تحقیق دعا و مناجات و اسماء و صفات خداوند در ادعیه و مناجات‌های مثنوی فارسی

پیشینه تحقیق و پایان نامه و پروژه دانشجویی

پیشینه تحقیق دعا و مناجات و اسماء و صفات خداوند در ادعیه و مناجات‌های مثنوی فارسی دارای ۱۸۲ صفحه می باشد فایل پیشینه تحقیق به صورت ورد  word و قابل ویرایش می باشد. بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود فایل نمایش داده می شود و قادر خواهید بود  آن را دانلود و دریافت نمایید . ضمناً لینک دانلود فایل همان لحظه به آدرس ایمیل ثبت شده شما ارسال می گردد.

فهرست مطالب

فصل اول    ۹
دعا و مناجات    ۹
۱-۱٫ مقدمه    ۱۰
۱-۲٫ پیشینه دعا و مناجات    ۱۰
۱-۳٫ تعریف دعا    ۱۱
۱-۴٫ تعریف نیایش    ۱۳
۱-۵٫ تعریف مناجات    ۱۵
۱-۶٫ تفاوت دعا و مناجات    ۱۶
۱-۷٫ هم‌پوشانی اصطلاح دعا و مناجات    ۱۷
۱-۸٫ انواع دعا    ۱۸
۱-۸-۱٫ حمد و ستایش پروردگار    ۱۹
۱-۸-۲٫ پرستش    ۲۲
۱-۸-۲-۱٫ اظهار پرستش و بندگی در ادعیه شیعه    ۲۲
۱-۸-۲-۲٫ اظهار پرستش و بندگی در مناجات‌های شاعران    ۲۳
۱-۸-۳٫ نیاز (عرض حال)    ۲۵
۱-۸-۳-۱٫ انواع طلب و درخواست‌ها در ادعیه شیعه    ۲۶
۱-۸-۳-۲٫ عرض حال و نیاز در مناجات‌های شاعران    ۲۹
۱-۸-۳-۲٫ انواع طلب‌ در مناجات‌های شاعران    ۲۹
۱-۸-۴٫ شکوی و اقرار به گناه    ۳۳
۱-۸-۴-۱٫ اقرار به گناهان و شکوی در ادعیه شیعه    ۳۳
۱-۸-۴-۳٫ شکوی و اقرار به گناهان در مناجات‌های شاعران    ۳۸
۱-۸-۵-۱٫ طلب قرب و وصال حق در ادعیه    ۴۲
۱-۸-۵-۲٫ طلب قرب در مناجات‌های شاعران    ۴۳
۱-۸-۶٫ شفاعت    ۴۵
۱-۸-۶-۱٫ شفاعت از ائمه در ادعیه    ۴۶
۱-۸-۶-۲٫ شفاعت از خداوند در ادعیه    ۴۷
۱-۸-۶-۳٫ شفاعت در مناجات شاعران    ۴۷
۱-۸-۷-۱٫ شکرگزاری در ادعیه شیعه    ۴۹
۱-۸-۷-۲٫ شکرگزاری در مناجات‌های شاعران    ۵۰
۱-۹٫ انواع دعا از منظری دیگر    ۵۰
۱-۹-۱٫ دعاهای بدوی    ۵۰
۱-۹-۲٫ دعاهای پیامبرانه    ۵۰
۱-۹-۳٫ دعاهای عارفانه    ۵۱
۱-۹-۴٫ تفاوت دعای پیامبرانه و عارفانه    ۵۱
فصل دوم    ۵۳
اسماء و صفات خداوند در ادعیه و مناجات‌ها    ۵۳
۲-۱٫ مقدمه    ۵۴
۲-۲٫ اسماء و صفات الهی    ۵۴
۲-۲-۱٫ اقسام اسماءالهی    ۵۴
۲-۲-۲٫ اقسام صفات الهی    ۵۵
۲-۳٫ اسماء الحسنی از دیدگاه قرآن    ۵۵
۲-۴٫ اسماء الحسنی از دیدگاه عرفان    ۵۵
۲-۵٫ عدد اسماء الحسنی    ۵۶
۲-۶٫ اسامی پر تکرار در ادعیه    ۵۶
۲-۶-۱٫ الله    ۵۶
۲-۶-۱-۲٫ نسبت آوردن کلمه الله و خواسته در دعا    ۵۸
۲-۶-۲٫ اله    ۵۸
۲-۶-۳٫ رحمن و رحیم    ۵۸
۲-۶-۳-۱٫ رحمن (رحمت عام)    ۵۸
۲-۶-۳-۲٫ رحیم (رحمت خاص)    ۵۹
۲-۶-۴٫ کریم    ۶۰
۲-۶-۴-۱٫ نسبت کریم‌بودن خدا و خواسته‌ها در ادعیه    ۶۰
۲-۶-۵٫ ستار    ۶۱
۲-۶-۵-۱٫ نسبت ستاریت خداوند و خواسته‌ها در دعا    ۶۱
۲-۶-۶٫ رب    ۶۲
۲-۶-۶-۱ نسبت نام رب با خواسته‌ها در دعا    ۶۲
۲-۶-۷٫ غفار، غفور و غافر    ۶۳
۲-۶-۷-۱٫ نسبت غفار، غفور و غافر با خواسته در ادعیه    ۶۴
۲-۶-۸٫ رئوف    ۶۵
۲-۶-۸-۱٫ نسبت رئوف بودن خدا با خواسته‌ها در ادعیه    ۶۵
۲-۶-۹٫ رازق و رزاق    ۶۷
۲-۶-۹-۱٫ رابطه رزاقیت خداوند و خواسته‌ها در ادعیه    ۶۸
۲-۶-۹-۱٫ طلب روزی حلال    ۶۸
۲-۶-۹-۲٫ طلب روزیهای معنوی    ۶۸
۲-۶-۹-۳٫ طلب شفاعت امام معصوم    ۶۸
۲-۷٫ اسماء حسنای دیگر خداوند    ۶۸
۲-۸٫ اسماءالحسنی پروردگار در مناجات شاعران    ۶۸
۲-۸-۱٫ خدا و خداوند    ۶۸
۲-۸-۱-۱٫ نسبت نام خدا و خواسته‌ها در مناجات‌های مثنوی    ۶۹
۲-۸-۲٫اله    ۷۰
۲-۸-۲-۱٫ نسبت نام اله و خواسته در مناجات    ۷۲
۲-۸-۳٫ رب    ۷۳
۲-۸-۳-۱٫ اسم رب و نوع خواسته در مناجات‌ها    ۷۴
۲-۸-۴٫ حق    ۷۷
۲-۸-۴-۱٫ نسبت خواسته‌ها در مناجات با نام حق    ۷۷
۲-۸-۵٫ کریم    ۷۹
۲-۸-۵-۱٫ نسبت کریم‌بودن خدا و خواسته در مناجات‌ها    ۷۹
۲-۸-۶٫ رحیم و رحمان    ۷۹
۲-۸-۶-۱٫ رحیم‌بودن خدا و خواسته‌ها در مناجات‌ها    ۷۹
۲-۸-۷٫ علیم    ۸۰
۲-۸-۷-۱٫ دانا و علیم بودن خداوند در اشعار شاعران    ۸۰
۲-۸-۸٫ ستار    ۸۱
۲-۸-۸-۱٫ نسبت خواسته با ستاریت خداوند    ۸۱
۲-۹٫ اسامی دیگر خداوند در مناجات‌ها    ۸۱
۲-۱۰٫ نتیجه    ۸۳
فصل سوم    ۸۴
نسبت بین بندگان با خداوند    ۸۴
در ادعیه شیعه و مناجات‌های مثنوی‌های فارسی    ۸۴
۳-۱٫ مقدمه    ۸۴
۳-۲٫ ارتباط بین خدا و بنده    ۸۴
۳-۲-۱٫ ارتباط بنده و خداوند از دیدگاه عرفا    ۸۴
۳-۲-۱-۱٫ تأثیر عشق خداوند بر انسان    ۸۵
۳-۲-۱-۲٫ نسبت بنده با پروردگار    ۸۵
۳-۲-۱-۳٫ نسبت عرفا و شیفتگان حق با خداوند    ۸۶
۳-۲-۲٫ رابطه بنده با خداوند از نظر علمای فلسفه و کلام    ۸۶
۳-۲-۳٫ رابطه خدا و انسان از نظر متکلمان    ۸۶
۳-۳٫ نسبت بندگان با خدا در ادعیه و مناجات    ۸۷
۳-۳-۱٫ نسبت بنده با خداوند در دعاهای شیعه    ۸۷
۳-۳-۱-۱٫ خضوع و خشوع در برابر حق    ۸۷
۳-۳-۱-۲٫ عجز و ناتوانی مخلوق در برابرقدرت و عظمت خداوند    ۸۸
۳-۳-۱-۳٫ نسبت بندگی عبد در برابر معبود    ۸۹
۳-۳-۱-۴٫ نسبت عاشقی در برابر معشوق    ۸۹
۳-۳-۱-۵٫ نسبت جهل بنده در برابر علم پروردگار و تقاضای هدایت    ۹۰
۳-۳-۱-۶٫ نسبت بنده امیدوار به خالق مهربان و کریم    ۹۱
۳-۳-۲٫ نسبت بنده با خداوند در مناجات‌های شاعران    ۹۲
۳-۳-۲-۱٫ عجز و سرگشتگی از شناخت خدا    ۹۲
۳-۳-۲-۲٫ نسبت ناتوانی بنده در برابر مختاربودن خدا    ۹۳
۳-۳-۲-۳٫ نسبت گناهکاری بنده در برابرکریم و بخشندگی رب    ۹۳
۳-۳-۲-۴٫ نسبت عصیان بنده در برابرستاریت خداوند    ۹۴
۳-۳-۲-۵٫ نسبت نیازمندی بنده در برابر بی‌نیازی خداوند    ۹۵
۳-۳-۲-۶٫ نسبت عجز بنده در برابر قدرت و توانایی خداوند    ۹۶
منابع    ۹۷
فهرست کتب    ۹۷
فهرست مقالات    ۱۰۳

منابع

قرآن کریم.

مفاتیح الجنان

نهج البلاغه

صحیفه سجادیه

باقر مجلسی، ملا محمد ،بحارالانوار، ج۳ ،انتشارات کتاب فروشی اسلامیه، ۱۳۵۵٫

بلخی، جلال الدین محمد ،مثنوی معنوی(براساس نسخه قونین) ،تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش، تهران،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۵٫

عطار نیشابوری، فرید الدین ،منطق الطیر(مقامات الطیور)، اهتمام سید صادق گوهرین ، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول،۱۳۴۲ ،چاپ هفتم، ۱۳۷۰٫

عطار نیشابوری، فرید الدین، الهی نامه ،تصحیح و مقدمه علموت، انتشارات توس، خیابان دانشگاه، چاپ اول ،۱۳۵۹ ،چاپ دوم، ۱۳۶۸٫

عطار نیشابوری، فرید الدین،مصیبت نامه، باهتمام و تصحیح نورانی وصال، تهران، زوار،۱۳۳۸٫

عطار نیشابوری، فریدالدین، اسرارنامه، تصحیح دکتر سید صادق گوهرین، تهران ، چاپ اول،۱۳۳۸، چاپ دوم،۱۳۹۱، چاپخانه گیلان.

مسعود، جبران ، الراید، فرهنگ عربی به فارسی، جلد اول، (مترجم دکتر رضا انزابی نژاد ،ویراستار دکتر محمد فاضلی) ،مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۲٫

ملک ثابت، مهدی، بررسی و تحلیل مناجاتهای منظوم فارسی (تا قرن هشتم هجری) ، یزد، بنیاد فرهنگی، پژوهشی ریحانه الرسول یزد، ۱۳۸۱٫

ممدوحی کرمانشاهی،حسن، نیایش از دیدگاه عقل و نقل ، قم، موسسه چاپ بوستان کتاب و مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۹٫

فنایی اشکوری، محمد، عنوان قراردادی: دعای کمیل.شرح،نیایش عارفان، شرح حکمت و معنویت شیعی در دعای کمیل،قم، شیعه شناسی،چاپ اول ،۱۳۸۶ .

لغت نامه دهخدا.

فرهنگ فارسی معین.

کارل،الکسیس، راه و رسم زندگی نیایش( ترجمه پرویز دبیری) چاپخانه فردوسی اصفهان، ۱۳۵۴٫

فصل اول:دعا و مناجات

۱-۱٫ مقدمه

در این فصل کلیاتی درباره دعا و مناجات و نیایش آمده است. در ضمن این تعاریف٬ تفاوت‌ها و شباهت‌های این واژه‌ها بررسی شده و پس از آن دعا از زاویه‌های مختلف به انواع مختلفی تقسیم‌بندی شده است و هر کدام از انواع ادعیه، از منظرهای مختلف بررسی و تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها در ادعیه ومناجات‌های شاعران بررسی شده است.

۱-۲٫ پیشینه دعا و مناجات

شاید بتوان نخستین نجوای آدمیان با خداوند تا پگاه آفرینش را در آن زمان پی گرفت که خداوند امانت خویش را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه داشت و همگان بیمناک از این بار سنگین سرباز زدند؛ اما انسان جسور و بی‌پروا آن را پذیرفت: «و انا عرضنا الامانه علی السموات و الارض و الجبال فابین ان یحملنها و اشفقن منها و حمله الانسان انه کان ظلوماً جهولاً: ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر بر تافتند و از آن هراسیدند؛ اما انسان آن را بر دوش کشید؛ او بسیار ستمکار و نادان بود.»[۱]

و خدا از او پیمان بر عبودیت خویش گرفت که «الست بربکم قالوا بلی» و او بر ربوبیت حق اقرار کرد که «بلی». بعد از آنکه حضرت آدم به‌عنوان خلیفه الهی در میان تمام آفریدگان برگزیده شد، با عجز و نیاز با پروردگار خود به راز و نیاز پرداخت و آن گاه که به‌خاطر تناول از شجره ممنوعه از بهشت اخراج شد، با ناله و زاری و نیایش طلب مغفرت کرد و خداوند نیز به واسطه رحمت و مهربانی بی‌پایان او را بخشید و مورد لطف خود قرار داد و پس از آن هر چند انسان جایز الخطا،‌ در انتخاب معبود برای راز و نیاز به بیراهه رفت و هر برهه از زمان چیزی را به جای خالق هستی بخش می‌پرستید، اما در فطرت خداجوی خود به دنبال تکیه گاهی می‌گشت که مافوق قدرت او باشد و در سختی‌ها و گرفتاری‌ها به او دل ببندد و از او یاری بطلبد و در خلوت تنهایی با او رازونیاز کند تا بتواند بار امانت، تکلیف، معرفت و عشق الهی را به سر منزل مقصود برساند و خود را بیش از پیش به ربّ خود نزدیکتر کند.

البته انسان گاهی در پرستش معبود به خطا رفته و به جای نیایش با خدای یگانه،‌ گاهی سنگ و چوب و گاهی آتش، گاهی آب یا ستارگان و حتی حیوانات را به جای خالق هستی برگزیده و از آنها یاری خواسته است، اما در ضمیر ناخودآگاه خود آنها را واسطه‌ای برای نزدیکی بیشتر با پروردگار قرار داده تا بتواند اندکی از دور افتادن خود از حلقه الهی را جبران کند.

در ادبیات فارسی به‌ویژه ادبیات عرفانی، نمونه‌هایی می‌بینیم که به شیوایی درباره جدایی انسان از خالق حقیقی خود، داد سخن داده‌اند. در نوشته‌های آنها انسان موجودی است که از خالق خود که همان معشوق اوست جدا افتاده و تمام تلاش او در این عالم، جستن راهی است برای قرب به خداوند متعال.

این تصویر را مولوی در اثر بزرگ خود؛ یعنی مثنوی بدین صورت بیان کرده است:

بشــــــنو از نــــی چــــون حــکایت می‌کند و از جــــدایی‌هــــا شکـــــایت مــــی‌کنـد
وز نیستـــــان چــــون مــــرا بــــبریــده‌انــد از نفیــــــرم مـــــرد و زن نالـــیـده‌انــــــــد
ســــینه خــــواهم شـــرحه شــــرحه از فراق تــــــا بگــــــویـــــم شــــرح درد اشـتیــاق
هر کــــسی کـــو دور مـــاند از اصل خویش بــــاز جـــــوید روزگـــــار وصــل خویش[۲]

همان‌طور که در این ابیات می‌بینیم مولوی دوری خود را از معشوق، چون نی جدا شده از نیستان می‌داند و خود را هر دم مستلزم ناله و نیایش می‌پندارد تا شاید بتواند با اشک و آه، اندکی از تألم و درد دوری از هجران را بکاهد. با تأمل در تاریخ می‌توان به معابد و مساجد و یا دیگر جاهایی برخورد کرد که بشر در آنها مشغول عبادت و راز و نیاز می‌شده که خود گواهی بر این مدعاست که آدمی از ابتدای خلقت تا به اکنون دست از دعا و مناجات برنداشته و این چیزی نیست که با ظهور دینی مخصوص یا پیامبر و فرقه‌ای پدید آمده باشد. شایان توجه است که انسان بیشترین توجه و همت خود را صرف بهتر و زیباتر بنا شدن عبادتگاه‌های خود کرده است، به همین دلیل معمولاً در هر سرزمینی معابد از زیباترین و در عین حال مستحکم‌ترین بناهای آن دیار محسوب می‌شود.

تاریخ دعا را می‌توان با پیدایش انسان قرین دانست، چه انسان هرگز از نیازمندی‌ها جدا نبوده و در درون خود این احساس را داشته است که باید در پناه قدرتی آرام بگیرد و زندگی خود را در پناه و امید به آن مبدأ سپری کند؛ زیرا زندگی انسان در هر لحظه، در گرو فضل و بخشش یک مبدأ ناشناخته است که آدمی تلاش می‌کند خود را به این مبدأ نزدیک کند و این نزدیکی را از راه تضرع و مناجات بر روی خود گشوده است، پس انسان در تمام لحظات و حالت‌هایش برای رسیدن به نیازهایش از دعا جدا نبوده و مناجات یکی از لوازم و ضروریات  اصلی زندگی محسوب می‌شود تا در سایه آن به خواسته‌هایش دست یابد.

حسن ممدوحی در رابطه با تاریخ دعا و قرین بودن آن با پیدایش انسان می‌گوید: «کاوش‌ها نشان می‌دهد که حتی در دورترین زمان‌ها،‌ معبد و مسجد جزء واقعیت‌های غیر انفکاک زندگی بشر بوده‌اند حتی آن زمان که بشر توان تصور یک مبدأ نامتناهی و قدرت مطلق را نداشته و به اشتباه به بت‌ها پناه می‌برده و از آنها یاری می‌جسته است.»[۳]

خداوند با فرستادن پیامبران به تفصیل شیوه مناجات را به بندگانش آموخته است، به همین دلیل نیایش‌ها یکی از بخش‌های مهم متون دینی است که توسط پیامبران آن دین، به مردم آموزش داده شده است. در اغلب ادیان الهی نیایش جایگاه ویژه‌ای دارد، به همین دلیل متونی که از روی آن به نیایش می‌پردازند، معمولا از متون مقدس شمرده می‌شود. برای نمونه یکی از فرایض مسلمانان نماز است که حداقل پنج مرتبه در روز برپا می‌شود و در هر نماز دو بار سوره حمد خوانده می‌شود. این سوره نوع خواسته‌هایی که موجب رستگاری انسان می‌شود را به انسان می‌آموزد؛ زیرا پس از حمد و ستایش باری‌تعالی از خداوند می‌خواهیم که در نشان‌دادن راه راست ما را یاری دهد و مارا در زمره مغضوبین درگاه خود یا گمراهان قرار ندهد، هنگامی که می‌خوانیم: «ایاک نعبد و ایاک نستعین اهدانا الصراط المستقیم… .»[۴] از او می‌خواهیم تا رحمت خود را شامل حال ما کند و ما را به حال خود رها نکند تا در گمراهی فرو نرویم و این خود درسی است که خداوند منان به انسان آموخته است، زیرا خود فرموده: «اُدعونی استجب لکم: بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را»[۵] خداوند انسان را به دعاکردن فرا می‌خواند؛ زیرا از فطرت انسان و نیازهای او آگاه است و آنها را برآورده می‌کند.

۱-۳٫ تعریف دعا

در اغلب ادیان دعا موضوعی شناخته شده است و معمولاً متولیان دینی شیوه دعاکردن را به پیروان آن دین می‌آموزند. برای اینکه بدانیم دعا چه مفهومی دارد، می‌توانیم تعریف آن را از فرهنگ لغات بیابیم. دهخدا در باره دعا می‌گوید:

۱.دعا: دعا حاجت خواستن،‌ ادعیه و دعوات، استغاثه به خدا، استدعای برکت تضرع،‌ درخواست از درگاه خدا،‌ درخواست حاجت از خدا، درخواست حاجت از خداوند برای خود و دیگری،‌ خداخوانی

باز آمـد او به هـــوش انـــــدر دعـــــا لــــــیس للانسان الا مــــــــا سعــــــــــی[۶]
قـــــوم دیگر مـــی‌شناسیم ز اولـــــــیا کــــــه زبـانشان بسته باشــــــد در دعـــــا[۷]

۲.معین دعا را این‌گونه معنا می‌کند: دعا در لغت به‌معنای خواندن جمله‌های مأثور از پیامبر و امامان در اوقات معین برای طلب آمرزش و برآوردن حاجات، نیایش‎کردن، درخواست حاجت از خدا، نیایش، مدح، ثنا، تحیت، درود، سلام، تضرع و نفرین.[۸]

۳.در فرهنگ الرائد در باره دعا این طور آمده است: «دعا- یدعود دعاًء: له:۱- او را دعا کرد۲- علیه: او را نفرین کرد۳- الیه: به سوی خود خواند.»[۹]

دعا یعنی خواندن و صدا زدن و با خالق خود گفتگو کردن و او را مورد خطاب قرار دادن و در بی نهایت ذوب شدن است.

«دعا عمل برقراری ارتباط بایک خدا،‌ خدایان مقدس،‌ قلمرو متعالی یا نیروهای فوق طبیعی است»[۱۰]

دعا راز دل گفتن با خداست انسان در دعاکردن نزدیکی خدا را حس می‌کند و محبت خدا در دلش شعله می‌کشد و هر روز اشتیاقش به پروردگار بیشتر شده و پیوندش با خالق هستی محکم تر می‌شود.

«دعا رازگفتن با بهترین دوست است، رازی که به هیچ‌کس نمی‌توان گفت،باید با خدا گفت، اوست که بیش از هر کسی ما را دوست دارد و بهتر از هر کسی ما را درک می‌کند. این دعا، دعای عاشقان است، آنان نیز از حق طلب می‌کنند؛ اما طلب چیزی فراتر از بهشت و رهایی از جهنم. طلب خود حق نه غیر او. آنها از خدا غیر خدا را نمی طلبند.»[۱۱]

وقتی انسان دعا می‌خواند، خود را تسلیم محض خداوند می‌کند، پس می‌توان گفت دعا و نیایش همان عبادت و پرستش حق است، به همین جهت پیامبر اکرم فرمودند: «الدعا مخ العباده دعا مغز عبادت است.»[۱۲] پس در دعاست که خداوند به انسان عنایت می‌کند و بدون دعا وصول به کمال حقیقی ممکن نیست. امام صادق می‌فرماید: «علیکم بالدعا فانکم لا تقربون بمثله.» در لحظه دعاست که انسان غرق مغفرت و رحمت پروردگار می‌شود و درهای عذاب و شقاوت ابدی بسته می‌شود و جان انسان سرشار از عشق و ایمان حق تعالی می‌شود. عطار می‌گوید:

هـمه پـــر از سرخــست و جواهـــــــر به تـــو بــخشم دعــــــایی گـــــوی آخر
که تا از فضل و رحمت حق تعالــــــی دهـد از نــــور ایــــــمانم کـــــــــــمالی
خلیـل آنــجا نــــهادش روی بر خاک زبــــان بـــگشاد کــــــای دارنـــده پاک
ز دل بــرگیر قفــل ایــــن بـــی‌خبر را بجــنبان سلسلــــــه بــــگشـــــــای در را
به ایـــمان تــازه گــردان جـان مستش به فضل خـــود ممیران بـــــت پـــرستش[۱۳]

دعا حلقه اتصال معشوق به عاشق است و وسیله‌ای است که درهای رحمت خدا را بر بنده می‌گشاید و خداوند از کرده‌های او می‌گذرد؛ و باز عطار می‌گوید:

زبـــان بـــــگشاید و گـوید الــــــــهی نـــوشته نــیست در نـامه چـــــه خــــواهی
خطاب آید که مـن عشـــــاق خــود را به نـامـــه در نیـــارم نیـــــک و بـــــــد را
بــــدو نیــک تـــو گــم انگاشت جبار بــهشت و دوزخـــی تــــو هـــم کم انگار
چــــو بـــــرخـــیزد بــهانه از میـــــانه تـــــو مــا را مــا تــو را تــــا جـــــاودانه[۱۴]

«دعا یعنی گدایی و گدایی در پیشگاه خدای سبحان برای انسان فخر است، البته به این شرط که در گدایی موحد باشد. همچنین توحید در این مرحله، شیرین‌ترین دوران زندگی انسان است.»[۱۵] انسان باید همواره از خداوند بخواهد او را به این مرحله برساند تا دیگر از غیر او چیزی نخواهد و حلاوت و شیرینی هم صحبتی با پروردگار را بچشد و دل را از هر چه غیر اوست پاک کند. دعا نوعی بندگی است و در عین حال طلب‌کردن از اوست و غیر را واگذاردن و به او پیوستن است، پس چنین بنده‌ای خود را از عذاب دور می‌کند و به رحمت حق نزدیک می‌شود. «دعا منبع عظیم تغذیه روح و نفس انسانی است و اثر سازنده عجیبی دارد. دعا یکی از وسایل ارتباط با خداوند است که عامل موثری برای خودسازی است.»[۱۶] دعا عامل خودسازی بشر است، پس از اثبات بندگی خود از خداوند طلب بخشش می‌کنیم و از او می‌خواهیم که از گناهان ما بگذرد تا اولین قدم را برای خودسازی برداشته باشیم: «اللهم اغفرلی کل ذنب اذنبـته و کل خطیئه اخطاتها اللهم انی اتقرب الیک بذکرک و استشفع بک الی نفسک: خدایا بیامرز مرا هر گناهی که کرده‌ام و هر خطایی که از من سر زده؛ خدایا من به‌سوی تو نزدیک می‌شوم، به وسیله ذکر تو و به درگاهت خودت را شفیع آورده‌ام.»[۱۷]

دفع عذاب یکی از حاجاتی است که بندگان در دعا از خداوند می‌خواهند این نکته شاید جلوه دیگری به تعریف دعا بیافزاید. مهدی ملک ثابت دعا را چنین تعریف می‌کند: «دعا ندا کردن خداوند است با گریه و زاری برای آن که از دعاکننده دفع عذاب کند یا مطلوبش را برآورده سازد.»[۱۸] عطار می‌گوید:

یـــا رب آگــاهی ز یــــارب‌های مــا حــاضری در مـــاتم شــــب‌های مــــا
مــاتمم از حــد بــشد ســوری فرست در مــیان ظلـــمتم نـــــوری فــــرست
پــــایمــرد مــن در این مـاتم تو باش کـس نــدارم دسـت گیرم هم تو باش[۱۹]

۱.احزاب، ۷۲.

[۲] . جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولوی، مثنوی معنوی (به تصحیح و پیشگفتار عبد الکریم سروش) چاپ اول، تهران ،انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵، دفتر اول بیت ۱ تا ۴٫

حسن،ممدوحی کرمانشاهی، نیایش از دیدگاه عقل و نقل،قم ، موسسه چاپ بوستان کتاب و مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،۱۳۸۹ ،ص۲۴.

حمد، ۳ الی۷ .

غافر، ۶۰.

لغت نامه دهخدا

۲٫جلال الدین محمد بلخی(مولوی) ،مثنوی معنوی، پیشین، دفتر سوم بیت ۱۸۸۰٫

۳٫ محمد معین، فرهنگ فارسی معین ، تهران، نشر فرهنگ نما، کتاب آراد، ۱۳۸۶٫

جبران مسعود، الراید، فرهنگ عربی به فارسی (مترجم رضا انزابی نژاد ،ویراستار محمد فاضلی) ،مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۲، جلد اول.

۵٫فرهنگ مهروش ،مروری بر گستره‌پژوهی، تهران ،انتشارات بصیرت، چاپ اول، ۱۳۸۹ صفحه ۲۷٫

.[۱۱] محد فنایی اشکوری ، نیایش عارفان شرح حکمت و معنویت شیعی در دعای کمیل، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)،چاپ دوم ۱۳۸۸، ص ۴۸
۷٫ ملا محمد باقر مجلسی ،بحارلانوار،انتشارات کتاب فروشی اسلامیه، ۱۳۵۵ ،ج۳، ص۳۰۰.

۱٫ فرید الدین عطار نیشابوری، الهی نامه (تصحیح و مقدمه هلموت لیتر) ، تهران، انتشارات توس، چاپ دوم، ۱۳۶۸، ص ۱۱۴، بیت ۷تا۱۲٫

۲٫ همان ، ص ۱۰، بیت ۱۳ تا ۱۶٫

سیدعلیرضا طباطبایی، حضور و مراقبه همراه با شرح مناجات العارفین ، قم ،انتشارات مطبوعات دینی، چاپ اول ۱۳۸۵ ،ص۶۷.

۴٫علی باقری فر ، نیایش‌نامه ۶ ، نیایش ضرورت زندگی ، برگزیده مقالات همایش نیایش ،ضرورت زندگی(ویراستار رضا باقریان موحد)، تهران موسسه فرهنگی دین پژوهشی بشرا ، چاپ اول ، ۱۳۸۷ ،ص۴۳.

۱٫مفاتیح الجنان ، دعای کمیل.

۲٫مهدی ملک‌ثابت، بررسی و تحلیل مناجات‌های منظوم فارسی (تا قرن هشتم)، یزد،انتشارات بنیاد فرهنگی ، پژوهشی ریحانه الرسول، چاپ اول ، ۱۳۸۱ ص۱۹.

[۱۹]. فرید الدین عطار نیشابوری ، منطق الطیر ( مقامات الطیور) (به اهتمام سید صادق گوهرین)، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هفتم، ۱۳۷۰ ، بیت ۲۵۳ تا ۲۶۰٫

80,000 ریال – خرید

تمامی فایل های پیشینه تحقیق و پرسشنامه و مقالات مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد. جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید. 

مطالب پیشنهادی:
  • تحقیق شرح نویسی و شرح حال شارحان مثنوی و مقایسه ی شروح مثنوی مولوی بر ابیات
  • تحقیق مفاهیم و مضامین اصلی دعاهای صحیفه سجادیه
  • تحقیق جلو های لطف و شراره های قهر الهی در عرفان اسلامی و مثنوی معنوی
  • تحقیق پیشینۀ تاریخی پیرنگ وعناصر داستانی آن و بررسی پیرنگ و عناصر ساختاری آن درداستانهای مثنوی
  • پیشینه تحقیق بررسی مفهومی واژه دعا و مفاهیم وابسته
  • برچسب ها : , , , , , , , , , , , , , , , , ,
    برای ثبت نظر خود کلیک کنید ...

    به راهنمایی نیاز دارید؟ کلیک کنید

    جستجو پیشرفته

    دسته‌ها

    آخرین بروز رسانی

      سه شنبه, ۱۱ اردیبهشت , ۱۴۰۳
    اولین پایگاه اینترنتی اشتراک و فروش فایلهای دیجیتال ایران
    wpdesign Group طراحی و پشتیبانی سایت توسط digitaliran.ir صورت گرفته است
    تمامی حقوق برایpayandaneshjo.irمحفوظ می باشد.