پیشینه تحقیق مفاهیم ،مبانی و شرایط و شخصیت حقوقی وقف دارای ۵۶ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

مقدمه    ۶
فصل اول:مفاهیم و مبانی    ۶
مبحث اول: تعاریف و ویژگی‌ها    ۶
گفتار اول: تعریف وقف    ۶
بند یک: تعریف وقف در لغت    ۶
بند دوم: تعریف وقف در فقه امامیه    ۷
بند سوم: تعریف وقف در حقوق ایران    ۱۰
الف: تعریف وقف در حقوق ایران    ۱۰
ب: تاریخچه قانونگذاری نهاد وقف در ایران    ۱۰
گفتار دوم: ویژگی ها و انواع وقف    ۱۲
بند اول: ویژگی‌های وقف    ۱۲
الف: حبس کامل    ۱۳
ب: دوام وقف (تأیید)    ۱۳
ج: تسبیل منفعت    ۱۳
بند دوم: انواع وقف    ۱۳
الف: تقسیم وقف به اعتبار موقوف علیهم    ۱۴
ب: تقسیم وقف به اعتبار نوع استفاده از مال موقوفه    ۱۴
ج: تقسیم وقف به اعتبار نوع مدیریت موقوفه    ۱۴
مبحث دوم: مبانی    ۱۵
گفتار اول: مبانی وقف    ۱۵
فصل دوم: شرایط و شخصیت حقوقی وقف    ۱۷
مبحث اول: عمل حقوقی منشأ وقف    ۱۸
مبحث دوم: شرایط صحت وقف    ۲۰
گفتار اول: شرایط انعقاد وقف    ۲۱
بند اول: تراضی    ۲۱
بند دوم: قبض    ۲۱
بند سوم: جهت مشروع    ۲۲
گفتار دوم: شرایط واقف و موقوف علیه    ۲۳
بند اول: واقف    ۲۳
بند دوم: موقوف علیه    ۲۴
گفتار سوم: شرایط مال موقوفه    ۲۴
بند اول: تعریف مال و مالیت    ۲۴
بند دوم: شرایط مال موقوفه در فقه شیعه و فروعات آن    ۲۹
الف)شرایط مال موقوفه در فقه شیعه    ۲۹
ب)وقف کلی    ۳۱
ج)وقف منفعت    ۳۲
د)وقف دین    ۳۲
ه)وقف مالیت و وقف پول    ۳۳
ی)وقف مال مشاع    ۳۶
بند سوم: شرایط مال موقوفه در حقوق ایران    ۳۷
مبحث سوم:شخصیت حقوقی وقف    ۳۹
گفتار اول: تعریف شخصیت حقوقی    ۳۹
گفتاردوم: شخصیت حقوقی در فقه شیعه    ۴۰
گفتار سوم: شخصیت حقوقی وقف در فقه شیعه    ۴۳
گفتار چهارم: شخصیت حقوقی وقف در حقوق ایران    ۴۴
مبحث چهارم: شرایط اداره، تبدیل و پایان وقف    ۴۷
گفتار اول: اداره وقف    ۴۷
گفتار دوم: فروش و استبدال مال موقوفه    ۴۹
گفتار سوم: پایان وقف    ۵۱
فهرست منابع    ۵۲

منابع

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، جلد چهاردهم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول از دوره جدید پاییز ۱۳۷۳

طبیبیان، سیدحمید، فرهنگ لاروس عربی به فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۰

حائری یزدی، محمدحسن،وقف در فقه اسلامی و نقش آن در شکوفایی اقتصاد اسلامی، موسسه چاپ استان قدس رضوی، چاپ اول ۱۳۸۰

لطفی، اسدالله، ترجمه مباحث حقوقی شرح لمحه، تهران، انتشارات مجد، چاپ سوم ۱۳۸۵

امینیان مدرس، محمد، وقف از دیدگاه حقوق و قوانین، تهران، سمت، چاپ اول ۱۳۸۱

لنگرودی، جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوقی،تهران، گنج دانش، جلد پنجم، ۱۳۷۸

صفایی، سیدحسین، قاسم زاده، سیدمرتضی، حقوق مدنی اشخاص و محجورین، تهران

صفایی، سیدحسن، دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ اشخاص و اموال، جلد ۱، نشر میزان، چاپ سیزدهم، ۱۳۹۰

کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی عقود معین عطایا، تهران، گنج دانش، چاپ پنجم ۱۳۹۰

———،دوره مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت، نشر میزان چاپ سیزدهم ۱۳۸۵

———، قواعد عمومی قراردادها، جلد ۲ تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول ۱۳۸۸

———، حقوق مدنی:دوره عقود معین (۱)معاملات معوض – عقود تملیکی – بیع –معاوضه – اجاره- قرض، شرکت سهامی انتشار چاپ دهم ۱۳۸۷

شهید اول،محمد بن مکی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، جلد دو، موسسه النشر الاسلامی، التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه، الطبعه الاولی ۱۴۱۲ ه ق

شهید ثانی، العاملی و زین الدین، الروضه البیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، مباحث حقوقی شرح لمعه به کوشش اسدالله لطفی، تهران،انتشارات مجد، چاپ سوم ۱۳۸۵

محقق کرکی،علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلد ۹ موسسه آل البیت (علیهم السلام ) لاحیا التراث المطبعه المهدیه، قم المشرفه، الطبعه الاولی ۱۴۱۰ه ق

مصطفی ابراهیم، الزیات احمد،‌ عبدالقاد حامد، النجار محمد،ا لمعجم الوسیط، جزء اول استانبول دار الدعوه ۱۹۸۹

مقدمه

نهاد وقف از پیشینه تاریخی غنی برخوردار است. در دین مبین اسلام همواره تشویق به عمل خیر در اولویت بوده و در این میان وقف به عنوان نمونه بارز عمل صالحی شناخته شده است که نه تنها در زمان حیات واقف، بلکه حتی پس از مرگ وی نیز برای او خیر به دنبال خواهد داشت.

این نوشتار در دوفصل که فصل اول مفاهیم و مبانی وقف رابیان می کند. در فصل دوم به شرایط و شخصیت حقوقی وقف می پردازد.

فصل اول:مفاهیم و مبانی

در این فصل ابتدا به بررسی تعریف وقف و اوراق بهادار می‌پردازیم. سپس در مبحث دوم مبانی آنها را بررسی خواهیم نمود و در آخر نیز شرایط و شخصیت حقوقی وقف را شرح خواهیم داد.

مبحث اول: تعاریف و ویژگی‌ها

مبحث اول این فصل از سه گفتار تشکیل شده است. گفتار اول به تعریف وقف اختصاص یافته است. در گفتار دوم ویژگی‌های وقف را بررسی خواهیم نمود و در گفتار سوم نیز تعریف و تاریخچه‌ای از اوراق بهادار و بازار بورس اوراق بهادار ارائه خواهیم داد.

گفتار اول: تعریف وقف

در گفتار اول به بررسی تعریف وقف در لغت، فقه امامیه و در اصطلاح حقوقی می‌پردازیم.

بند یک: تعریف وقف در لغت

وقف در زبان فارسی در لغت به معنی ایستادن، به حالت ایستاده ماندن و آرام گرفتن است.[۱] در فرهنگ لغات زبان عربی برای ماده «وقف یقف وقفا» معانی متفاوتی از قبیل ایستادن و تأمل کردن ذکر شده است. در قرآن کریم در بعضی از آیات با مشتقات فعل وقف روبه رو می‌شویم که به همین معناست. برای مثال در آیه ۲۴ سوره صافات آمده است: «وقفوهم انهم مسئولون» بدین معنا که « و آنان را نگه دارید که آنان (بر آنچه انجام داده‌اند) پرس و جو می‌شوند» همچنین در آیه ی ۳۱ سوره‌ی نساء آمده است: «ولو تری إذ الظالمون موقوفون عند ربهم» یعنی «ای کاش می دیدی هنگامی را که ستمگران در پیشگاه پروردگارشان نگه داشته شده اند» مستفاد از آیات مذکور این است که در قرآن فعل وقف به شکل متعدی و به معنای حبس و منع به کار رفته است.

اما در فرهنگ لغات مراجعه شده، بعد از بیان معانی از این قبیل (ایستادن، تأمل کردن،…) با ذکر «الدار و نحوها» معنای فقهی – حقوقی آن را ذکر کرده‌اند. در فرهنگ لاروس عبارت «حبسها فی سبیل الله» آمده است و با افزودن قسمت مخصوص به معانی فقهی توضیح می‌دهد که: «حبس العین علی ملک الواقف او علی ملک الله و اتصدق بالمنفعه»[۲] یعنی «حبس کردن عین ملکی و مصرف کردن منفعت آن در راه خدا»[۳] در کتاب لغت المعجم الوسیط[۴] نیز معنی مشابهی دیده می‌شود.

بند دوم: تعریف وقف در فقه امامیه

در قرآن کلمه وقف به معنای نهادی فقهی – حقوقی به چشم نمی‌خورد و در احادیث نیز این کلمه به ندرت به کار رفته است و بیشتر از عبارت صدقه جاریه استفاده شده است که منظور از آن نهاد وقف می‌باشد.[۵] تعاریفی که فقها از وقف ارائه داده‌اند بر مبنای حدیث نبوی است که می‌فرماید: «حبس الاصل و سبل الثمره»[۶] بدین معنا که «اصل (مال) را حبس و ثمره‌اش را در راه خدا قرار بده»[۷]

شایان ذکر است که روایت مزبور در منابع حدیثی اهل سنت ذکر شده است منتها در کتاب فقهی شیعه نیز وارد شده (مانند خلاف شیخ طوسی) و فقهای شیعه به دلیل انطباق مفاد آن با مصادیق وقف صورت گرفته توسط ائمه علیهم الاسلام و نیز تأیید آن در برخی از روایات دیگر که دال بر منع بیع وقف است، آن را به عنوان تعریف وقف پذیرفته‌اند.[۸]

شیخ طوسی در المبسوط در تعریف وقف عطایا را به سه دسته تقسیم کرده است که دو دسته از آن یعنی هبه و وقف در زمان حیات و دسته سوم یعنی وصیت بعد از حیات صورت می‌گیرد. سپس در تعریف وقف آورده‌اند که: «فالوقف تحبیس الاصل و تسبیل المنفعه»[۹] محقق حلی در کتاب شرایع الاسلام در تعریف وقف بیان داشته‌اند که: «الوقف عقد ثمرته تحبیس الاصل و اطلاق المنفعه» تفاوت آن با تعریف شیخ طوسی، استفاده از کلمه اطلاق به جای تسبیل است. علامه حلی نیز در کتاب قواعد در تعریف وقف گفته‌اند: «عقد یفید تحبیس الاصل و اطلاق المنفعه»[۱۰] شهید اول نیز به همین ترتیب وقف را تحبیس الاصل و اطلاق المنفعه دانسته اند.[۱۱] منتها در کتاب الدروس تعریف دیگری از وقف ارائه داده‌اند و آن را صدقه جاریه دانسته‌اند که ثمره‌ی آن تحبیس اصل و اطلاق منفعت است.[۱۲] محقق کرکی در جامع المقاصد فی شرح القواعد بیان داشته‌اند که مراد از تحبیس الاصل منع از تصرف ناقله در آن است.[۱۳]

مرحوم کاشف الغطاء در تحریر المجله تملیک مجانی را دو قسم دانسته‌اند: اول آنکه بدون قصد قربت و آن هبه است و دوم صدقه‌ای که با قصد قربت که خود بر دو نوع است: صدقه منقول و صدقه غیرمنقول.

صدقه منقول یا واجب است و یا مستحب که نوع اول زکات اموال است و نوع دوم زکات ابدان و صدقه مستحب نیز همان صدقه متعارف است مانند دادن یک درهم به فقیر. اما صدقه غیرمنقول مثل خانه بر دو نوع حبس و وقف می‌باشد؛ در حبس بدون قصد قربت برای مدت معینی منافع تملیک می‌شود و وقف زمانی است که عین ملک با قصد قربت از ملکیت فرد خارج می‌شود. مرحوم کاشف الغطاء اضافه می‌فرماید که مطابق نظر مشهور پس از وقف مال موقوفه از مالکیت مالک خارج می‌شود ولی ایشان معتقدند که مال از ملکیت فرد خارج نشده بلکه صرفا مقیدو محدود می‌شود.[۱۴]

امام خمینی (ره) نیز در تعریف وقف فرموده اند: «و هو تحبیس العین و تسبیل المنفعه»[۱۵]

نکته قابل توجه در این تعاریف استفاده از واژه‌ی «اصل» توسط فقهای متقدم و استفاده از واژه‌ی عین در تعریف برخی از فقهای متأخر است.این تفاوت ظریف به عقیده‌ی نگارنده می‌تواند منتهی به نتیجه گیری متفاوتی در شروط عقد وقف گردد که در مبحث سوم از فصل اول ذیل بحث شرایط مال موقوفه به تفصیل به آن خواهیم پرداخت.

تفاوت بعدی در تعاریف استفاده از دو واژه‌ی تسبیل و اطلاق است. عده‌ای از فقها وقف را تحبیس اصل و تسبیل منفعت دانسته‌اند و عده‌ای آن را عقدی دانسته‌اند که ثمره‌اش تحبیس اصل و اطلاق منفعت است.

[۱] . دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا،جلد چهاردهم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول از دوره جدید، پاییز ۱۳۷۳ صفحه ۲۰۵۳۵

.[۲] المر، خلیل، المعجم العربی الحدیث (لاروس) مکتبه الاروس، ۱۹۷۴ پاریس صفحه ۱۲۹۵

[۳] . طبیبان ، سید حمید، فرهنگ لاروس عربی به فارسی، انتشارات امیرکبیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۰ صفحه ۲۱۹۶

[۴] .مصطفی ابراهیم، الریات احمد، عبدالقادر حامد، الشعار محمد، المعجم الوسیط، جزء اول، استانبول، دارالدعوه ۱۹۸۹ صفحه ۱۱۳۵۰

[۵] .آل کاشف العطا، محمد حسین، تحریر المجله [منبع الکترونیکی]، جلد ۵ موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع) صفحه ۶۹ قابل در دسترس در وب سایت کتابخانه دیجیتال موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت ۱۲/۱۰/۱۳۹۱

.[۶] متن کامل روایت بدین شرح است:

«عن نافع عن ابن عمر قال: جاء عمر الی رسول الله صلی الله علیه و آله فقال: یا رسول الله إنی اصیت مالا لم احب مثله: کان لی مائه راس فاشتریت بها مائه سهم من خیر من اهلها و إنی قد اردت ان اتقرب به الی الله عزوجل قال فاحبس اصلها و سبل الثمره» السبوطی، جلال الدین، سسن النساتی، جلد ۳ دار الفکر، بیروت، الطبعه الاولی، ۱۳۴۸ ه ق صفحه ۲۳۲

[۷] . حائری یزدی، محمد حسن، وقف در فقه اسلامی و نقش آن در شکوفایی اقتصاد اسلامی، موسسه چاپ استان قدس رضوی، چاپ اول ۱۳۸۰ صفحه ۲۷

[۸]  .سعادت فر، جواد، امکان سنجی وقف اوراق سهام و نقش آن در بازار سرمایه، مجموعه مقالات همایش بین المللی وقف و تمدن اسلامی جلد ۲ انتشارات اسوه، چاپ اول ۱۳۸۷ صفحه ۷۲

.[۹] شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط جلد۳، المطیعه الحیدریه،‌تهران چاپ سوم ۱۳۸۷ صفحه ۲۸۶

[۱۰] .علامه الحلی، الی مصور الحسن بن یوسف بن المطهر الاسدی، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، جلد ۲ موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، بقم المقدسه، الطبعه الاولی ۱۴۱۸ ه ق صفحه ۳۸۷

[۱۱]  .لطفی، اسدالله، مباحث حقوقی شرح لمعه، انتشارات مجد، چاپ سوم ۱۳۸۵ صفحه ۳۵

.[۱۲] شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، جلد ۲ موسسه النشر الاسلامی، التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرف، الطبعه الاولی ۱۴۱۲ ه ق صفحه ۲۶۳

[۱۳] . محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلد ۸ موسسه آل البیت (علیهم السلام) الاحیاء التراث المطبعه المهدیه، قم المشرف الطبعه الاولی ۱۴۱۰  ه ق صفحه ۷

.[۱۴] آل کاشف الغطاء، محمد حسین،تحریرالمجله، جلد ۵ همان صفحه ۷۰

.[۱۵]  فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعه فی شرح تحریرالوسیله [منبع الکترونیکی] کتاب الوقف، موسسه تحقیقات  و نشر معارف اهل بیت (ع) صفحه ۹ قابل دسترسی در وب سایت کتابخانه دیجیتال موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت   ۱۳/۱۰/ ۱۳۹۱

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.