پیشینه تحقیق بررسی مفهومی واژه دعا و مفاهیم وابسته  دارای ۴۲ صفحه می باشد   فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

۲-۱- دعا    ۶
۲-۱-۱-مفاهیم گوناگون واژه دعا در قرآن    ۷
۲-۱-۱-ب- دعا به مفهوم دعوت به چیزی، فرمان به کار، نفرین مانند:    ۸
۲-۱-۱-ج- دعا به مفهوم خواندن، طلب و درخواست چیزی مانند:    ۸
۲-۱-۱- د- : دعوت کردن به توحید و پیروی از آن مانند:    ۹
۲-۱-۱- و- دعا به مفهوم استغاثه و پناه خواستن و یاری طلبیدن مانند:    ۱۰
۲-۱-۱-ز- دعا به مفهوم دعا کردن، خواستن از خداوند، نیایش مانند:    ۱۱
۲-۲- ندا    ۱۳
۲-۲-۱ معنای لغوی ندا:    ۱۳
۲-۲-۲- مفاهیم گوناگون واژه ندا در قرآن    ۱۳
۲-۲-۲- الف: ندا به مفهوم صدای بلند    ۱۳
۲-۲-۳ – ارتباط ندا با دعا:    ۱۴
۲-۲-۴ – فرق ندا و دعا:    ۱۴
۲-۳- سؤال:    ۱۵
۲-۳-۱- معنای لغوی سؤال:    ۱۵
۲-۳-۲- مفاهیم گوناگون واژه سؤال در قرآن:    ۱۶
۲-۳-۲-الف- سؤال به مفهوم خواسته (سؤل)    ۱۶
۲-۳-۲-ب- سؤال به مفهوم سؤال از خبر (تسائل)    ۱۶
۲-۳-۲-ج- سؤال به مفهوم درخواست واقعی و احتیاج (سألتموه)    ۱۶
۲-۳-۲-د- سؤال به مفهوم سؤال از عطاء (اسالکم)    ۱۶
۲-۳-۲-ه- سؤال به مفهوم سؤال از علم (یسئلونک)    ۱۶
۲-۳-۲-و- سؤال به مفهوم سؤال از عمل (مسئولون)    ۱۷
۲-۳-۳- فرق دعا و سؤال:    ۱۷
۲-۴- طلب:    ۱۸
۲-۴-۱- معنای لغوی طلب:    ۱۸
۲-۴-۲- کاربردهای گوناگون واژه طلب در قرآن:    ۱۸
۲-۴-۲-الف- طلب به مفهوم به دست آوردن    ۱۸
۲-۴-۲-ب- طلب به مفهوم جستجو و خواستن    ۱۸
۲-۴-۲-ج- طلب به مفهوم خواهنده    ۱۹
۲-۴-۲-د- طلب به مفهوم مورد طلب    ۱۹
۲-۴-۳- ارتباط طلب با دعا    ۱۹
۲-۴-۴- فرق سؤال و طلب    ۱۹
۲-۵-استغفار:    ۱۹
۲-۵-۱- معنای لغوی استغفار:    ۱۹
۲-۵-۲- کاربردهای گوناگون واژه استغفار در قرآن    ۲۰
۲-۵-۲-الف- استغفار به مفهوم آمرزش خواستن از شرک    ۲۰
۲-۵-۲-ب- استغفار به مفهوم آمرزش خواستن از گناه    ۲۱
۲-۵-۲-ج- استغفار به مفهوم نماز گزاردن    ۲۱
۲-۵-۲-د- استغفار به مفهوم بسیار آمرزنده (غفار)    ۲۱
۲-۵-۳- ارتباط استغفار با دعا    ۲۱
۲-۶- اجابت و استجابت    ۲۲
۲-۶-۱- معنای لغوی اجابت واستجابت    ۲۲
۲-۶-۲- کاربردهای گوناگون واژه اجابت و استجابت در قرآن    ۲۳
۲-۶-۲-الف- یجیب    ۲۳
۲-۶-۲-ب- اجیب    ۲۳
۲-۶-۲-ج-استجیبوا    ۲۳
۲-۶-۳- ارتباط اجابت (استجابت) با دعا    ۲۳
۲-۷-ابتهال    ۲۴
۲-۷-۱- معنای لغوی ابتهال    ۲۴
۲-۷-۲- مشتقات واژه ابتهال در قرآن    ۲۴
۲-۷-۳- ارتباط ابتهال با دعا    ۲۵
۲-۸- تضرع:    ۲۵
۲-۸-۱- معنای لغوی:    ۲۵
۲-۸-۲-کاربردهای گوناگون واژه تضرع در قرآن    ۲۵
۲-۸-۲-الف- تضرع به مفهوم زاری و خاکساری(یتضرعون)    ۲۵
۲-۸-۲-ب- تضرع به مفهوم (تضرعا):    ۲۶
۲-۸-۳- ارتباط تضرع با دعا    ۲۶
۲-۹- جایگاه ویژه دعا    ۲۶
۲-۹-۱- تاکید ویژه قرآن بر دعا    ۲۶
۲-۹-۲- تاکید پیامبر و ائمه بر دعا    ۲۷
۲-۱۰- اقسام دعا:    ۲۹
۲-۱۱- دعا یک امر فطری    ۳۱
۲-۱۲- حقیقت دعا    ۳۲
منابع و مآخذ    ۳۹

منابع

– قرآن مجید،ترجمه استاد مهدی فولادوند؛

– ابن فارس، احمد؛(۱۴۰۴ق)، معجم مقاییس اللغه، مکتب الاعلام الاسلامی.

– زمخشری ، محمود بن عمر؛(۱۳۴۱)، اساس البلاغه ، قاهره، دار الکتب المصریه .

– زمخشری ، محمود بن عمر؛ (۱۳۷۴)، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.

– کلینی، ابن جعفر محمدبن یعقوب ابن اسحاق؛(۱۳۴۴)، اصول کافی، چاپ اول، ترجمه سید هاشم رسولی، تهران.

-ابن منظور، محمد؛( ۱۳۶۳)،لسان العرب، قم، نشر ادب حوزه.

– راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛(۱۴۰۴ق)،معجم مفردات الفاظ قرآن، دارالکتب العربی.

– طباطبائی، محمدحسین؛(۱۳۶۳)،ترجمه تفسیر المیزان، سید محمد باقر موسوی همدانی، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی، مرکز نشر فرهنگی رجاء و موسسه انتشارات امیرکبیر.

-طبرسی، فضل بن حسن؛( ۱۳۷۹ق)،ترجمه تفسیر مجمع البیان، چاپ سوم، تهران، احیاء التراث.

– عسکری، ابوهلال؛(۱۹۷۷) ،الفروق فی اللغه، بیروت، نشر دارالافاق الجدیده.

– فراهیدی ، خلیل بن احمد؛ (۱۴۱۰)، العین ،قاهره، دار مکتبه الهلال .

– مصطفوی ؛بی تا ،التحقیق فی کلمات القران الکریم ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران.

– مجلسی، محمدباقر؛(۱۴۰۳ق)، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء.

– قرشی، سیدعلی اکبر؛(۱۳۵۲)، قاموس قرآن، چاپ اول، تهران، دارالکتب الاسلامیه.

 ۲-۱- دعا

واژه«دعو» و مشتقات آن در قرآن کریم دارای کاربردهای فراوانی است و همه جا به یک معنا به کار نرفته، لذا ضرورت دارد که وجوه معانی این واژه در قرآن بررسی گردد به این واژه و مشتقات آن در قرآن ۲۱۲بار اشاره شده، از آن جمله واژه«دعا»در نوزده آیه از قرآن بیست بار وارد گردیده است. (الحانی،۱۳۶۶،۱/۴۲۶) از طرفی گاهی در قرآن واژه های دیگری نیز مانند سؤال، طلب، نداء و استغاثه به مفهوم دعا به کار رفته که لازم است ارتباط معانی وهم اختلاف آن ها با دعا بیان گردد به گونه ای که برخی واژه ها مانند تضرع، استغفار و ابتهال بر کیفیت و نوع خاصی از دعا دلالت دارند که در این فصل به آنها پرداخته و در نهایت با توجه به همه موارد، تحلیلی در معنای حقیقی دعا ارایه می گردد.

 مفهوم شناسی واژه دعا: فیروزآبادی در معنای دعا می نویسد: «الدعاء الرغبه الی الله تعالی» (فیروز آبادی،۴/۱۵۰). و زمخشری می گوید: «دعوت فلانا و بفلان، نادیته و صحت به» یعنی او را ندا دادم و بر سرش داد زدم  و نیز گاهی به جای تسمیه می آید: «دعوته زیدا: سمیته زیدا» او را زید نامیدم. (زمخشری،۱۴۰۷ق،۲/۱۲). این در حالی است که معنای مجازی آن «نازل کردن» است به این گونه که وقتی گفته می شود: «دعاه الله بما یکره» یعنی خداوند بر او آنچه کراهت داشت نازل فرمود. (زمخشری،۱۴۰۷ق،۲/۱۲وفیروزآبادی،۴/۱۰۰). خلیل بن احمد فراهیدی نیز چنین معنایی برای دعا قایل است.(فراهیدی،۱۴۰۴،ص۱۳۷). حروف اصلی این واژه، «دعو» است. به معنای «دعو اصل واحد و هو ان تمیل الشی ء الیک بصوت و کلام یکون منک» یعنی دعو یک معنای اصلی دارد و آن میل دادن چیزی به سوی خدا با صدا و گفتار است (ابن فارس، ۱۴۰۴،۲/۲۹۵).

در این باره مصطفوی می گوید: ماده دعو دلالت دارد بر این که کسی چیزی را طلب کند به این منظور که توجه آن را به خود جلب کند یا به خودش متمایل نماید و یا حرکتش را به سمت خود سوق دهد. (مصطفوی،۱۳۶۰،۳/۲۹۶). وی درباره تفاوت معنای «دعا» و «دعوه» می نویسد: «دعا» به مطلق درخواست، میل و توجه از طرف مقابل گفته می شود، ولی «دعوه» به اعتبار صیغه اش بر دعای مخصوص دلالت دارد. (مصطفوی،۱۳۶۰،۳/۲۹۶). و اسم مصدر آن «دعوی»است یعنی آن چه از دعا حاصل می شود.(المصطفوی، ۱۳۶۰، ۳/۲۳۵).و«الدعوه» اسم است که اکثر عرب زبانان برای دعوت کردن و خواندن به طعام و برای خواندن و معرفی به نسب به کار می برند. (ابن فارس،۱۴۰۴،۲/۳۴۱).

مفهوم شناسی اصطلاحی دعا: «دعا» طلب و درخواست پایین تر از بالاتر برای انجام کاری است همراه با خضوع، استکانت و تضرع، بر خلاف «امر» که از شخص بالاتر به پایین تر است هر چند هر دو طلب هستند. (ابن فهد حلی،۱۳۸۰ق،ص۳۶). شیخ طبرسی نیز دعا را اظهار خضوع و انقیاد در برابر خدا می داند.       (طبرسی،۱۴۰۶ق،۲/۳۶۱). بنابراین می توان گفت دعا یعنی خواندن و صدا زدن خدا همراه با طلب و درخواست.

 ۲-۱-۱-مفاهیم گوناگون واژه دعا در قرآن

پیش از این اشاره شد که مشتقات «دعا» در قرآن بسیار است لذا باید با بررسی «بافت موقعیتی» واژه دعا و با توجه به سبک و سیاق و فرهنگ قرآنی،کاربرد این واژه را در معانی زیر گوناگون دریافت .این مفاهیم عبارتند از:
۲-۱-۱-الف- دعا به مفهوم ندا دادن، صدازدن مانند:

«وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُواْ کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لاَ یَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَ یَعْقِلُونَ (البقره/۱۷۱)؛و مثل [دعوت‏کننده] کافران چون مثل کسى است که حیوانى را که جز صدا و ندایى [مبهم چیزى] نمى‏شنود بانگ مى‏زند [آرى] کرند لالند کورند [و] درنمى‏یابند».

۲-۱-۱-ب- دعا به مفهوم دعوت به چیزی، فرمان به کار، نفرین مانند:

«لَا تَجْعَلُوا دُعَاء الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَاء بَعْضِکُم بَعْضًا قَدْ یَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِینَ یَتَسَلَّلُونَ مِنکُمْ لِوَاذًا فَلْیَحْذَرِ الَّذِینَ یُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِیبَهُمْ فِتْنَهٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ؛(النور/۶۳) یعنی خطاب کردن پیامبر را در میان خود مانند خطاب کردن بعضى از خودتان به بعضى [دیگر] قرار مدهید خدا مى‏داند [چه] کسانى از شما دزدانه [از نزد او] مى‏گریزند پس کسانى که از فرمان او تمرد مى‏کنند بترسند که مبادا بلایى بدیشان رسد یا به عذابى دردناک گرفتار شوند».درباره معنای واژه «دعا» در این آیه به چند مفهوم اشاره گردیده است که عبارتند از:

خداوند به مردم آموخته که پیامبر (ص) را بزرگ دارند و هنگام صدا زدن، محمد یا پسر عبدالله نگویند بلکه «یا رسول الله» و «یا نبی الله» بگویند.

خداوند آنها را بر حذر داشته است از اینکه کاری کنند که آنها را نفرین کنند، زیرا دعای پیامبر (ص) با دعای دیگران یکسان نیست، چراکه اگر دعا کند مستجاب می شود.

دعوت پیامبر (ص) مانند دعوت شما نیست، او هرچه بگوید از جانب خدا می گوید واگر کسی از فرمان او سرپیچی کند از فرمان خدا سرباز زده است. (طبرسی،۱۳۵۸،۴/۱۵۴).

۲-۱-۱-ج- دعا به مفهوم خواندن، طلب و درخواست چیزی مانند:

«إِن تَدْعُوهُمْ لَا یَسْمَعُوا دُعَاءکُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَکُمْ وَیَوْمَ الْقِیَامَهِ یَکْفُرُونَ بِشِرْکِکُمْ وَلَا یُنَبِّئُکَ مِثْلُ خَبِیرٍ (الفاطر/۱۴)؛اگر آنها را بخوانید دعاى شما را نمى‏شنوند و اگر [فرضا] بشنوند اجابتتان نمى‏کنند و روز قیامت‏ شرک شما را انکار مى‏کنند و [هیچ کس] چون [خداى] آگاه تو را خبردار نمى‏کند».

«وَیَدْعُ الإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءهُ بِالْخَیْرِ وَکَانَ الإِنسَانُ عَجُولاً (الإسراء/۱۱)؛وانسان [همانگونه که] خیررا
فرا مى‏خواند [پیشامد] بد را مى‏خواند و انسان همواره شتابزده است».

 ۲-۱-۱- د- : دعوت کردن به توحید و پیروی از آن مانند:

«قُلْ إِنَّمَا أُنذِرُکُم بِالْوَحْیِ وَلَا یَسْمَعُ الصُّمُّ الدُّعَاء إِذَا مَا یُنذَرُونَ (الانبیاء/۴۵)؛بگو من شما را فقط به وسیله وحى هشدار مى‏دهم و[لى] چون کران بیم داده شوند دعوت را نمى‏شنوند».

«فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّکَ عَلَى الْحَقِّ المبین إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِینَ (النمل/۸۰-۷۹)؛پس بر خدا توکل کن که تو واقعا بر حق آشکارى البته تو مردگان را شنوا نمى‏گردانى و این ندا را به کران چون پشت بگردانند نمى‏توانى بشنوانى».

«فَإِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِینَ (الروم /۵۲)؛و در حقیقت تو مردگان را شنوا نمى‏گردانى و این دعوت را به کران آنگاه که به ادبار پشت مى‏گردانند نمى‏توانى بشنوانى».

«قَالَ رَبِّ إِنِّی دَعَوْتُ قَوْمِی لَیْلًا وَنَهَارًا فَلَمْ یَزِدْهُمْ دُعَائِی إِلَّا فِرَارًا (نوح/۵-۶)؛[ نوح ] گفت: [نوح] گفت پروردگارا من قوم خود را شب و روز دعوت کردم و دعوت من جز بر گریزشان نیفزود». (وهبی،۱۴۱۷ق،ص۳۰۹).

در آیات سه گانه ای که عبارت «… الصُّمَّ الدُّعَاء…» تکرار شده است، کافران به مردگانی که وسیله ادراک ندارند و کرانی که گوش شنوا ندارند تشبیه شده اند ایشان موعظه های پیامبر (ص) را نمی شنوند و مورد تامل قرار نمی دهند. نکته دیگر اینکه می توان انسان ناشنوایی را که توجه می کند از چیزی باخبر و اگاه ساخت، اما کافران و معاندان همچون کرانی هستند که روی گردانده و پشت نموده و در حال فرار هستند، آگاه ساختن و دعوت نمودن چنین موجوداتی آسان نیست، چنانکه نوح (ع) با پروردگار خویش به مناجات می پردازد و چنین مشکلی را در دعوت کافران گزارش می دهد.

۲-۱-۱- ه- دعا به مفهوم دعا، عبادت، پرستش مانند:

«وَأَعْتَزِلُکُمْ وَمَا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّی عَسَى أَلَّا أَکُونَ بِدُعَاء رَبِّی شَقِیًّا (مریم /۴۸)؛ و از شما و [از] آنچه غیر از خدا مى‏خوانید کناره مى‏گیرم و پروردگارم را مى‏خوانم امیدوارم که در خواندن پروردگارم ناامید نباشم».

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.