پیشینه تحقیق مفهوم شناسی  و جایگاه انسان ودین  دارای ۴۰ صفحه می باشد   فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

مفهوم شناسی  و جایگاه انسان ودین:    ۱
۱-):  مفهوم شناسی و جایگاه انسان:    ۱
۱-۱-): هویت انسان:    ۵
۱-۲-):جایگاه انسان در آفرینش:    ۹
۱-۳-):  رابطه انسان با هستی:    ۱۳
۲-): تعریف دین:    ۲۰
۲-۱- ): مفهوم لغوی دین:    ۲۳
۲-۲-):  مفهوم اصطلاحی دین :    ۲۵
فهرست منابع و مآخذ:    ۳۲

منابع :

قرآن کریم

نهج البلاغه

ابن عربی، محمد بن علی. فصوص الحکم، همراه با تعلیقات ابوالعلاء عفیفی، بیروت: دارالکتاب العربی، ۱۳۸۱ش.

________________ الفتوحات المکیه فی معرفه الاسرار المالکیه و الملکیه، بیروت:۱۴۱۳ق.

مولوی، مولانا جلال الدین محمد بلخی.مثنوی معنوی، نقد و بررسی نسخه نیکلسون، ویرایش احمد فتاحی، تهران: امیرکبیر،۱۳۶۳ش.

کریمی، مصطفی. قرآن و قلمرو دین شناسی، مرکز انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی،۱۳۸۲ش.

فنایی،ابوالقاسم. درآمدی بر فلسفه دین و کلام جدید، قم: انتشارات اشراق، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.

_________ «انتظار بشر از دین، درنگی در صورت مسأله»، نقد و نظر، سال دوم، شماره ۷ ـ ۸، تابستان وپاییز ۱۳۷۵ش.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. تفسیر القران الکریم، ج۷، به کوشش محمد خواجوی، قم: انتشارات بیدار،۱۳۶۶ش.

________________________الحکمــه المتعالیــه فی الاسفار العقلـیــه الاربعــه، جلد۹، دارالاحیاء التراث العربی، بیـروت: ۱۹۸۰م.

_______________________ مفاتیح الغیب، ج۴، قم: انتشارات بیدار، ۱۳۶۱ش.

________________________ الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تعلییق و تصحیح: آشتیانی، سید جلال، انتشارات موسسه مطبوعات دینی، ۱۳۸۲ش.

________________________ مبدأ و معاد، انجمن حکمت و فلسفه ایران، {بی تا}.

مفهوم شناسی  و جایگاه انسان ودین:

 ۱-):  مفهوم شناسی و جایگاه انسان:

گر بـه ظـاهر آن پـری پنهان بود                                  آدمـی پنـهان تـر از پـریـان بود

نزدعاقل زان پری که مضمرست                                  آدمی صد بار خود، پنهان ترست.[۱]

در طول تاریخ، متفکران بسیاری کوشیده اند تا به شناخت انسان نایل آیند. سقراط با عبارت مشهور «خود را بشناس»، از فیلسوفان قبل از خود که تمام فکر خود را متوجه شناخت طبیعت و ماده المواد عالم کرده بودند، متمایز می شود. فیلسوفان مسلمان نیز برای « شناخت انسان» اهمیت زیادی قایل اند تا آنجا که «کندی» که در تاریخ فلسفه از او به عنوان اولین فیلسوف اسلامی نام می برند، یکی از تعاریف فلسفه را شناخت انسان می داند «الفلسفه معرفهَََُ الانسانِ نفسَه»[۲]

سؤالی که در اینجا مطرح است، این است که آیا امکان شناخت انسان وجود دارد؟ آیا می شود انسان را کما هو حقه شناخت؟ ابن عربی در فقره ای از فتوحات بیان می کند، که گاهی معرفت به چیزی، عجز از معرفت به آن است. شخص عارف می داند که معرفت به نفس و معرفت به رب، دست نیافتنی است؛ زیرا غرض از معرفت به یک شیء این است که؛ آن را از غیر خود متمایز کنیم. در اینجا آنچه را که شناخته ناشدنی است متمایز می کنیم، از چیزی که شناخته شدنی است، و لذا عجز از معرفت نفس و عجز از معرفت رب، خود معرفتی است که ما دارای آنیم»[۳] و در جایی دیگر ذیل حدیث «من عرف نفسَه فقد عرف ربَّه[۴]» دو احتمال در معنای این حدیث ذکر می کند، که طبق یکی از آنها این حدیث را به «معنای منع معرفت و عجز وصول به آن»[۵] می داند، و این بدین خاطر است، که انسان موجودی الهی و آسمانی است، که شناخت صعودی و حداکثری او، به جهالت حداکثری و صعودی اش می انجامد. هر چه بیشتر آدمی را بشناسم، به زوایای مجهول او بیشتر پی خواهیم برد.

با این مقدمه کوتاه، به اصل بحث یعنی شناخت انسان برگردیم، به طور کلی انسان را با دو رویکرد اصلی می توان مورد بحث قرار داد، به صورت انتزاعی، به صورت انضمامی.

به صورت انتزاعی:

انسان در این صورت با شیوه منطقی (جنس و فصل)، استدلالی مورد بحث قرار می گیرد، اعم از اینکه استدلال برهانی باشد یا تجربی که انسان، در این روش به صورت جداگانه از دیگر اشیاء مورد مطالعه قرار می گیرد.

به صورت انضمامی:

انسان در این رویکرد با همه نسبت ها و روابطش مورد مطالعه قرار می گیرد.

اما نکته ای که تذکرش سودمند می باشد این است که انسان شناسی، ساحت های گوناگونی دارد؛ از جمله انسان شناسی طبیعی، انسان شناسی دینی، انسان شناسی اجتماعی ، روانشناسی، انسان شناسی فلسفی.آنچه در این نوشتار مورد توجه قرار خواهد گرفت، انسان شناسی فلسفی است؛ که از دیگر ساحتها به دلیل اتقان و عمومیت اش ممتاز خواهد بود. انسان شناسی فلسفی، دانشی است که بر اساس ماهیتی که دارد به انسان کلی نظر  می کند، زیرا ماهیت مباحث فلسفی ، شناساندن مفاهیم کلی است و فیلسوف هیچ گاه به امور شخصی و جزئی نمی پردازد. در نتیجه فلسفه در بحث انسان شناسی به دنبال شناخت ماهیت انسان  آن هم به صورت قضیه حقیقیه (چه افرادش وجود داشته باشند ،یا در آینده بخواهند موجود شوند) است.

مطلب دیگری که در امکان شناخت انسان، باید توضیح داد تا از خلط مباحث جلوگیری شود، این است که شناخت یک شـیء، رابطه ای است که بیـن شناسنـده و شیء مورد شناخت ایجاد می شود. به تعبیر دیگر در علم، دو طرف«عالم» و «معلوم» وجود دارد. اگر «مورد شناسایی» شیئی خارج از انسان باشد، راههای متعددی برای شناخت آن بیان شده، که در بحثهای متدلوژی و روش علوم، بدان می پردازند. اما در مورد شناخت انسان، غالب فیلسوفان از روش تفکر در خود، یا درون نگری، سود می برند؛ یعنی با فرو رفتن در خود و تأمل در خویشتن، به حالات و خصوصیات خود شناسایی حاصل می کنند و سپس از راه قیاس به نفس، به حالات وخصوصیات انسانهای دیگر دست می یابند و از این طریق انسان را از موجودات دیگر متمایز می کنند و تعریفـی جامع و مانع از انسان به دست می دهند، بنابرین رویکرد مورد توجه در این مباحث، به صورت رویکرد  انتزاعی (کلی) است، و از بین ساحت های مختلف شناخت انسان، «انسان شناسی فلسفی» منظور خواهد بود. اما سوالی که در صفحات قبل ذکر شد،(آیا شناخت انسان امکان دارد؟) از منظر اندیشمندان مختلفی در حوزه علوم انسانی مورد توجه و دقت واقع شده، از جمله فیلسوف بزرگ صدرای شیرازی، که در بین فلاسفه اسلامی، بیشتر به این مهم پرداخته است. از نظر وی هر انسانی می تواند به نفس خویش معرفت پیدا کند. وی در تفسیر آیه «لیس کمثـله شیء و هـو السمیـع البصیر»[۶]  بیـان می کنـد کـه این آیه «مثل» را از خداوند نفی می کند اما «مثال» را برای او اثبات می کند. در عالم وجود فقط نفس آدمی است، که در ذات و صفات و افعال، مثالی برای حق تعالی است. هر انسانی به این معنی ـ که همان خلیفه خدا بـودن است ـ دقت کنـد، نفس خود را خـواهد شنـاخت و لـذا «رب» خویـش را نیـز می شناسد.»[۷] ملاصدرا علم به نفس را، عین نفس مـی داند و بدیـن ترتیب آدمی به خویشتـن خویش معرفت می یابد. اکثر مردم به سبب توجه شدید به محسوسات و غوطه ور شدن در عالم ماده، از توجه به ذات و درک کنه و حقیقت خود عاجزند و تنها درکی ضعیف از ذات خویش دارنـد. اما نفـوس کامل و قـوی، کاملاً به ذات و صفات و قوای خویـش علم دارنـد»[۸] هر چند وی معتقد است؛ که «علم انسان به نفس خویش اکتسابی نیست.»[۹] اما سوالی که شاید به ذهن برسد این است که؛ مسئله خود شناسی ارتباط اش با مسئله انسان شناسی چیست؟ جواب این است که «خود شناسی در سنت فلسفی، به انسان شناسی منجر خواهد شد.»[۱۰]

لذا برای فهم بهتر حقیقت انسان ناچاریم  سه مرحله کلی را به دقت تامل کنیم ،چه اینکه بدون لحاظ این سه مرتبه شناخت دقیق وی حاصل نخواهد شد و این سه مرحله عبارت اند از «هویت شناسی، جایگاه شناسی، تعامل شناسی انسا ن با هستی».[۱۱]یکی از اضلاع سه گانه مثلثی است که یک ضلع آن «جهان»، ضلع دیگر آن «انسان» و ضلع سوم آن پیوند «جهان و انسان» است. این گونه نیست که انسان کاری را بیرون از حوزه جهان یا منقطع از عالم انجام دهد، بلکه تمام ذرّات هستی او در عالم اثر می‏گذارد؛ چه اینکه عالم هم در او اثر گذرا است. پس اگر کسی بخواهد انسان را بشناسد، چون انسان یکی از اضلاع سه گانه این مثلث است، ناچار است  هم جهان را بشناسد، از پیوند جهان و انسان آگاهی یابد و در باره شناخت انسانیتِ انسان نیز تلاش و کوشش کند. شناخت صحیح اضلاع سه گانه این مثلث، راهی است مطمئن برای درک درست انسان، شناختن انسان در فضای این مثلثِ نظام یافته، می‏تواند راه های گوناگون داشته باشد. بهترین راه آن، عنایت تام به رهنمود و سخن انسان آفرین است. انسان اگر موجودی تصادفی بود و مانند علف های هرز به خودی خود می‏رویید، می‏توانست در شناخت خودش اظهار نظر کند. یا اینکه اگر معتقد شویم انسان تصادفی نیست و علّت دارد، ولی علّت فاعلی‏اش خودش می‏باشد! آنگاه جامعه انسانی، عقل جمعی و مانند آن، می‏توانست در شناخت انسان کارگشا باشد و وقتی انسان خود را با خِرَدْ فردی یا جمعی شناخت می‏تواند حق و تکلیف خودش را، و احیانا رابطه اش را با دین مشخص سازد. اما اگر برهان عقلی و نقلی ثابت کرد که انسان نه تصادفی است و نه وابسته به خود، بلکه در حدوث و بقا به خداوند وابسته است، ناچار است در شناخت انسان از راهنمایی انسان آفرین کمک بگیرد. بنابراین «در انسان شناسی که جزئی از مسایل جهان بینی است، روش وحیانی، بهترین وکاملترین روش می باشد، که مراتب عالی آن مخصوص معصومان(ع) است.»[۱۲]این نیز اصل دیگری است که باید در شناخت آفریده‏ها، که انسان هم جزئی از آفریده هاست، تعلیم آفریدگار را مورد توجه قرار داد. در غیر صورت، فرایند انسان‏شناسی به اشتباه کشیده می‏شود و به دنبال آن شناخت،نوع ارتباط انسان با دین نیز با مشکل رو به رو می‏گردد.

[۱]). مولانا جلال الدین محمد بلخی، مولوی.مثنوی معنوی،  نقد و بررسی نسخه نیکلسون، ویرایش احمد فتاحی، دفتر سوم، ابیات۴۲۵۵، ص ۵۴۷٫

۳). یعقوب بن اسحاق، کندی. مجموعه رسائل الکندی الفلسفیه، دارالفکر، ۱۹۵۰م، ص ۱۷۲٫

۴).محمد بن علی، ابن عربی. الفتوحات المکیه فی المعرفه الاسرار المالکیه  والملکیه، ج۴، دار صادر بیروت، ۱۴۱۳ق، ص۴۳۲٫

۵). محمد باقر بن محمد تقی، مجلسی. بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، ج ۲، بیروت: دارالاحیاء التراث العربیه،{بی تا}،ص ۳۲٫

[۵]).محمد بن علی، ابن عربی. فصوص الحکم، همراه باتعلیقات ابوالعلاءعفیفی، بیروت: دارالکتاب العربی، بیروت۱۳۸۱ش، ص ۲۱٫٫

). الشوری/۱۱٫ مثل خداوند چیزی نیست و او شنوا و دانا است.[۶]

[۷] ). محمد بن ابراهیم، صدر الدین شیرازی.تفسیر القران الکریم، ج۷، به کوشش محمد خواجوی، بیدار، قم:۱۳۶۶ش. ص ۳۸٫

[۸]).  همان، الحکمــه المتعالیــه فی الاسفار العقلـیــه الاربعــه، ج۹، دارالاحیاء التراث العربی، بیـروت ۱۹۸۰م. ص ۲۲۷٫

^۱۰). همان، ص۲۵۶٫

[۱۰]). احد، فرامرز قراملکی. استاد مطهری و کلام جدید، پژوهشگاه اندیشه و فرهنگ، چاپ چهارم،۱۳۸۶ش، ص ۳۳۴

). عبدالله، جوادی آملی، «حق و تکلیف»، حکومت اسلامی، شماره ۲۹، پاییز ۱۳۸۲ش، ص۳۵٫ [۱۱]

[۱۲]). همان، تفسیر انسان به انسان، اسراء، چاپ سوم، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۷٫

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.