفعال و قوبل فی القرآن تارهً بالفساد و تارهً بالسیئه.^[۲]

مصلحت بر وزن منفعت که در آن ۳ احتمال موجود است :

الف ) اسم مکان است به معنای مکان صلاح؛

ب ) مصدر میمی است به معنای صلاح دیدن و حسن داشتن؛

ج ) معنای مصدری اصلاح که ضد إفساد است.^[۳]

ابن منظور در لسان العرب می نویسد: « صَلَح یصلَحُ یصلُحُ صلاحاً و صلوحاً، صلاح در مقابل فساد و اصلاح نقیض افساد است. »^[۴]

در أقرب الموارد نیز آمده است : مصلحت چیزی است که بر انجام کاری مترتب، و سبب و انگیزه صلاح و شایستگی می گردد گفته می شود امام مصلحت را در آن می داند، یعنی آن شیء چیزی است که بر شایستگی بار می شود و اعمالی که انسان قصد می کند که سبب نفعش می شود از قبیل شایستگی نامیده می شود.^[۵]

و در یک جمع بندی کلی می توان معنای لغوی مصلحت را درستی و آنچه به درستی می انجامد دانست، در مقابل نابسامانی و آنچه به نابسامانی می انجامد.

۱-۱-۲٫ معنای اصطلاحی مصلحت:

در بیان معنای اصطلاحی مصلحت باید آنرا در نزد چند دیدگاه مورد بررسی قرار داد .

معنای اصطلاحی مصلحت در نزد اصولیون:

أ ) غزالی در کتاب « المستصفی » در تعریف این اصطلاح می نویسد: مصلحت عبارت است از جلب منفعت و دفع مضره.^[۶]

ب ) طوفی در کتاب « المنشوره فی مصادر التشریع » در تعریف آن گفته است : مصلحت عبارت است از هر فعلی که منجر به حفظ مقصود شرع چه از نظر عبادی و چه از نظر عادی شود. مراد از عبادت چیزی است که شارع برای حق خویش قصد می کند و مراد از عادت چیزی است که شارع برای نفع بندگان و سر و سامان یافتن زندگی و احوال آنان قصد می کند. ^[۷]

ج ) میرزای قمی در کتاب « القوانین » می فرمایند : مراد از مصلحت دفع ضرر یا جلب نفع چه در

امور دنیایی و چه در امور دینی است.^[۸]

آنچه از تعاریف اصولیان بنظر می رسد این است که غالب اصولیونی که متعرض این مسأله شده اند در یک نظر اشتراک دارند و آن اینکه نتیجه‌ی مصلحت و اعمال آن باید حفظ مقاصد و غرض شارع را در پی داشته باشد.

معنای اصطلاحی مصلحت در نزد فقها:

قبل از اینکه به بیان دیدگاه فقها در این زمینه بپردازیم این نکته قابل ذکر است که در بیان فقها از مصلحت صرف، بحث چندانی نشده است چون همگی قائل به آن هستند، بلکه بیشتر مباحث آنان پیرامون مصالح مرسله و استصلاح است که پیش از پرداختن به آن، تعاریفی که از آن ارائه شده است را بیان می نمائیم.

أ) دوالیبی اینگونه می گوید: « استصلاح در واقع نوعی حکم مستند به رأی مبتنی بر مصلحت است و این در هر مسأله‌ای است که درباره آن در شریعت، تصریحی نیامده است و همچنین در شریعت دارای همانند هایی نیست تا بر آن ها قیاس شود بلکه حکم در آن ها بر قواعد کلی مبتنی است که به روشنی می‌گوید هر مسأله‌ای که از چارچوب مصلحت بیرون باشد از شرع نیست. »^[۹]

آیه‌ی «‌إن الله یَأمُرُ بالعَدل وَ الإحسان»^[۱۰] و حدیث «لاضََرَر و لا ضِرار» نمونه‌هایی از این قواعد کلی هستند.

ب ) غزالی هم که قائل به اعتبار مصلحت برای صدور حکم شرعی نیست بعد از بیان معنای لغوی، آنرا اینگونه تعریف می‌کند: « مقصود ما از مصلحت این نیست زیرا جلب منفعت و دفع ضرر از جمله مقاصد شرع است و صلاح خلق نیز در تحصیل مقاصد آنان است ، بلکه منظور ما از مصلحت پاسداشت مقصود شرع است و مقصود شرع پنج چیز بیشتر نیست و آن این است که دین، جان، عقل، نسل و مال مردم را حفظ کند. پس هر چیزی که متضمن این اصول پنج گانه شود مصلحت و هر چیزی که موجب فوت این اصول گردد مفسده و دفع آن مصلحت می باشد.»^[۱۱]

تعریفی که دوالیبی از استصلاح ارائه می دهد روشنتر است و عملی تر نشان می دهد در عین حال که تعریف غزالی نیز به إحصاء مصادیق مقاصد کلی شارع پرداخته است.

[۱] – قران کریم،نحل،۱۶٫

[۲] – الراغب الاصفهانی، ابی القاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، طهران، مکتبه المرتضویه، ۱۳۷۲، ج۱، ص۴۸۹٫

[۳] – مولوی وردنجانی، سعید، مصلحت در فقه اسلام و نقش آن در قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران،پایان نامه کارشناسی ارشد، مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۳۷۵، ص۱۵٫

[۴] – ابن منظور، لسان العرب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۱۶، ج۲، ص۵۱۶٫

[۵] – الشرتوتی، سعیدخوری، أقرب الموارد، افست رشیدیه، [بی تا، بی جا]، ماده صلح.

[۶] – غزالی، ابوحامد محمد، المستصفی من علم الأصول، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷، ص۱۷۴٫

[۷] – ر.ک: مولوی وردنجانی، سعید، مصلحت در فقه اسلام و نقش آن در قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص۲۱٫

[۸] – میرزای قمی، ابوالقاسم بن حسن گیلانی، قوانین الأصول، ص۱۷۴، چاپ سنگی، المکتبه العلمیه الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۸٫

[۹] – ر.ک: مولوی وردنجانی، سعید، مصلحت در فقه اسلام و نقش آن در قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران ، ص۲۵٫

[۱۰] – سوره نحل، آیه ۹۰٫

[۱۱] – غزالی، ابوحامد محمد، المستصفی من علم الأصول، ص۱۷۴٫

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.