پیشینه تحقیق سیر تاریخی اندیشه‌های اقتصادی اسلام و مبانی و ماهیت اقتصاد اسلامی دارای ۸۴ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

فصل اول: سیر تاریخی اندیشه های اقتصادی اسلام    ۳
۱-۱)اندیشه اقتصادی اسلام از اوایل ظهور اسلام تا اواخر قرن ۱۹    ۴
۲-۱)آیات و روایات با جهتگیری اقتصادی    ۵
۳-۱)موضوعات اقتصادی در متون فقهی و فلسفی    ۹
۴-۱)اندیشه اقتصادی اسلام در قرن ۲۰    ۱۶
فصل دوم : مبانی و ماهیت اقتصاد اسلامی    ۱۷
۱-۲)مبانی اقتصاد اسلامی    ۱۷
۱-۱-۲) مالکیت در اقتصاد اسلامی    ۱۷
۱-۱-۱-۲) نظر اسلام درباره مال و ثروت    ۱۷
۲-۱-۱-۲)مفهوم و اهمیت مالکیت خدا و جانشینی انسان در قرآن    ۱۹
۱-۲-۱-۱-۲) حق و تکلیف در مالکیت    ۲۰
۲-۲-۱-۱-۲) دیدگاههای مشترک صاحبنظران اقتصاد اسلامی در مورد مالکیت    ۲۱
۳-۲-۱-۲) اختلاف نظر در مورد قلمروهای مالکیت در اسلام    ۲۲
۲-۱-۲) کار در اقتصاد اسلامی    ۲۷
۱-۲-۱-۲) اهمیت و نقش کار در اسلام    ۲۷
۲-۲-۱-۲) رابطه میان کار و مالکیت در اسلام    ۲۸
۳-۲-۱-۲) هدف از کار    ۳۰
۴-۲-۱-۲) کار و استراحت    ۳۱
۳-۱-۲) عدالت در اقتصاد اسلامی    ۳۲
۱-۳-۱-۲) تعریف عدالت و قسط    ۳۵
۲-۳-۱-۲) انواع عدالت    ۳۷
۳-۳-۱-۲) عدالت اقتصادی    ۳۷
۴-۳-۱-۲)نظریه توزیع در اقتصاد اسلامی    ۳۹
۵-۳-۱-۲) نظریات توزیع قبل و بعد از تولید    ۴۱
۴-۱-۲) نقش دولت و بازار در اقتصاد اسلامی    ۴۳
۱-۴-۱-۲) مالیه‌ی عمومی در اقتصاد اسلامی    ۴۸
۲-۴-۱-۲) جایگاه بازار و اخلاقیات بازار در اقتصاد اسلامی    ۵۲
۳-۴-۱-۲) تأمین نظام مالی در اقتصاد اسلامی    ۵۶
۴-۴-۱-۲) محدوده‌ی دخالت دولت در اقتصاد اسلامی    ۵۹
۵-۴-۱-۲) ماهیت دولت و ساختار بازار در اقتصاد اسلامی    ۶۲
۲-۲) ماهیت اقتصاد اسلامی    ۶۵
۱-۲-۲) نظر گروهی از صاحبنظران اقتصادی مسلمان در مورد عدم وجود اقتصاد اسلامی و عدم نیاز به آن    ۶۶
۲-۲-۲) نظریات پژوهشگران مختلف در مورد وجود اقتصاد اسلامی    ۶۶
الف-منابع فارسی و عربی:    ۷۲

 منابع :

قرآن کریم

کتاب مقدس(عهد قدیم و عهد جدید)

نور احممدی، محمّد جواد، اقتصاد دینی از منظر اندیشنمادان مسلمان و مسیحی،تهران:دانشگاه امام صادق(ع)،۱۳۸۹٫

دادگر، یدالله، «مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصاد اسلامی»فصل نامه پژوهش ،شماره سوم ،۱۳۷۸٫

دادگر،یدالله، «ادبیات دوران معاصر اقتصاد اسلامی »، فصلنامه پژوهش،شماره چهارم،۱۳۷۹٫

دادگر،یدالله، «نگرشی بر اقتصاد اسلامی ، معرفت ها ، ارزش ها و روشها »،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۸٫

دادگر،یدالله، «نگاهی مقایسه ای به نظام اقتصادی صدر اسلام»،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۸۰٫

دادگر، یدالله ،«تحلیلی بر علمی نبودن اقتصاد اسلامی از نظر آیت الله صدر»،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۸٫

دادگر،یدالله و نجفی ، سید محمّد باقر، مبانی فقهی پیشرفته اقتصاد اسلامی ، کرمانشاه: دانشگاه رازی،۱۳۸۰٫

صدر، محمّد باقر ،اقتصاد ما، جلد دوم، ترجمه عبدالعلی اسپهبدی،تهران:انتشارات اسلامی،۱۳۷۵٫

صدیقی، نجات الله ودیگران، مباحثی در اقتصاد خرد،نگرش اسلامی،ترجمه حسین صادقی، تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۵٫

صدیقی، نجات الله، «ویژگی های نظام اقتصادی اسلام» ، ترجمه محمّد جواد مهدوی ، تهران،پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۶٫

توتونچیان، ایرج ،پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه داری، تهران: انتشارات توانگران،۱۳۷۹٫

جوادی آملی ، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن مجید ، جلد۶(سیره انبیاء)،قم:نشر رجاء،۱۳۷۲٫

موسایی ، میثم،مبانی جهت گیری کلی اقتصادی در نهج البلاغه،انتشارات پایگان،۱۳۸۰٫

میرا خور، عباس و الحسنی،باقر،«ویژگی های نظام اقتصادی اسلام»،ترجمه حسن گلریز،تهران:موسسه بانکداری ایران،۱۳۷۱٫

میلز، اس پاول و پرسلی ، جان آر ؛ ملاحظاتی در ابزارهای تأمین مالی در اسلام:نظریه و عمل ، ترجمه ید الله دادگر و اسحاق علوی،قم:انتشارات دانشگاه مفید،۱۳۸۲٫

نهج البلاغه، ترجمه سیّد جعفر شهیدی ، تهران: انتشارات علمی-فرهنگی،چاپ بیست وهفتم،۱۳۸۶٫

 فصل اول: سیر تاریخی اندیشه‌های اقتصادی اسلام[۱]

ابتدای تاریخ اندیشه‌ی اقتصادی اسلام به ظهور اسلام در مکه و سپس تاسیس حکومت اسلامی در مدینه باز می گردد. منبع و مرجع اصلی در مورد عقاید اقتصادی اسلام، اول قرآن کریم و پس از آن گفتار و کردار و در یک کلمه سنت پیامبر اسلام حضرت محمّد(ص) است. تحول و گسترش حوزه جامعه اسلامی، با رشد اندیشه‌های اقتصادی نزد اندیشمندان مسلمان همراه  بوده است و رفته رفته موضواعات فراگیری؛ مانند خراج، قیمت‌ها، پول، تجارت، روابط زمین و سامان دهی بازار در میان آثار نویسندگان و دانشمندان مسلمان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.[۲] بنابر‌این، اندیشه‌ی اقتصادی اسلام به تدریج به عنوان یک موضوع میان رشته‌ای در آثار مفسران، فقها، مورخان و فیلسوفان اجتماعی، سیاسی و اخلاقی گسترش یافته است.[۳]

کل دوران تاریخ اندیشه‌ی اقتصادی اسلام را می توان به دو مقطع کلاسیک (از ظهور اسلام تا اواخر قرن ۱۹ میلادی) و مقطع معاصر ( از اوایل قرن ۲۰ میلادی تا‌کنون) تقسیم کرد. مقطع کلاسیک را می توان به دو بخش تقسیم کرد: یکی آیات و روایات(قرآن وسنت) با جهت گیری اقتصادی و دیگری موضوعات اقتصادی در متون فقهی، فلسفی- کلامی، تاریخی، اخلاقی و غیره.[۴]

بنابراین، مباحث این فصل با مطالعه اندیشه اقتصادی اسلام در مقطع کلاسیک آغاز می شود.

 ۱-۱)اندیشه اقتصادی اسلام از اوایل ظهور اسلام تا اواخر قرن ۱۹

این دوره از نظر زمانی، سال اول هجرت پیامبر اسلام(ص)(۶۲۱ میلادی) تا اواخر قرن ۱۳ هجری قمری (اواخر قرن ۱۹ میلادی) را در بر می گیرد. دوره ذکر شده از یک سو شامل حکومت های صدر اسلام که خود به نحوی تجربه‌ی اقتصادی اسلام را در برداشت. با توجه به حضور فیزیکی حضرت محمّد (ص) و امام علی(ع) در اوایل دوره‌ی ذکر شده، می توان آزمون عملی خوبی از اقتصاد اسلامی را ملاحظه کرد. گذشته از این، قرآن نیز در همان دوره نازل شده است که در آن آیاتی در مورد امور مادی و اقتصادی آمده است. گفته‌ها، کردارها و تقریر حضرت محمّد(ص) و ائمه نیز در امور اقتصادی به عنوان یکی از منابع معتبر شرعی در اسلام شناخته شده است.[۵]

پس از سپری شدن دوره‌ی صدر اسلام، نوبت به حکومت‌های اسلامی رسید که با وجود همراه داشتن نام اسلام به ندرت به حقیقت دین توجه داشتند و در موارد زیادی نام دین تنها پوششی برای توجیه اوامر خلاف شریعت حکام بود. از میان این حکام به افراد معدودی چون عمر بن عبد العزیز بر می خوریم که در صدد اجرای احکام و مبانی دینی و تحقق عدالت و مصلحت واقعی بوده است[۶]. با وجود این، بسیاری از نهادهای اقتصادی مردمی و غیر سیاسی، مانند بازار، همچنان عملکرد اسلامی خود را حفظ می کنند،[۷] در حالی که خلفا موضوعات اقتصادی – سیاسی و مربوط به حکومت، مانند سیاست مالی اسلام را دچار انحراف می کنند[۸].

در بین همین حکومت‌ها و در مدت تمدن اسلامی، اندیشمندانی از فقها، فلاسفه و مورخان هستند که به جنبه‌هایی از امور مالی و اقتصادی اسلام پرداخته‌اند. این منابع و مراجع، پشتوانه‌هایی هستند که می‌توانند منشأ استخراج امور، مسائل و موضوعاتی از اقتصاد اسلامی محسوب شدند.

اندیشه‌ی اقتصادی اسلام در این مقطع را در دو زیر بخش آیات و روایات با جهت گیری اقتصادی و نیز موضوعات اقتصادی در متون فقهی، فلسفی و غیره دنبال می کنیم.

 ۲-۱)آیات و روایات با جهت­گیری اقتصادی

قبل از اشاره‌ی مستقیم به آیات و روایات، توضیح دو نکته لازم است: یکی این است که جهت­گیری اقتصادی آیات و روایات در بیشتر موارد جنبه‌ی بسیار کلی و عمومی دارد و ترسیم امور اقتصادی جزئی و الگوی به‌خصوصی از آنها را نباید انتظار داشت؛ به عبارت دیگر آیات و روایات لزوماً جزئیات موضوعات اقتصادی، تأثیر آموزه‌ها بر رفتار مردم از جنبه‌ی اقتصادی و امثال آن را بررسی نمی کنند، بلکه این وظیفه‌ی پژوهشگران و صاحب­نظران است که با کاربرد آن امور کلی و عمومی در آیات و روایات به استخراج اصول مشخص اقتصادی و حتی بررسی رفتارهای اقتصادی در پرتو آن آیات و روایات مبادرت ورزند.

دوم این که گستردگی آیات و روایات در ارتباط با مسائل اقتصادی به قدری است که ذکر همه‌ی آنها در این نوشتار دشوار و البته غیرضروری است؛ زیرا هدف ما نشان دادن جهت­گیری­های کلی آیات و روایات است که با ذکر آیات و روایات کمتری نیزبه مقصود خود خواهیم رسید‌. برای اثبات گستردگی حجم آیات مرتبط با اقتصاد، ایرج توتونچیان در کتاب «پول و بانکداری اسلامی» طبقه­بندی سوره­های قرآن را به نقل از کتاب امت و امامت[۹] علی شریعتی به ترتیب زیر ارائه کرده­است:

ایشان در تفسیر این طبقه­بندی می­نویسد: برای تنظیم الگوی اقتصاد اسلامی ما به موارد دوم لغایت ششم نیازمند هستیم که جمعاً ۳/۷۱ درصد موضوعات قرآنی را تشکیل می­دهد. [۱۰] بنابراین ملاحظه می­شود که حجم زیادی از آیات قرآن برای مطالعات اقتصاد اسلامی قابل استفاده است.

برخی از عنوان­های کلی اقتصادی که در قرآن و روایات به آنها اشاره شده است، عبارتند از: [۱۱] اسراف، عدالت اقتصادی، کسب و کار، ریا، معامله و خرید و فروش، زکات، خمس، صدقه، انفاق، سود، مال، ثروت، زراندوزی، خست، ولخرجی، زیان در معامله و تجارت، کم فروشی، حیله در معامله، بازار (سوق) بخل در معامله، ارث، رفاه افراطی (اسراف)، زهد افراطی ، جزیه، جمع­آوری تولیدات کشاورزی (حصاد)، خراج، خزانه، کالا (خیر و متاع) طلا و نقره، سرمایه (رأس المال)، رزق، زمین، زراعت، هزینه­های عام المنفعه (سبیل الله)، دزدی اموال (سرقت)، مشارکت مالی، مشاغل، صناعت، مصارف خوراکی (طعام)، توجه به برخی از کالاها (عدس، عسل، پیاز، گندم، زیتون، انجیر و امثال آن) زیان و خسارت و غرامت (غین و غرم) فقر و غنی، فیء، قرض، ابزار و اندازه­ها (کیل و میزان و امثال آن) زندگی اقتصادی (معیشت) ملک و مالکیت، قراردادهای اقتصادی (عهد و میثاق و نظایر آن) جمعیت (نسل) تولیدات کشاورزی (حرث) و نظایر آن.

اکنون اول به نمونه­هایی از آیات قرآن و سپس به روایات مرتبط با اقتصاد اشاره می­کنیم.

اول. آیات با نگاه اقتصادی

در اینجا به برخی از آیات درباره‌ی بعضی از عناوین مالی و اقتصادی اسلام اشاره می‌کنیم. در ارتباط با کسب و کار و فعالیت­های عمومی اقتصادی، در یکی از آیات قرآن چنین آمده است:

«به درستی ما شما را در زمین مستقر ساختیم و انواع زمینه­های زندگی اقتصادی را در آن برایتان فراهم کردیم، اما تنها گروه کمی از شما به بهره­برداری اصولی از آنها مبادرت کردید» (اعراف /۱۰) در ارتباط با تجارت نیز تصریح می­کند که اموال یکدیگر را به باطل و از طرق نامشروع نخورید، مگر این که تجارتی با رضایت شما انجام گیرد. (نساء /۲۹) در یکی از آیات در مورد آزادی در فعالیت­های اقتصادی می­گوید: «خداوند شما را بر زمین مسلط کرد و آن را در دست شما رام نمود و لذا به بهره­برداری از انواع امکانات آن بپردازید» (ملک /۱۵).

در ارتباط با فعالیت­های غیرقانونی در اقتصاد اسلامی در جایی از حرمت درآمد ناشی از قمار بحث می­شود (مائده /۹۰ و ۹۱ ). همچنین حرمت درآمد ناشی از ربا (بقره /۲۷۵) دزدی (مانده /۳۸) خیانت و حیله در وزن کردن و سنجش کالاها (هود /۸۴ و رحمن /۹) حرمت زراندوزی (توبه /۳۴)، حرمت خوردن مال یتیم در مسیر غیرناحق (نساء /۱۰) و امثال آن از دیگر تأکیدات اقتصادی قرآن است.

در مورد گرفتن زکات (توبه/۱۰۳) و برخی از مصارف زکات (توبه/۶۰ ) مطالبی ذکر می­شود. حرمت تولید، خرید و فروش و مصرف شراب (بقره/۲۱۹ و مائده/۹۰ ) درآمد حاصل از غصب اموال دیگران (بقره/۱۸۸) و سایر مفاسد اقتصادی از دیگر بحث‌های اقتصادی قرآن است.

همچنین در قرآن درباره چگونگی هزینه کردن اموال و استفاده بهینه از آنها تذکرات نسبتاً زیادی وارد شده است. در یک جا قرآن اشاره می­کند که : «قبل از آن که روزی برسد که دیگر نتوانید هیچ معامله و فعالیتی انجام دهید از امکانات خود استفاده کنید». (بقره /۲۵۴) برخی اشارات قرآن بیشتر با امور کلی اقتصادی مشابهت دارد. مثلاً این که انسان­ها باید به اندازه توانایی خود کار کنند (نجم /۳۹) همچنین در «استفاده از اموال و دارائی­ها اسراف نکنید (اعراف ۳۱) با این که خداوند زمین را برای استفاده همگان آفریده است (اعراف /۳۲) و نیز ضمن توجه اصلی به آخرت سهم و نصیب دنیایی خودتان را فراموش نکنید (قصص /۷۷). »از جمله موارد اشاره به امور کلی اقتصادی است.

در مورد عدالت، مالکیت، ثروت و موضوعات اقتصادی دیگر، آیات فراوانی در قرآن آمده است ، قبل از اتمام این قسمت بر این نکته تأکید می­کنیم که قرآن یک کتاب تخصصی در زمینه اقتصاد یا جامعه­شناسی ، فیزیک ، پزشکی و حتی معارف و اخلاق نیست، بلکه قرآن کتاب راهنمای بشر برای حصول سعادت کامل (دنیوی و اخروی) است که در زمینه­های مختلف نیز رهنمودهای کلی دارد.

دوم. اشاره به برخی از روایات با نگرش اقتصادی.

با توجه به این که روایات، گفته­های پیامبر (یا امام) هستند، از آیات قرآن قدری ملموس­ترند؛ زیرا به جزئیات بیشتری از زندگی واقعی می­پردازند. با عنایت به اشتراک برخی از موضوعات اقتصادی در بین آیات و روایات، در این قسمت به موضوعات دیگری پرداخته می­شود. در ارتباط با هزینه­ها و درآمدهای دولت، حضرت محمّد در دستورالعملی به یکی از سران حکومت تأکید می­کند که از مردم خواسته شود زکات اموال خود را بپردازند و خمس مربوط به غنیمت­ها را نیز برای خداوند (یا نماینده­اش پیامبر) نگه دارند[۱۲]. همچنین از علی (ع) نقل شده است که به فرزندان خود دستور می­دهد در گرفتن مالیات با مردم مدارا کنند، سخن آنها را در مورد مقدار درآمد، (برای تعیین مقدار زکات و مالیات) قبول کنند، اگر درخواست تخفیف مالیاتی می­دهند، پس از بررسی به خواسته آنها توجه شود و از مالیات برای آبادانی شهرهای مردم استفاده شود. [۱۳] از صادق (ع) نقل شده که: «اسراف باعث فقر و میانه روی باعث فراوانی خواهد شد».[۱۴]

روایات همچنین درباره چگونگی خرج کردن ثروت و دارایی در مسیرهای عقلایی، تأکید فراوان دارند؛ برای مثال، شخصی که درست هزینه می­کند به منزله‌ی مبارزه کننده در راه خدا تلقی شده است، با این که حضرت محمّد(ص) می‌گوید است که در راه خدا‌، حتی به اندازه نصف دانه خرما انفاق کنید. [۱۵] در روایتی آمده است که یکی از سؤالاتی که روز قیامت از افراد می­شود این است که اموال و دارایی­های خود را در چه راه­هایی خرج کرده­اند و از چه راه­هایی آن اموال را به‌دست آورده­اند یا کسی که از راه کسب حرام زندگی می­کند، عباداتش قبول نخواهد شد. [۱۶]

در ارتباط با تشویق به کار ، فعالیت مولد اقتصادی ، تلاش برای امر معاش خانواده ، جهاد دانستن کار قانونی و حلال ، این که تلاش قانونی در دنیا وسیله­ای برای حصول به آخرت است، ارزش کارهای دستی و این که کار در واقع سنت و سیره‌ی پیامبران و اولیای خداوند است روایات زیادی وارد شده است. [۱۷] مابه دلیل این که منابع روایی عمومی و نیز منابع روایی اقتصادی در دسترس است، [۱۸] از ذکر موارد بیشتر در می گذریم.

 ۳-۱)موضوعات اقتصادی در متون فقهی و فلسفی

بخش دوم ادبیات کلاسیک اقتصادی صرفاً به نوشته­هایی اشاره دارد که موضوعاتی از اقتصاد را در ضمن متون فقهی ، فلسفی یا قطعاتی در کتب اخلاق، تاریخ و سفرنامه و … ارائه کرده است. این مطالب را در دو بخش دیدگاه­های اقتصادی فقها و دیدگاه­های اقتصادی فلاسفه مسلمان مورد اشاره قرار می­دهیم.

قبل از این که به شرح و توضیح این تقسیم­بندی بپردازیم، لازم است که در مورد جایگاه تاریخی این دوره مطالبی مطرح کنیم. گفتیم که این دوره از سال ۶۲۱ میلادی هم‌زمان با سال اول هجرت پیامبر اسلام تا اواخر قرن ۱۹ میلادی را در برمی­گیرد. می­دانیم که قرون وسطیی مسیحی از نظر تاریخی به دوره هزار ساله­ای اطلاق می­شود که با سقوط رم غربی در سال ۴۷۶ میلادی آغاز و با سقوط امپراطوری رم شرقی در سال ۱۴۵۳ میلادی به‌دست ترکان عثمانی خاتمه می­یابد؛ در نتیجه ملاحظه می‌کنیم که تاریخ اسلام تا سال ۱۴۵۳ میلادی هم‌زمان با دوره‌ی قرون وسطی مسیحی است.

در کتب مربوط به تاریخ عقاید و اندیشه­های اقتصادی، سهم اندیشمندان مسلمان در اعتلای علم اقتصاد نادیده گرفته می­شود. معمولاً این کتاب­ها با بررسی افکار یونانی و رومی و برخی از دانشمندان و قدیسان قرون اولیه مسیحی، دوره­ای حدود پانصد سال را نادیده می­گیرند تا به عصر توماس آکوینی در قرن ۱۳ میلادی می­رسند. میراخور در مقاله­ای با عنوان «سهم مسلمانان در مطالعات اقتصادی» به بررسی تفکر اقتصادی اسلام در این دوره‌ی حذف شده از تاریخ اقتصادی می‌پردازد و تأثیر آن را بر اندیشمندان مسیحی بعد از قرن سیزدهم نشان می­دهد. او در این رابطه می­نویسد: «هدف ما این است که نشان دهیم در تاریخ اندیشه اقتصادی، سهم اندیشمندان مسلمان در اعتلای این علم نادیده گرفته شده است».[۱۹] وی در ادامه می­افزاید: «هدف دیگر ما این است که توجه تاریخ نگاران را به این “نقطه‌ی کور” در تاریخ تفکر اقتصاد جلب نموده و اعلام داریم که این “خلأ بزرگ” هرگز وجود نداشته و نقش مسلمانان خیلی بیش از “انتقال دهنده‌ی” افکار یونانیان بوده است».[۲۰] وی سپس نتیجه­گیری می­کند که «اگر قرار است افکار یونانی و رومی در تاریخ اندیشه اقتصاد مکانی داشته باشد، افکار علمای مسلمان نیز به همان اندازه ( و اگر نه بیشتر ) شایسته‌ی عنایت­اند تا شاید بدین وسیله تاریخ عقاید اقتصادی بتواند تداوم تاریخی خود را حفظ کند».[۲۱] با همین انگیزه ما نیز در ادامه بحث خود به طرح اجمالی برخی از دیدگاه­های اقتصادی اندیشمندان مسلمان تا قرن ۱۹ می­­پردازیم. منابع اسلامی در زمینه‌ی اقتصاد موضوعات و عناوین متعددی را در بر می­گیرد که بسیاری از مسائل اقتصادی را پوشش می­دهد. برخی از این موضوعات بدین شرح است: زمین، مصرف، بیت­المال، تجارت، خراج، ربا، رفاه، ارزاق زراعت، زهد، قیمت، بازار، صنعت مضاربه، مالیات­ها، انفاقات ، فقر،کسب ، اموال، پول، وقف، سیاست دولت در امور مالی، قرض، درآمدها، هزینه­های بیت­المال، رکود اقتصادی، آبادانی و رابطه برخی ارزش­های اقتصادی با چارچوب اخلاقی و تمدنی[۲۲] و … توضیح بیشتر درباره برخی از این موضوعات از نگاه اندیشمندان مسلمان در مباحث زیر خواهد آمد.

[۱] . این فصل با کمک از کتاب، اقتصاد دینی از منظر اندیشمندان مسلمان و مسیحی، نوشته‌ی محمّد جواد نور احمدی،تهران: انتشارات امام صادق(ع)،۱۳۸۹، بخش دوم یعنی اندیشه های اقتصادی اسلام،  نوششته شده است.

[۲] – الحورانی، یاسر عبدالکریم،« منابع میراث اقتصادی اسلام» ،ترجمه مجید مرادی ،ص.۱۶۳

[۳]  – چپرا، محمّد عمر، «دشوارترین آزمون اقتصاد دانان اسلامی»، ترجمه اسحاق علوی، ص ۱۸٫

[۴] – دادگر، یدالله، «مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصاد اسلامی» ،ص۷۲(لازم به ذکر است که چارچوب کلی مباحث این فصل از همین مقاله استخراج گردیده است).

[۵] – دادگر، یدالله، «مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصاد اسلامی»،صص۷۲-۷۳٫

[۶] .همان

[۷] – صادقی تهرانی، «علی، تحقق تاریخی نظام اقتصاد اسلامی»، ص۱۹۲٫

[۸] – اجتهادی، ابوالقاسم، وضع مالی و مایه مسلمین از آغاز تا پایان دوره اموی،ص۲۷٫

[۹] – شریعتی، علی، امت و امامت، در مجموعه آثار (۲۶)، ص ۲۳۱

[۱۰] – توتونچیان، ایرج ،پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه­داری ،ص ۲٫

[۱۱] –  دادگر، یدالله، «مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصاد اسلامی»، ص۷۴٫

[۱۲] – می­توان مراجعه کرد به طبقات ابن سعد، ج ۱ ص ۱۷۰ به نقل از دادگر، یدالله. مروری اجمالی بر ادبیات دوران کلاسیک اقتصاد اسلامی، ص ۷۷٫

[۱۳] –  نهج­البلاغه، ترجمه سپاه جعفر شهیدی ،ص ۲۳۲-۲۳۴

[۱۴] – می­توان مراجعه کرد به الامام الصادق و المذاهب الاریعه ج ۱٫ ص ۳۱۹ به نقل از دادگر یدالله همان ص ۷۸٫

[۱۵] – می­توان مراجعه کرد به صحیح بخاری ج ۲صص ۱۱۳-۱۱۰ به نقل از دادگر . یدالله همان، ص ۷۹٫

[۱۶] – مجلسی، محمدباقر،  بحارالانوار ، ج ۱۰۲ص ۱۱٫

[۱۷] – مجلسی، محمدباقر ،بحارالانوار ، ج ۱۰۳ ص ۵۶٫

[۱۸] – علاوه بر رجوع به منابع اصلی قرآنی و حدیثی (شامل قرآن، کتب اربعه در شیعه و صحاح سته در اهل سنت و همچنین تفاسیر مختلف از آیات قران می­توان به مجموعه­های الکتشاف الاقتصادی اعداد محی الدین عطیه، المهدالمالی لتفکر الاسلامی (۱۴۱۲ه. ق. ۱۹۹۱م) و الحیات از محمدرضا حکیمی، محمد حکیمی و علی حکیمی. انتشارات دفتر فرهنگ اسلامی جلدهای ۳و۴ و ۵ و ۶ مراجعه نمود.

[۱۹] –  میراخور، عباس و الحسنی، باقر، «ویژگی های نظام  اقتصادی اسلامی»،ترجمه،حسن گلریز،موسسه بانکداری ایران،ص ۱۱۲٫

[۲۰] –  همان ،ص۱۱۳٫

[۲۱] – همان ،ص ۱۱۴٫

[۲۲] – الحورائی یاسرعبدالکریم، «منابع میراث اقتصادی اسلام»، صص ۱۹۳-۱۷۵ .

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.