پیشینه تحقیق مفهوم دین، اختیار و اکراه وکاربرد قرآنی آن و پیامدهای آیه ی «لااکراه فی الدین» دارای ۴۷ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

فصل اول    ۴
۲-۱٫ مفهوم دین وکاربرد قرآنی آن    ۵
۲-۱-۱٫ مفهوم دین در لغت و اصطلاح    ۵
۲-۱-۲٫ موارد کاربرد دین در قرآن    ۶
۲-۱-۳- موارد و کاربرد دین در روایات    ۹
۲-۲٫ مفهوم اکراه وکاربرد قرآنی و روایی آن:    ۱۰
۲-۲-۱٫ مفهوم اکراه در لغت واصطلاح    ۱۰
۲-۲-۲٫ موارد کاربرد اکراه در قرآن    ۱۲
۲-۲-۳٫ مواردی از کاربرد اکراه در روایات    ۱۵
۲-۳٫ مفهوم اختیار و کاربرد قرآنی و روایی آن:    ۱۷
۲-۳-۱٫ مفهوم اختیار در لغت و اصطلاح    ۱۷
۲-۳-۲٫ کاربرد اختیار در آیات قرآن    ۱۹
فصل دوم    ۲۰
۴-۱٫ دلالت آیه نفی اکراه (لا اکراه فی الدین)    ۲۲
۴-۱-۱٫ تحلیل ادبی آیه    ۲۳
۴-۱-۲٫ شأن نزول آیه    ۲۴
۴-۱-۳٫ تحمیلی نبودن دین و مذهب    ۲۶
۴-۱-۴٫ تبیین عقیده نه تحمیل عقیده    ۲۸
۴-۱-۵ . اسلام، دین آزادی و اختیار    ۲۹
۴-۱-۶٫ علت عدم اکراه در دین    ۲۹
۴-۱-۷٫ آیات مؤید نفی اکراه دین    ۳۱
۴-۱- ۸٫ عدم نسخ آیه لا اکراه فی الدین    ۳۴
۴-۲٫ پیامدهای آیه ی «لااکراه فی الدین»    ۳۶
۴-۲-۱٫ ارتباط مشیت الهی با اختیار انسان    ۳۶
۴-۲-۲٫ دنیا، دارابتلاء و امتحان    ۳۹
۴-۲-۳٫ عدم تطابق ایمان با اجبار    ۴۰
۴-۲-۴٫ پیشرفت مسلمین در سایه قواعد غیر تحمیلی دین اسلام    ۴۰
فهرست منابع    ۴۳

منابع

الف) کتب

قرآن کریم، محمد مهدی فولادوند ، ناشر و محل انتشار: تهران، قم ، تاریخ ترجمه: قرن ۱۴ هـ، ۳۷۳ .

نهج البلاغه

مطهری، مرتضی، پیرامون انقلاب اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۶۱٫

….، ….، فطرت، ج ۳، انتشارات صدرا، قم، چاپ اول، ۱۳۷۰٫

….، ….، حکمتها و اندرزها ، تهران، صدرا، ۱۳۷۷٫

….، ….، جهاد، انتشارات صدرا، ۱۳۷۳٫

….، ….، عدل الهی، انتشارات صدرا، قم، ۱۳۵۷٫

….، ….، مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی، ج ۸ و۴، تهران، صدرا، ۱۳۷۳٫

. ….، ….، انسان کامل، انتشارات صدرا، قم، ۱۳۷۶٫

….، ….، یادداشت ها، ج۱، قم، ۱۳۷۹٫

صابونی، محمد علی، صفوه التفاسیر، ج ۱، نشرتهران، سال۱۳۸۳٫

ابن منظور، محمد بن مکرم ، لسان العرب، بیروت، دارالتراث العربی، ج ۴٫

جوادی آملی ، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن در قرآن، قم، نشر اسراء، ۱۳۷۸ش .

….، ….، شریعت در آئین معرفت، قم، مرکز نشر اسراء ، ۱۳۷۹٫

….، ….، دین شناسی، تحقیق و تنظیم: محمد رضا مصطفی پور، قم، نشر اسراء، ۱۳۸۱ .

….، ….، حق تکلیف در اسلام، قم ، اسرا، ۳۸۴ .

شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، ج ۲، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳٫

.مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج ۱۵، ۱۱، ۷، ۶، ۲، چاپ ۲، ۱۳۷۹٫

اصفهانی، راغب، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه: حسین خداپرست، چاپ و نشر نوید اسلام، ۱۳۸۷٫

تمیمی، آمُدی، عبدالواحد، غرروالحکم، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۷۸٫

انصاری، خواجه عبدالله، کشف الاسرار و عده الابرار، ج ۱، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۱٫

مفهوم دین وکاربرد قرآنی آن

 ۲-۱-۱٫ مفهوم دین در لغت و اصطلاح

واژه‌ی دین در لغت کاربردهای مختلفی دارد. برخی از کاربردهای آن که در فرهنگ های لغت عربی ذکر شده است عبارتند از: ملت و کیش و آیین، جزا و پاداش و مجازات، حساب و بررسی، اطاعت و انقیاد، چیرگی و برتری، تدبیر امور، اعتقاد به قلب و اقرار به زبان و عمل به جوارح، اسم برای تمام آن چه که بدان پرستش خدا کرده شود ^[۱].

در کتاب المنجد دین چنین معنا شده است:

تقوا و پرهیزگاری، سیرت و طریقه، عادت و شان، سلطنت و زمامداری و فرماندهی، قضاوت، معصومیت و طاعت. [۲]

اما به لحاظ اصطلاحی شاید نتوان برای دین تعریفی ارائه داد که همگان بر آن متفق القول باشند، زیرا نگاه های متنوع و متفاوتی به واژه دین شده است.

در اصطلاح مذهبی ، دین مجموعه اعتقادات وباورهای فکری وعملی حاصل از آن را گویند.

چنانکه علامه طباطبایی می فرماید : « دین عبارت است از یک سلسله معارف علمی که معارف عملی را به دنبال دارد و جامع همه ی آن معارف یک کلمه است و آن عبارت است از اعتقادات.»[۳]

برخی بزرگان، دین را مجموعه ی عقاید و اخلاق و قوانین و مقرراتی دانسته اند که برای اداره ی امور جامعه‌ی انسانی و پرورش انسان ها می باشد.[۴]

در تعریف مشابه و متداول دیگری، دین را برابر با اعتقاد به آفریننده ای برای جهان و انسان و دستورات عملی متناسب با این عقاید دانسته اند.[۵]

بر اساس این تعاریف ، دین مجموعه ای است از اعتقادات و دستورات عملی، اعتقادات آن درباره ی آفریننده ی جهان و امور مربوط به آن مثل ویژگی های آفریننده و دستورالعمل های آن هم لوازم عملی آن اعتقادات است که ممکن است دستورات فقهی، حقوقی، اجتماعی اخلاقی، عرفانی و سیاسی باشد.[۶]

۲-۱-۲٫ موارد کاربرد دین در قرآن

دین یکی از محوری ترین مباحث در قرآن کریم است و از آن روی که این کتاب اصلی ترین و عمده ترین متن مورد اعتماد دین اسلام است، جایگاه ویژه در آن دارد.

واژه ی دین در قرآن کریم در معانی زیر به کار رفته است:

مکافات و جزا: « مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ »[۷] «مالک روز جزاست»

تسلیم و انقیاد: «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الإسْلامُ »[۸] «در حقیقت، دین نزد خدا همان اسلام است‏.»

توحید یگانه پرستی: «قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصًا لَهُ دِینِی فَاعبُدُوا ما شئتُم مِن دُونِهِ»[۹]

«بگو: «خدا را مى‏پرستم در حالى که دینم را براى او بى‏آلایش مى‏گردانم. پس هر چه را غیر از او مى‏خواهید، بپرستید»

هر گونه پرستش (خواه پرستش خدای یکتا یا پرستش غیر خدا ):«لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ» [۱۰]

«دین شما براى خودتان، و دینِ من براى خودم‏»

هر گونه قانون و دستورالعمل زندگی: « مَا کَانَ لِیَأْخُذَ أَخَاهُ فِی دِینِ الْمَلِکِ» [۱۱]

«او در آیین پادشاه نمى‏توانست برادرش را بازداشت کند»

احکام و قوانین اسلامی : «فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ» [۱۲]

«پس چرا از هر فرقه‏اى از آنان، دسته‏اى کوچ نمى‏کنند تا [دسته‏اى بمانند و] در دین آگاهى پیدا کنند»

در بیش از صدوسی آیه در قرآن، موضوعات مربوط به دین آمده که بخش عمده ی ماهیت و حقیقت دین اسلام را تشکیل می دهد و ما مهم ترین مباحث را در این جا یاد آور می شویم.

الف) دین در نزد خدا : در آیات بسیاری از قرآن کریم به دین راستین و دین مورد رضایت خدا تصریح شده است، چنان چه می فرماید: «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الإسْلامُ» [۱۳]

«در حقیقت، دین نزد خدا همان اسلام است‏.»

چنان که ملاحظه می شود خدا برای نوعی از دین که اسلام است رسمیت قائل می شود و بر این حقیقت در آیات دیگری تأکید می کند.

ب) عدم اکراه در دین: از نظرگاه اسلامی ، دینی معقول و پذیرفته است که از روی رغبت و دانایی و شناخت پذیرفته شده باشد نه از روی اجبار و اکراه «لا اِکراهَ فِی الدِّین» [۱۴]، چنان که به این حقیقت حدود پنج بار در قرآن کریم تصریح شده است و خداوند متعال می فرماید:

«وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ لآمَنَ مَنْ فِی الأرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعًا أَفَأَنْتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ» [۱۵]

«و اگر پروردگار تو مى‏خواست، قطعاً هر که در زمین است همه آنها یکسر ایمان مى‏آوردند. پس آیا تو مردم را ناگزیر مى‏کنى که بگروند؟»

چنان که ملاحظه می شود خداوند هیچ گونه اکراه و اجباری را در پذیرش دین به رسمیت نمی‌شناسد و برای چنین پذیرشی رسمیت و ارزشی قائل نیست، چنان چه در آیه ای دیگر بر این حقیقت تأکید می کند و می فرماید:

«وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْیُؤْمِن وَ مَن شَاءَ فَلْیَکْفُر.» [۱۶]

«و بگو: «حق از پروردگارتان [رسیده‏] است. پس هر که بخواهد بگرود و هر که بخواهد انکار کند‏.»

ج) دعوت به دین اسلام : در آیات بسیاری مردم به پذیرش دین اسلام به عنوان دین بر حق و برتر دعوت شده اند چنان چه می فرماید :

«وَمَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الإسْلامِ دِینًا فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِی الآخِرَهِ مِنَ الْخَاسِرِینَ»[۱۷]

«و هر که جز اسلام، دینى [دیگر] جوید، هرگز از وى پذیرفته نشود، و وى در آخرت از زیانکاران است‏.»

د) بیان حقیقت اسلام : در بیش از شصت آیه، حقیقت دین اسلام و دین مورد دعوت قرآن کریم بیان شده است و ویژگی ها و اوصاف مؤمنان راستین و معتقد به اسلام به تفصیل آمده است.

«وَمَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّهِ إِبْرَاهِیمَ إِلا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَیْنَاهُ فِی الدُّنْیَا وَإِنَّهُ فِی الآخِرَهِ لَمِنَ الصَّالِحِینَ ، وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِیمُ بَنِیهِ وَیَعْقُوبُ یَا بَنِیَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَکُمُ الدِّینَ فَلا تَمُوتُنَّ إِلا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ»[۱۸]

«و چه کسى- جز آنکه به سبک مغزى گراید- از آیین ابراهیم روى برمى‏تابد؟ و ما او را در این دنیا برگزیدیم و البته در آخرت [نیز] از شایستگان خواهد بود. هنگامى که پروردگارش به او فرمود: تسلیم شو، گفت: به پروردگار جهانیان تسلیم شدم.»

و ابراهیم و یعقوب، پسران خود را به همان [آیین‏] سفارش کردند [و هر دو در وصیتشان چنین گفتند:] «اى پسران من، خداوند براى شما این دین را برگزید پس، البته نباید جز مسلمان بمیرید. »

هـ) اخلاص در دین: از ویژگی های اساسی دین مورد قبول خداوند، اخلاص در دین است؛ چنان چه به این حقیقت در آیات بسیاری تصریح شده و خداوند برای راستی و اخلاص مؤمنان در پذیرش دین و پس از پذیرش آن اهمیت ویژه ای قائل است. چنان که می فرماید:

 « إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّینَ» [۱۹]

«ما [این‏] کتاب را به حقّ به سوى تو فرود آوردیم، پس خدا را- در حالى که اعتقاد [خود] را براى او خالص‏کننده‏اى- عبادت کن‏.»

۲-۱-۳- موارد و کاربرد دین در روایات

«امیرالمؤمنین على(ع) مى فرماید: «اول و ابتداى دین خداشناسى است.» هر چیزى نقطه شروع و پایه و اساسى دارد و هنگامى به صورت سازمانى محکم و پابرجا و مفید درمى آید که از همان نقطه آغاز شده باشد و بر روى همان پایه قرار گرفته باشد. دین هم، که سازمانى وسیع فکرى و اعتقادى و اخلاقى و عملى است، یک نقطه شروع و یک رکن اساسى دارد که اگر از آن نقطه آغاز شود و بر روى آن اساس بنا شود، محکم و پابرجا و مفید خواهد شد. آن نقطه شروع و آن پایه اساسى، معرفت ذات اقدس الهى و شناسایى حضرت احدیت است.»

دقت کنید! حضرت امیر(ع) مى فرمایند: ابتداى دین خداشناسى است، نه انتهاى دین یا کل دین. پس اینکه مى گوییم: دین اصولى دارد یعنى: پایه هاى فکرى دارد که رفتارهایى را از دین داران طلب مى کند، و این رفتارها به آن پایه ها برمى گردند و آن پایه ها نسبت به این رفتارها تقدّم رتبى دارند.

گاهى ممکن است از مسئله حسن فاعلى و حسن فعلى به «گوهر و صدف» دین تعبیر شود، به این معنا که گوهر دین دارى ـ نه گوهر دین ـ نیّت خالص و معرفت است و صدف آن هم ظاهر عمل. با این تعبیر هم مى توان ایمان را گوهر عمل و عمل صالح را صدف آن نامید[۲۰].

بی گمان یکی از مسئولیت ها و وظایف مؤمنان، زنده نگه داشت امر دین است. امر دین به معنای مجموعه ای از آموزه های اجتماعی دین است. اگر دین به معنا و مفهوم مجموعه ای از گزاره های معرفتی و دستوری برای شناخت موقعیت خود در هستی و کوتاه ترین و آسان ترین راه رسیدن به کمال مطلق، مجموعه ای که مرتبط با امور اجتماعی و هنجاری جامعه است امر دین است در دین همواره سخن از دو وظیفه مختلف ولی در راستای یک دیگر است. بخشی که انسان را با خود و خدا و هستی آشنا می سازد و برانسان است که با شناخت خود و خدا و هستی اعمال و رفتاری را انجام دهد که وی را به کمال برساند و تزکیه نفس و تکامل شخصیتی بیابد و بخشی دیگر که به عنوان اقامه دین از آن تعبیر می شود. بسیاری از اوقات درباره قیام حضرت ابی عبدالله شنیده شده که آن حضرت برای اقامه دین و احیای سیره جدش و نیز اقامه نماز و زکات و امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد[۲۱].

راغب، اصفهانی مفردات الفاظ قرآن کریم، ص ۲۸۰٫

معلوف، المنجد، ص ۳۱۸٫

طباطبایی، ترجمه ی تفسیرالمیزان، ج ۲، ص ۵۲۳٫

جوادی آملی، شریعت در آینه ی معرف،ص ۹۴ .

۵ . مصباح یزدی، آموزش عقاید، ج ۱۱ ، ص ۲۸

بهشتی مهر، نیاز به دین از دیدگاه شهید مطهری، مجله معرفت ۱۱۳، سال پانزدهم، شماره ی دوم.

الحمد / ۴٫

آل عمران /۱۹٫

الزمر / ۱۵٫ ۱۴ .

الکافرون /۶٫

یوسف / ۷۶ .

التوبه / ۱۲۲٫

آل عمران / ۱۹ .

البقره / ۲۵۶٫

یونس /۹۹ .

الکهف /۲۹٫

آل عمران / ۸۵٫

البقره / ۱۳۲٫۱۳۰ .

الزمر / ۲ ..

۱- نهج البلاغه، خطبه ۱٫

۱- امام رضا (ع).

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.