پیشینه تحقیق مفاهیم و بنیان های اساسی جهل و اشتباه و انواع آن در اعمال حقوق عرفی دارای ۴۷ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

فصل اول: مفاهیم و بنیان های اساسی جهل و اشتباه    ۵
۲-۱- مفاهیم و بنیان های اساسی جهل و اشتباه    ۵
۲-۱-۱- تعریف اشتباه    ۶
۲-۱-۲- مقایسه مفهوم جهل و اشتباه و موارد مشابه آن    ۷
۲-۱-۲-۱- جهل    ۷
۲-۱-۲-۲- اشتباه    ۸
۲-۱-۲-۳- غلط    ۹
۲-۱-۲-۴- خطا    ۱۰
۲-۱-۲-۵ سهو    ۱۰
۲-۱-۲-۶- غفلت    ۱۱
۲-۱-۲-۷ نسیان    ۱۱
۲-۱-۳- تفاوت میان جهل و نسیان    ۱۳
۲-۱-۴- جایگاه اشتباه در حقوق جزا    ۱۴
۲-۱-۴-۱- اشتباه در قانون    ۱۵
۲-۱-۴-۲- اشتباه در عمل    ۱۷
فصل دوم:انواع جهل واشتباه در اعمال حقوق عرفی    ۱۹
۳- انواع جهل در اعمال حقوق عرفی    ۱۹
۳-۱- جهل مرکب    ۱۹
۳-۱-۱- اشتباه ناشی از تدلیس غیر (عامل بیرونی)    ۱۹
۳-۱-۲- اشتباه ناشی از توهم و گمان خود شخص (عامل درونی)    ۲۰
۳-۱-۳- جهل به قانون و موضوع    ۲۰
۳-۲- جهل بسیط (شبهه)    ۲۱
۳-۲-۱- شبهه موضوعی    ۲۱
۳-۲-۱-۱- اشتباه در جرایم عمدی    ۲۲
۳-۲-۱-۲- اشتباه در جرایم غیر عمدی    ۲۷
۳-۲-۲- شبهه حکمی    ۲۷
۳-۳- انواع جهل و جایگاه آن در فقه شیعه    ۲۹
۳-۳-۱- جهل  و شبهه حکمیه    ۳۰
۳-۳-۲- جهل و شبهه موضوعیه    ۳۰
۳-۳-۳- جهل تقصیـری    ۳۲
۳-۳-۴- جهل قصوری    ۳۳
۳-۴- جایگاه جهل در حقوق اسلامی    ۳۴
۳-۴-۱- جایگاه جهل در جرائم مستوجب حد    ۳۴
۳-۴-۲- جایگاه جهل و شبهه در جرایم مستوجب قصاص و دیات    ۳۷
۳-۴-۲-۱- قصاص    ۳۷
۳-۴-۲-۲- دیات    ۴۱
۳-۴-۳- جایگاه جهل، شبهه در جرائم مستلزم تعزیرات    ۴۲
منابع و مأ‌خذ    ۴۵

 منابع

قرآن کریم

صفایی، سید حسین ، در قصد و رضا ، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، سال ۱۳۴۹، شماره های ۳ و ۴٫

صفایی، سید حسین، حقوق مدنی و حقوق تطبیقی ، نشر میزان ، تهران، ۱۳۷۵،

صانعی ، پرویز، طرح مقدماتی حقوق جزای عمومی (پلی کپی)، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ۱۳۸۴٫

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، نشر دانشگاه تهران ، ۱۳۶۵ .

قدسی ، سید ابراهیم ، قلمرو تاثیر جهل بر مسئولیت کیفری (مطالعه ی تطبیقی) ، نشر دانشگاه مازندران ، بابلسر ، ۱۳۸۱ .

شامبیاتی، هوشنگ، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ هفتم ، نشر دادگستر ، تهران ، ۱۳۷۸ .

شعاری نژاد، علی اکبر، روان شناسی رشد، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۳٫

شعبانی ، محمد حسین ، گزارش تطبیقی مواد عمومی لایحه قانون مجازات اسلامی (اخیرالتصویب) با قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۱ ، فصلنامه وکیل مدافع ، ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال نخست، شماره سوم ، زمستان ۱۳۹۰ ، سال دوم، شماره چهارم ، بهار ۱۳۹۱ .

مطهری ، مرتضی ، عدل الهی ، نشر صدرا ، تهران ، ۱۳۸۲ .

خمینی ، امام روح الله ، تحریرالوسیله ، نشر موسسه نتشیم و نشر آثار امام ، تهران ؛ ۱۳۸۷ .

خمینی ، امام روح الله ، توضیح المسائل ، نشر اسماعیلیه ، قم ، ۱۴۰۱۰ .

مرعشی شوشتری، سید محمد حسن ، دیدگاه‏های نو در حقوق کیفری اسلام، نشر میزان، تهران، ۱۳۷۳ .

فصل اول: مفاهیم و بنیان های اساسی جهل و اشتباه

۲-۱- مفاهیم و بنیان های اساسی جهل و اشتباه

اشتباه به معنی اعتقاد به امری است که مطابق با حقیقت نباشد. آثار اشتباه در مسائل مدنی و جزایی یکسان نیست. در امور مدنی اشتباه ممکن است موجب فقدان رضا و بالنتیجه سبب بطلان عقد و قرارداد شود[۱] . ولی در مسائل جزایی، اشتباه ممکن است باعث زوال مسئوولیت جزایی شود. گرچه در قانون مجازات عمومی سابق کشور ما اشتباه در عداد عوامل رافع مسئوولیت جزایی عنوان نشده بود اما با وجود این، حقوقدانان کیفری در بیان انواع عوامل رافع مسئوولیت جزایی بحث اشتباه یعنی عدم آشنایی مرتکب، به جرم بودن عملی را که انجام داده است مطرح کرده اند [۲]. یعنی در مواردی که شخصی در اثر اشتباه مرتکب عملی می شود که از نظر قانون جرم است، امکان قبول اشتباه به عنوان عاملی که قابلیت انتساب جرم را به مرتکب آن از بین می برد پذیرفته اند .

برای اینکه مفهوم اشتباه و انواع آن و میزان تاثیر اشتباه در زوال مسئوولیت جزایی روشن شود مطالب این بخش را به ترتیب زیر مورد مطالعه و برررسی قرار می دهیم.

۲-۱-۱- تعریف اشتباه

اشتباه از ریشه شبه و در لغت به معنی مانند شدن و یا چیزی یا کسی را به جای چیزی یا کسی گرفتن آمده است [۳] و آن عبارت است از تصور خلاف انسان از واقع، چندانکه امر موهومی را موجود و یا موجودی را موهوم بپندارد. معمولا اشتباه انسان از ناآگاهی و جهل او به امور واقع مایه می گیرد و خود ممکن است از بی دقتی و بی مبالاتی و نداشتن توجه کامل به امور ناشی شود.

مفهوم آیه ی ۱۵۷، سوره ی نساء نیز به همین مضمون دلالت می کند[۴] . قرآن کریم می فرماید که حضرت عیسی علیه السلام، نه کشته شده و نه صلیب کشیده شده است و پیروان آن حضرت چنین تصوری را که مطابق با حقیقت نبوده داشته اند.

مفهوم حقوقی اشتباه نیز از معنی لغوی و عرفی آن مایه گرفته و آن عبارت از تصور امری است که مطابق با حقیقت نیست و حد اعلی اشتباه در مسائل حقوقی جهل است و از نظر حقوق جزا نیز با توجه به معنی لغوی و عرفی اشتباه و متون پراکنده جزایی در مورد عناصر اختصاصی متشکله برخی از جرایم در تعریف اشتباه در مسائل جزایی می توان گفت :

اشتباه عبارت از تصور خلاف واقع مرتکب، نسبت به تشخیص حکم یا موضوع قانون یا ماهیت یا عناصر متشکله جرم است که بر حسب مورد قابلیت انتساب جرم را به مرتکب از بین می برد .

کلماتی مانند جهل، اشتباه، غلط، نسیان، خطا و سهو در اذهان عامه ی مردم معنای واحد یا حداقل نزدیک به یکدیگر را تداعی می کنند که مدار و محور اتحاد و اشتراک همه ی آنها را  “جهل به واقع” تشکیل می دهد و آن واقع یا مربوط به حکمی از احکام و یا مفهومی از مفاهیم و یا موضوعی از موضوع هاست که اولی “جهل به قانون یا حکم” و دومی “جهل به موضوع” نامیده می شود.

حال اگر این جهل همراه شک و تردید بود، یعنی شخص از جهل خود آگاهی داشت، آن را “جهل بسیط” و اگر شخص جاهل خود را عالم پنداشت، یعنی هم از واقع بی اطلاع است و هم از جهالت خود، آن را جهل مرکب می گویند. در کاربردهای فقه و اصول فقه به جهل مرکب، غفلت هم اطلاق می شود[۵].

به همین اصطلاح در زبان عربی “غلط” و در زبان فارسی “اشتباه” می گویند. بنابراین واژه های جهل مرکب، غفلت، غلط، اشتباه در بحث اعمال حقوقی معانی مشترکی دارند. واژه های خطا، سهو و نسیان هم در بعضی از مصادیق، وجه اشتراک و ماده ی اجتماعی با مفاهیم جهل و غفلت و اشتباه دارند و به دلیل نداشتن نسبت تساوی، گاهی به لحاظ اشتراک آثار و احکام به ویژه جهل و نسیان مورد تردیدند که نمونه هایی از آنها را به لحاظ معذر بودن یا نبودن مورد اشاره قرار خواهیم داد.

دو واژه ی سهو و نسیان هم در بیشتر کابردهای فقهی و لغت معانی مشترکی دارند و آن به یاد نداشتن حکم یا موضوعی در وقت نیاز است، ولی ظاهرا حکما میان آن دو فرق قایلند که در سهو، صورت علمی از قوه ی مدرکه زایل می شود ولی در حافظه می ماند، اما نسیان از هر دو زایل می شود و حصول آن نیاز به سبب جدید دارد[۶] .

۲-۱-۲- مقایسه مفهوم جهل و اشتباه و موارد مشابه آن

کلماتی مانند جهل، اشتباه، خطا، غلط، سهو، نسیان و غفلت در اذهان مردم معنای واحد یا حداقل قریب به هم را متبادر می کند، بر همین اساس در بعضی از کتاب حقوقی و یا به هنگام استعمال و محاوره، آنها را به جای یکدیگر به کار می برند، در حالی که از منظر واژه شناسی میان آنها تفاوت وجود دارد که به مهمترین آنها اشاره می کنیم :

۲-۱-۲-۱- جهل

در کتب لغت، جهل و جهالت به معنای نادانی، حماقت و ستمکار آمده است. در کتاب مفردات راغب سه معنی بر جهل ذکر شده است :

الاول و هو خلوالنفس من العلم، هذا هوالاصل، جهل آن است که ذهن انسان از هرگونه علم و آگاهی خالی باشد ؛

الثانی اعتقاد الشی بخلاف ما هو علیه یعنی شخص اعتقاد به چیزی دارد، ولی برخلاف حقیقت آن شیء است ؛

الثالث فعل الشی بخلاف ما حق ان یفعل سواء اعتقادا فیحه صحیحا او فاسدا. یعنی انجام دادن کاری که خلاف حقیقت آن شیء است، چه براساس اعتقاد صحیح انجام داده باشد و چه فاسد.

معنای اول اشاره به جهل بسیط دارد، معنای دوم ناظر به جهل مرکب است و معنای سوم ظاهرا اعم از آن دوست.

[۱] – صفایی، حسین ، در قصد و رضا ، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران  ، سال ۱۳۴۹، شماره های ۳ و ۴٫

[۲] – صانعی، پرویز ، حقوق جزای عمومی ، ج ۲، دانشگاه ملی سابق، سال ۱۳۵۴، ص ۶۳٫

[۳] – “و ما قتلوه و ما صلبوه و لکن شبهه لهم” ، دانشگاه ملی سابق ، سال ۱۳۵۴، ص ۶۳٫

[۴] – دهخدا، علی اکبر ، لغت نامه ، اشتباه.

[۵] – فرائد الاصول ، ص ۲۲٫

[۶] – رجوع کنید به : الاشباه و النظائر، ج ۲ ، ص ۱۳۲٫ «ذهب الحکماء الی الفرق فقالو ان السهو زوال الصوره عن المدرکه مع بقائها فی الحافظه و النسیان زوالها عن هما معا فیحتاج فی حصولها الی سبب جدید …»

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.